Öncelikle şunu söyleyeyim ben eser hakkında genel geçer bilgiler vermeyeceğim zaten neredeyse her incelemede gördüm bunu, siz de görebilirsiniz. Şundan bahsetmeden edemeyeceğim ama kitabın çevirisi kötü yada ben ilk kez bir filozofun kitabını okuduğum için bazı paragrafları hakikaten anlayamadım. Bence her ikisinden de kaynaklanıyor. Ben kitabı okurken kafama takılan her argümanı uzun uzun düşündüm ve kendimce eleştiriler getirerek Descartes ile tartışmaya çalıştım, tabi o bana cevap veremedi çünkü yaşamıyor. Bu şekilde kitabı okurken zihnim ısınana kadar düşünmek çok hoşuma gitti. Bu eleştirileri size sunmaya çalışacağım bunu yapanı pek görmedim. Descartes'in argümanlarını sayfa sayısının belirterek alıntılayacağım ardından kendi yorumumu yazacağım. (kitabı okumadan bunu okuyorsanız argümanlar birazcık kopuk gelebilir lütfen kitabı okuyup öyle geliniz.) Şimdi başlıyorum. Sayfa 42'de Descartes diyor ki: "Her ne kadar bir fikir, başka bir fikri doğursada bu durum sonsuz değildir ama sonunda, amili arketipe benzeyen bir ilk fikre ulaşmak gerekir." Bu aslında arkhe probleminin laciverti. Problem şu ki ele aldığımız fikrin kendiliğinden meydana gelemeyeceğini düşünerek onu bir başka fikrin doğurduğunu belirtiyoruz ve bu şekilde geriye doğru gidersek bir ilk fikre ulaşacağımızı söylüyor Descartes. Peki ilk fikir nereden geldi? İlk üzerinde durduğumuz fikrin kendiliğinden var olamayacağını söylüyoruz fakat geriye doğru gittiğimizde ulaştığımız fikir zaten vardı, bir yerden gelmedi öyle mi? Sayfa 45'te Descartes diyor ki:"Her ne kadar cevherin fikri zihnimde olsa da ve yanı şekilde ben de bir cevher olsam da fani bir bir varlık olduğum için gerçekten sonsuz bir cevher tarafından zihnime yerleştirilmediği müddetçe bende sonsuz bir cevherin fikri bulunamaz." Aslında Descartes'in temel Tanrı argümanı budur. Burada Descartes'in sonsuz bir cevher olarak ifade ettiği kavram tanrı ve onun özellikleri olan : sonsuz kudret, sonsuz ilim sonsuz yaşamdan (ezeli ve ebedilik) başka bir şey değildir. Aslına bakarsak biz bu özellikleri tanıyoruz. Bu özellikler insani özelliklerdir. Burada afilli kısım bu özelliklerin sonsuzluğudur, işte bu bizde yoktur. Peki sonsuzluğun bizde ve çevremizde olmamasına rağmen bu kavramı düşünebiliyor olmamız sonsuzluk sıfatlarına sahip olan Tanrının bunu zihnimize yerleştirmiş olmasını mı gerektirir? Yani tek olasılık bu mu? Başka hiçbir şey olamaz mı? Descartes sonraki paragrafta söyle diyor:"Durgunluk ile karanlığı, hareketin ve ışığın yokluğuyla idrak ettiğim gibi ebedi olanı da gerçek bir fikirle değil yalnızca fani olanın yokluğuyla idrak etmek zorunda değilim. Tam tersine,ebedi cevherde fani cevherden çok daha fazla gerçeklik bulunduğunu apaçık görüyorum ve bu sebepten ötürü içimde bir şekilde faniden ziyade ebedinin bilgisi var. " Burada çok net kendi iddiasını çürütüyor Descartes,argüman sunmama bile gerek yok. Hiçbir sebep sunmadan sadece apaçık gördüğünü söylüyor, ben temellendirilmemiş bir iddiadan başka bir şey görmüyorum. Onun tam da dediği gibi :az yaşamanın, az ilmin az kudretin zıttıyla Tanrıyı kafamızda kurgularız. Yani bunu zihnimize sokmasına gerek yok. Zıtlıklardan yararlanarak Tanrı fikrine erişebiliyoruz. Descartes sayfa 48'de diyor ki :"Hayatımın bir anı, sonsuz parçalara bölünebilir ve hiçbir parça herhangi bir şekilde diğerine bağlı değildir. Böylece şu anda bir amil beni doğurmuyor ve yaratmıyorsa, daha doğrusu beni yeniden muhafaza etmiyorsa biraz önce var olmam, şimdi de var olmam gerektiği anlamına gelmez." Bir sonraki paragrafa da baktığımızda Descartes her an yeniden Tanrı tarafından yaratıldığını iddia ediyor. Descartes yaptığım alıntıda hayatın herhangi bir anının bir diğer anına bağlı olmadığı yani etkilemediğimi söylüyor fakat sayfa 41'de kendisi sormuştu :"Sebep yoksa sonuç kendi gerçekliğini nasıl elde edebilir ki?" Bu soruya gayet katılıyorum. Her sebebin bir sonucu her sonucun bir sebebi olmalı. Ya ben yanlış anlıyorum yada yüce Descartes kendisiyle çelişiyor. Bir alıntı daha yapmak istiyorum, sayfa 53:"Cismani şeylerle alakalı çok az, insan zihni hakkında pek çok ve Tanrı hakkında da yine çok şeyi bildiğimizi öyle doğru bir şekilde ortaya koydum ki." Burada bir eleştiri yapmayacağım, çok sevdim bunu. Bu özgüvenden istiyorum.

Metafizik Üzerine DüşüncelerRené Descartes · Kapra Yayınları · 2021389 okunma

·

246 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cihat