Anna Karenina’nın çok sevdiğim bölümlerinden birinde Levin, âşık olduğu kadınla —Kiti— güzel bir akşam geçirir. Sonra Levin'in ağabeyi, "çok sevindim, galiba iyi bir kız..." diye başlar konuşmaya. Levin, ağabeyinin yakasında tutup "söyleme, söyleme, söyleme!" der. Tolstoy'un anlatıcısı devam eder: "İyi bir kız sözleri, onun [Levin'in] duygularına hiç uygun düşmeyen basit, bayağı sözlerdi." Aslında bir iltifat olan “iyi bir kız” ifadesi, Levin’in Kiti’ye duyduğu aşkın yanında neredeyse bir hakarete dönüşür. Abisinin konuşması, Levin’in hissettiklerine ihanet eder. Tolstoy’un bir diğer eseri İvan İlyiç’in Ölümü ise farklı bir bağlamda ilerler. İvan, karısının kendisini affetmesi için ısrar ederken “prosti” (affet) demek yerine “propoosti” (bırak gitsin, boş ver gitsin) der. (Brombert, Fanilik Üzerine Düşünceler. s.35) Burada konuşmak, bir tür hakikat ilişkisi olarak insanın yanlışlıkla da olsa gerçeği söylemesi anlamına gelir. Nitekim Lacan, Seminar XX, On The Limits of Love and Knowledge’da şöyle yazar: “Bilmeden konuşuyorum. Bedenim aracılığıyla konuşuyorum ve bunu kendimden habersiz olarak yapıyorum. Dolayısıyla her zaman, bildiklerimden daha fazlasını söylüyorum.” Freud’un hastalarıyla yaptığı “serbest çağrışım anlaşması” da bu minvalde anlaşılabilir. Hasta, aklına gelen her şeyi olduğu gibi Freud’a söyleyecek, böylece bildiklerinden daha fazlasını —herhangi bir bastırma olmadan— söyleyebilecekti. Ancak konuşma her zaman hakikati söylemez: Kelimeler ağızda yuvarlanır, birbirine girer, anlaşılmaz, boğuk seslere dönüşür. Ve hatta bir şey anlatmak mümkün olmaz; nitekim konuşmaya en çok ihtiyaç olan yerlerde, zihnin karmaşası öyle büyüktür ki, kelimeler dile getirilemez olur. Sözün bittiği yerde konuşamamak, konuşmaktan daha fazla şey söyler. Yine Tolstoy’dan, yine Anna Karenina’dan bir sahne: Aleksey Aleksandroviç, çektiği acıları eşi Anna’ya anlatmaya çalışırken “… kocanızın çektiği acılar sizi ilgilendirmiyor. Onun bütün hayatı mahvolmuş, ac…aç… açı çekiyormuş sizin umurunuzda değil.”

Anna KareninaLev Tolstoy · Türkiye İş Bankası Yayınları · 201939,7bin okunma

·

71 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Furkan Kemer