Gönderi
Patton hakkında bugüne kadar dilimize çevrilmiş en iyi kaynak...
Kronik Kitap tarafından 2021 yılı Eylül ayında basılan 64 sayfalık kitap Emir Yener tarafından tercüme edilmiş. Kitap, Osprey’in standart formatında ve İş Bankası adına katkıda bulunan herkesin, bir çizginin altına düşmeyen kalitesi ile okuyucuya sunulmuş.
Askeri tarihe ilgi duyanlar arasında bilmeyen kaldığını düşünmesem de, kısaca değinmek gerekirse; Osprey Yayınevi 1969 yılından beri Londra’da faaliyet gösteren, günümüzde 25 ayrı seride, toplamda bugüne kadar 3.500 civarında eser vermiş bir yayınevidir.
Kitap, içerik bakımından, standart bir bölümlendirme ile “Giriş, Gençlik Yılları, Askerlik Yaşamı, Kader Saati, Rakip Komutanlar, Komutanın Zihninde, Kelimelerde Bir Hayat, Bibliyografya, Sözlük ve Dizin” bölümlerine ayrılmış.
Yayınevinin “Rommel” ile başlayan Dünya tarihine damgasını vurmuş komutanları tüm yönleriyle tanıtmaya çalışan “Büyük Komutanlar Serisi”’nin sekizinci kitabına konu olan George S. Patton’un hayatını ve girdiği savaşlar anlatılırken 5 harita, 3 resim ve çok sayıda fotoğrafa yer verilmiş.
Patton’ı, Patton yapan özellikler ve gelişmeler kitapta beklediğimden çok daha objektif bir yaklaşımla ele alınmış. Ailesinin ekonomik, askeri ve siyasal geçmişi ve bağlantıları sayesinde çocukluğundan itibaren ordu içinde kariyer/rütbe basamaklarını birer birer çıkışı gözler önüne serilmiş. Amerikan ordusu 1. Dünya Savaşı’na katılmadan önce, Meksika sınırında katıldığı ilk çatışmadan itibaren düşman ile teması arayan karakteri, 1. Dünya Savaşı’nda kurulan ilk tank birliğine komuta ederek ve ağır yaralanarak üstün hizmet madalyası ile ödüllendirilmesini sağlamış.
İki savaş arasındaki dönemde “tank” olgusunun süvari ve piyade sınıflarında yarattığı tepkiyi iyi değerlendirerek kariyerine zarar vermemesi için geri planda kalması da, neredeyse hiç bilinmeyen diplomatik (ya da bireysel çıkarcılık!) yönünün kitapta yer alan birkaç örneğinden biri olarak beni şaşırtan başka bir unsur oldu.
Şunu eklemeyi gerekli görüyorum: Askeri Tarih ile yakından ilgilenmeyenlerin bile “Patton” ismini duymalarına neden olan komplo teorisine kitapta hiç yer verilmemiş. Bu konu ile ilgilenen arkadaşlara, Ketebe Yayınları’ndan 2018 yılında çıkan “Hedef Patton” kitabını da bu vesileyle tavsiye ederim.
Kitapta ilgimi çeken nokta, sadece Patton’a odaklanmıyor, tam tersine hem kariyeri hem de özellikle 2. Dünya Savaşı boyunca ona yardımcı olan komutanlarından, politik tanıdıklarından ve özellikle de kurmay heyetinden sık sık bahsediyor. Özellikle kurmay heyetini oluşturan komutanlara bu kadar yer ayırması çok doğru bir yaklaşım, çünkü başarıya giden yolda perde arkasında kalan bu grubun katkısı maalesef çoğu zaman göz ardı edilir. Ama sanki bir yerden sonra, adeta “Patton’un ünü aslında biraz fazla abartılmıştır!” mesajı verilmek isteniyor gibi geldi. Ne olursa olsun, birçok biyografi de ender görülen bu yaklaşımı beğendim.
Son olarak da şunu vurgulamak isterim; başarılı tarihçi Carlo D’Este’nin koyduğu “disleksi” hastalığı teşhisi de; halâ tartışmalı olsa da, bence, Patton’un davranışlarının çoğuna bilimsel bir açıklama getiriyor. (Bölüm: Gençlik Yılları)
Her kitapta farklı bir bölüm ön plana çıkabilir. Özellikle Osprey’in her bir serisinin kendi içinde tüm kitaplar için geçerli standart bir bölüm dağılımı vardır. Bu sayede kitapları birbiri ile de karşılaştırmanız kolaylaşır. Bu kitapta, benim en çok ilgimi çeken birden fazla bölüm oldu. Bunlar da, “Komutanın Zihninde” ve “Rakip Komutanlar” kısımları. “Rakip Komutanlar” kısmı zaten hep vurguladığımız, çapraz okumayı irdeleyen olmazsa olmaz bir bölüm olduğu gibi, ülkemizde, “elma ile armudu” karşılaştırmak çok yaygın olduğundan, yaptığı analizlerle okuyucuya getirilmiş büyük bir kolaylık. Bu bölüm, Patton’ı 2. Dünya Savaşı’nda bağlamında değerlendirme konusunda bugüne kadar yapışmış en iyi analizlerden birisi olmuş bence.
“Komutanın Zihninde” kısmında ise, bu “kendine has ve şov yapmayı seven” generali farklı açılardan bize tanıtıyor. Her iki bölümün en iyi tarafı ise, bir Amerikalı tarafından yapılmasına rağmen, oldukça objektif olmasıdır. Askeri tarih ile yoğun bir biçimde ilgilenen herkes içinse, “Kelimelerde bir hayat” bölümü vazgeçilmez bir “yeni okuma”- listesi sunuyor.
Bu kitabı okuduktan sonra, yapılacak en güzel faaliyet 1970 yılında beyazperdeye yansıtılan ve George C. Scott’un canlandırdığı (Benzerlikte müthiş!) “Patton” filmini seyretmek olur. (Seyretmiş olanlarda benim gibi bir daha seyretsin!) Birkaç gün ara verdikten sonra da, yine aynı aktörün başrolü oynadığı “The Last Days of Patton” başlıklı TV filmini setretmelerini tavsiye ederim. 1986 yapımı yaklaşık 2,5 saatlik bir TV filmi olmasına rağmen, (bütçe ve organizasyon zayıf!) her iki film birbirini tamamlar. İngilizce altyazı olarak youtube’da bulabilirler.
Bir inceleme sınırlarını fazla aşmamak için yazımı burada keserken, kitabı askeri tarih ile ilgilenen herkese tavsiye ediyorum. Mütercim Emir Yener her zamanki gibi çok güzel bir tercüme yapmış, ama özellikle genç arkadaşlar okurken bir nevi “Eski Türkçe-Türkçe” sözlüğüne bazı yerlerde ihtiyaç duyacaklar.
·
93 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.