OLMADAN
Vasıl olmaz kimse Hakk’a cümleden dûr olmadan
Kenz açılmaz şol gönülde ta ki pür nur olmadan
Sür çıkar ağyarı dilden tâ tecelli ede Hakk
Padişah konmaz saraya, hane mamur olmadan
Hakk cemalin Kâbe'sini kıldı âşıklar tavaf
Yerde Kâbe, gökyüzünde Beyt-i mamur olmadan
Mest olanların kelâmı kendinden gelmez veli
Ya niçin söyler Ene’l-Hak, kişi Mansur olmadan?
Mest olup meydane geldim ta ezelden ta ebed
İçmişem aşkın şarabın âb-ı engûr olmadan
"Mûtû kable en temûtû” sırrına mazhar olan
Haşr-ü neşri bunda gördü nefha-i sûr olmadan
şıkın çok derdi amma sırrın izhar eylemez
Söylemesi terk-i edeb çünki destur olmadan
Bir acaîb derde düşmüş tutuşur Şemsî müdâm
Hakk'a makbul olmak ister, halka menfur olmadan.
Şemseddin Sivasi
ŞEMSEDDİN SİVASİ nin OLMADAN adlı her biri bir VECİZE gibi olan şiirini anlamı ile birlikte sunuyorum:
Vâsıl olmaz kimse Hakk’a cümleden dûn olmadan.
Kenz açılmaz şol gönülde tâ ki pürnûr olmadan.
ANLAMI
Her şeyden uzak olmadıkça kişi Hakka vâsıl olamaz (kavuşamaz)
Gönül pürnûr olmadan da hazine (kenz) açılmaz.
Sür çıkar ağyâri dîlden, tâ tecelli ede Hak
Pâdişah konmaz saraya, hâne mâmur olmadan
ANLAMI
Gönülden Allah’tan gayrısını çıkar ki Hak tecelli etsin
(Çünkü) Hane mâmur olmadan padişah saraya girmez. (Bir insan bile evine misafir olarak gelirken kendine ve evine çeki düzen veriyorsun da Allah fitne fücur dolu kirli kalbe teşrif eder mi?)
Hak cemalin Kâbesini kıldı âşıklar tavaf
Yerde Kâbe , gökyüzünde Beyt-i Mamur olmadan
ANLAMI
Daha yerde Kâbe gökyüzünde Beyt-i Mamur yokken
Hak cemalin Kâbesini âşıklar tavaf etmişti.
Mest olanların kelâmı kendinden gelmez veli
Ya niçin söyler “enel hak” kişi Mansûr olmadan.
ANLAMI
Mest olanların sözlerine bakıp da aldanma, o sözler kendi sözleri değildir.
Öyleyse bir kişi Hallac-ı Mansur olmadan “Enel Hak” dememeli.
Mest olup meydana geldim, ta ezelden, ta ebed
İçmişim aşkın şarabın âb-ı eagûr olmadan.
ANLAMI
Mest olup meydana geldim, ezelden ebede kadar
Daha üzüm şarabı olmadan evvel ben aşkın şarabını içmişim.
“Mûtû kalbe en temûtû” sırrına mazhar olan
Haşr-û neşri burada gördü, nefha-i sûr olmadan.
ANLAMI
“Ölmeden evvel ölünüz” Hadis-i şerifindeki sırra mazhar olanlar
Mahşer günü ölülerin diriltilmelerinin sura üflenmeden önce gördüler.
ANLAMI
şıkın çok derdi amma sırrın izhar eylemez
Söylemesi terk-i edeb çünkü destur olmadan
ANLAMI
şıkın derdi çoktur amma sırrını açığa vurmaz
Çünkü destur olmadan bu sırrı açıklamak edepsizliktir.
Bir acâib derde düştüm tutuşur şemsî müdâm
Hakka makbul olmak ister, halka menfûr olmadan
ANLAMI
Bir acaib derde düştüm, her daim yanmaktayım İnsanlara uzak olmadan (İnsanlardaki kötü hallerden uzak olmadan) Rabbine yakın olmak ister (bu olacak şey mi)
NOT: Beyt-i mâmur:Yedinci kat semada meleklerin tavaf ettikleri ve Kâbe’nin simetriğinde, iz düşümünde nurdan bir beyttir. dem (as) da Cennetten dünyaya gönderilmeden evvel meleklerle birlikte Beyt-i Mamuru tavaf etmiştir.