Divanelik kavramının özünde, tıpkı melamet gibi, "başkalarının ne dediğine ve ne diyeceğine bakmak yerine, gerçeğin neyi gerektirdiğini dikkate almak" yatar. Bu, bir anlamda, Hz. Ali'nin şu sözünün, kişiliğin temeline oturtulmasıdır:
"Hakikati insanların ölçüsüyle tanımaya kalkma, insanları hakikatin ölçüsüyle tanı!"