Anlamak, Görmek, AyrılmakFreud’a göre, benliğin herhangi bir nesneden vazgeçmesinin tek yolu, o nesneyi benliğe dahil etmektir (incorporation). [Mourning and Melancholia. Vintage: CPTW, V. 14, 1917e]
Özne, ilişki içinde bulunduğu nesneden kendine pay biçer; nesnenin belirli özelliklerini öznelleştirir, içe alım süreçleri yaratır.
Dolayısıyla insan, ilişki kurduğu ötekiyle, her an alışveriş içindedir. Bu alışveriş hem ilişkinin devamını sağlar hem de ilişkinin sonlandırılması için temel inşa eder.
Melankoli burada ortaya çıkar: Nesneyle olan bağ koptuğunda, benliğe dahil edilen şeyler de nesneyle birlikte kaybolup gider. Nesnenin eksikliği, nesneyi dahil etmiş olan benlikte eksiklik yaratır.
Ayrılık işte böyle bir bağlamda başlar. Sonra şöyle devam eder:
Fikrimden geceler yatabilmirem
Bu fikri başımdan atabilmirem
Fikrimden geceler yatabilmirem
Bu fikri başımdan atabilmirem
Neyleyim ki sene çatabilmirem
Ayrılığı sağaltmak, benliğe dahil edilmiş nesneyle olan zihinsel mücadelemizle ilgilidir.
Arkadaşım Taha ile konuşurken, konu bir şekilde neredeyse her insanda olan bir siteme dönüşmüştü: “Neden böyle oluyor?"
Sessiz kalmak gerekirdi ama konuştum: “Yapraklar dökülür, karlar erir, ilişkiler biter, insanlar ölür.”
Jean-Luc Marion “göz, kulaktan daha çok sever,” der. Bunu, imgenin fenomenolojik yapısı için söylemiş olsa da, Eurydice karakteri üzerinden anlatarak müthiş bir derinliğe dönüştürür. [Görünürün Kesişimi, s. 58.]
Orpheus, ölüler diyarındaki sevgilisi Eurydice’yi “hayata döndürmek” ister. Ancak yeraltından çıkana kadar, yani Güneş’i görene kadar arkasını dönüp sevgilisine bakması yasaktır. Tanrılar öyle emretmiştir. Orpheus, sevgilisini öyle özlemiştir ki, dayanamaz ve arkasını dönüp ona bakar. Eurydice, sonsuza dek yitip gitmiştir artık.
Orpheus, görmenin kendisini yok edici bir eylem olarak icra etmez.
Hakikati görmenin —pek tabii, bunun her zaman iyi bir şey olmadığı öyküden bellidir— önemiyle yaşar. Sevgilisiyle olan görünür ilişkisi, yine görünür olanla biter.
Benliğin nesnelerle olan ilişkisi, görmek ve anlamak üzerinden şekillenir. Bu ilişki, şüphesiz nesneden kopmayı da içerir.
Neden böyle oluyor?
