Gönderi
Hakimiyet kimde?
Bazı kitapları bir çırpıda okursunuz, biter. Etkisini ilk anda kestiremezsiniz, etkisi dalga dalga gelir. İskoç yazar Muriel Spark’ın “Sürücü Koltuğu” kitabı bende tam olarak böyle bir etki yarattı.
Doksan sayfalık kısa bir roman. Gerek anlatım biçiminden, gerek kitap boyunca sürüp giden tuhaflıklardan dolayı tek seferde okuyup bitirme hissi uyandırıyor.
Kitabın kahramanı Lise, tek yönlü bir biletle seyahate çıkıyor. Bu seyahat bir nevi onun kendi çizdiği kadere doğru yaptığı bir yolculuk.
Kitabın ilk sayfalarında Lise’nin öleceğini öğreniyoruz ve ölümünün nasıl olacağını merak ederek okuyoruz. Bu nedenle bir polisiye roman misali akıp gidiyor.
Kitap, ilk kez 1970 yılında yayınlanmasına rağmen kitaptaki metaforlar bizi bugün tüm dünyada hala konuştuğumuz güncel sorunları düşünmeye itiyor. Bu anlamda zamansız bir kitap diyebilirim.
En belirgin metafor, kitabın isminde de geçen “sürücü”. Kitap boyunca Lise, birkaç kez araç değiştiriyor. Kimisinde sürücü kendisiyken, kimisinde yan karakterler sürücü oluyor. Ama direksiyonda kim olursa olsun sonuç değişmiyor. Lise, kendi çizdiği sona doğru yol alıyor.
Gerek ana karakterin, gerekse yan karakterlerin tuhaflıkları yaratılan gerçeküstü atmosferle bir taraftan rahatsızlık verirken, diğer taraftan ince ayrıntılarla toplumsal gerçeklikleri sorgulatıyor. Kadının toplumdaki konumu, beslenme tercihleri, dini tercihler, toplumsal direnişler, Ortadoğu’daki darbeler gibi farklı konulara göndermeler var.
En çok da kadının toplumdaki konumuna. Bu nedenle feminist bir roman olarak da değerlendirilebileceğini düşünüyorum.
Rüya mı gerçek mi ikileminde sayfaları çevirirken, doksan sayfaya sığdırılmış ince ayrıntılara ve anlatım tekniğine hayran olduğum, kendi zamanının ötesindeki “Sürücü Koltuğu” nu farklı bir yazar ve tarz denemek isteyenlere öneriyorum.
Kitabın tanıtım yazısından kısa bir alıntı ekliyorum:
“Sürücü Koltuğu, hakimiyetin bizde olduğu yanılgısı sayesinde yol alabildiğimiz hayatlarımızı derinden sarsmakta kararlı, sert ve müdanasız bir roman.”
·
170 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.