Celsus Kütüphanesi Efes
Ephesos'ta bulunan ve en iyi korunmuş antik kütüphane- lerden biri sayılan Celsus kütüphanesi, Roma'nın Asya eyale- tinin başkenti Ephesos 2. yüzyılda parlak dönemini yaşarken özel bir bağış sonucu kurulmuştu. Bir dizi yazıt, özellikle de zengin süslemelerle bezeli görkemli cephenin orta arşitravin- daki büyük bina yazıtı ve cephedeki heykel nişlerinden birinin üzerindeki ayrıntılı yazıt (Resim 87) sayesinde "Celsus kütüp- hanesinin tüm süsleme, sunu ve kitaplarını kendi imkânlarıyla finanse eden kişinin" Tiberius Iulius Aquila Polemaeanus ol- duğunu ve bu kütüphaneyi babası Tiberius Iulius Celsus Polemaeanus'un anısına yaptırdığını öğreniriz. Belli ki, kütüp- hane tamamlanmadan vefat eden Aquila, varislerine -yazıtta bu bilgi de yer alır-faize yatırılmasını vasiyet ettiği 25.000 denarius bırakmıştır. Bu parayla kitaplar satın alınacak, kütüp- hane personelinin ücretleri ödenecek ve belirli bayramlarda, herhalde Celsus'un doğum gününde, Celsus'un ve diğer aile üyelerinin kütüphanede yer alan heykellerine çelenk takılacaktı. Yazıtın son kısmı maalesef zarar gördüğü için kütüphane per- soneline ödenecek ücretin miktarı bilinmemektedir.
Celsus ve ailesi, Roma vatandaşlık haklarına sahip olan ve imparatorluk aristokrasisinin tepesine kadar yükselmeyi be şaran Yunanlardı: Celsus Is 92'de konsül olarak görev yapmış, 106 ya da 107'de Asya eyaletinin valisi olmuş ve muhtemelen 114'te ölmüştü. Oğlu Aquila 110'da konsüllüğe yükselmişti. Bu yüzyılın başında kazılmaya başlanan ve 1970'li yıllarda özgün kalıntılarıyla yeniden kurulan kütüphanede (Resim 88) Celsus'un erdemlerini simgeleyen dört kadın heykeli bulun- muştur: Akıl (sophia), erdem (arete), bilim (episteme) ve kavra- yış (ennoia). Bu heykeller cephedeki nişlerde duruyordu, bu- gün aynı yerde kopyaları durur. Ayrıca merdivenin iki yanında Celsus'u at üzerinde gösteren heykeller vardı. Kütüphanenin içinde, arka duvarın altındaki mezar odasın- da Celsus'un büyük lahti yer alır. Bu koca kutu boyutları ne- deniyle inşaatın henüz başında buraya konmuş olsa gerek. De- mek ki kütüphane başından beri Celsus'un anıtmezarı olarak tasarlanmıştı, fakat olağandışı bir anıtmezardı bu, zira kentin meskun mahalline sıradan ölümlülerin defnedilmesi yasaktı. Vine de benzer durumlar yaşanmıştı: Dion Khrysostomos'un karısı ve oğlu Prusa'daki kütüphanenin avlusuna gömülmüş- t-bildiğimiz gibi, Dion bu yüzden mahkemelik olmuştu- ve Roma'da kütüphanesinin iki binası arasındaki sütunun kaidesine gömülen kişi Traianus'tan başkası değildi. Celsus kütüphanesinin karşısında, kütüphaneyle birlikte bir "kültür mer kezi" oluşturan bir auditorium, yani bir konferans salonu yer alıyordu.
Sayfa 201 - Alfa, 2017Kitabı okudu
·
53 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.