Kitap dağıtımının tam aksi, yani ilk nüshaların gizlen- mesi ya da yok edilmesi yoluyla dağıtımın engellenmesi Yu- nan-Roma eskiçağında da biliniyordu.23 Bu tip olaylara ge- nellikle tek bir kişinin saplantısı neden oluyordu. İS 2. yüz- yılda Lukianos'un Abonuteikhoslu (bugünkü İnebolu) sahtekâr Aleksandros'u aşağıladığı yazısı (Aleksandros 47) bu vakalara bir örnektir. Epikuros'un öğretisine düşman olan Abonuteik- hoslu Aleksandros filozofun bir eserini bulur ve kitabı pazar meydanında incir odununda yaktıktan sonra küllerini denize savurup şöyle haykırır: "Emrediyorum, yansın yaşlı körün ya- zıları."
Ancak kitap kıyımı genellikle devlet kurumları tarafından gerçekleştiriliyordu ki, bugün buna sansür denir. Gerçek neden ya da bahane, bazı eserlerin örf ve âdetleri ve geleneksel toplum düzenini tehdit etmesiydi. Böylece Spartalılar Arkhilokhos'un gerçekten de pek müstehcen şiirlerini yasaklamış (Valerius Maximus 6, 3, ext. 1), Atinalılar ise filozof Protagoras'ın eser- lerini kentte bir tellal dolaştırıp toplattıktan sonra agorada yakmışlardı (Cicero, Nat. Deor. 1, 63; Diogenes Laertios 9, 52). Seleukos kralı IV. Antiokhos, Kudüs'ü bir Yunan şehri yapma hırsı içinde Yahudilerin kutsal yazılarını yakmış ve İbranice bir kitapla görülen herkesi katlettirmişti (1. Macc. 1,56 vd).
Roma'da da devlet önceleri gizli öğretilere, sihirbazlığa ve de yabancı dini âdetlere ilişkin kitaplara sansür uygulamıştı. Bunun en bilinen örneği, İÖ 186 tarihinde Bacchus kültüne karşı alınan -elbette uzun vadede başarısızlığa uğrayan- ön- lemlerdi, bu önlemler ilgili ritüel kitaplarının yakılmasını da kapsıyordu (Livius 39, 16.8). Daha sonra, imparatora ya da im- paratorluk ailesinin bir ferdine karşı bir suç işlemiş olan da ya işlediği iddia edilen kişiler de cezalandırılmış, kitapları yok edilmişti. Büyük bir olasılıkla, Augustus'un kızı Iulia'ya olma- yacak bir şey yaptığı için Karadeniz'deki Tomi'ye sürülen ve şiirlerinin kamu kütüphanelerine alınmasına izin verilmey
Ovidius da bu talihsiz kişilerden biriydi.
Sayfa 150 - Alfa, 2017Kitabı okudu
·
42 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.