Ruh Ezeli midir?:
Şeyhu'l-İslâm Ebu'l-Abbâs İbn Teymiyye'ye "ruh" hakkında soruldu: "Ruh ezeli midir, sonradan mı yaratılmıştır? Ezeli olduğunu söyleyen bid'at ehlinden sayılır mı? Ruh hakkında Ehl-i Sünnet'in görüşü nedir?
قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي
"Sana ruhtan sorarlarDe ki: Ruh Rabbimin emrindedir. "(İsra,85)
Âyetiyle Allah Azze ve Celle neyi kastetmektedir. Bilgisi Allah'a havale edilen ruhun zâtı mı, sıfatları mı, yoksa her ikisi mi? Kur'ân ve Sünnet ışığında bu konuyu bize izah etmenizi istiyoruz."
İbn Teymiyye'nin cevabı:
Hamd, âlemlerin Rabb'i Allah'a mahsustur. İnsan ruhu yaratılmıştır. Ümmetin selefi ile müctehid imamlar ve Ehl-i Sünnet âlimlerin ittifakıyla ezelî değil, sonradan meydana gelmiştir. Yaratılmış olduğunda âlimlerin icmâ ettiklerini nakledenlerin sayısı az değildir. Meselâ zamanın icmâ ve ihtilâf konularını en iyi bilen ya da en iyi bilenlerinden biri olan meşhur İmam Muhammed b. Nasr el-Mervezî bunlardandır.
Yine Ebû Muhammed b. Kuteybe bu âlimlerdendir. "Kitabul-Lukat" isimli eserinde ruhun yaratılmışlığını anlatırken şöyle demektedir; "en- Nesemu'dan maksat ruhtur Allah'ın beni yarattığı gibi ruhu da yarattığına dâir âlimler icmâ etmişlerdir. Ebû İshak b. Şakulâ ruhun mahlûk (yaratılmış) olup olmadığına dâir cevap verirken: "Bu, doğruyu bulmayı başaranın şüphe etmediği bir meseledir" dedi ve şöyle devam etti: "Ruh, yaratılmış şeylerdendir. Büyük âlim ve müctehidlerden bir kısmı bu meseleyi ele almış ve yaratılmış olmadığını ileri sürenlere cevap vermişlerdir.
Hafız Ebû Abdullah b. Mende "ruh ve nefs" konusunda büyük eser vermiş ve onda pek çok hadis ile Sahâbe ve Tâbiîn'in sözlerinden nakiller yapmıştır. Ayrıca ondan önce de İmam Muhammed b. Nasr el-Mervezî ve başkaları, büyük âlim Ebû Yakûb el-Harrâz, Ebû Yakûb en-Nehrecûri, Kadı Ebû Ya'lâ ve başkaları bu konuyu incelemişlerdir. Büyük müctehidler, değil başkalarının ruhu, Hz. İsa'nın ruhunun mahlûk olmadığını söyleyenlere şiddetle karşı çıkmışlardır. Nitekim Ahmed b. Hanbel "er-Red alâ'z-Zanâdika ve'l-Cehmiyye" isimli eserinde bunu zikretmekte ve bu kitabının başında şöyle demektedir:
"Peygamberlerin ölümünden sonra sapıtanları hidâyete çağıran, sapıklardan gelen eziyetlere katlanan, Allah'ın kitabı sayesinde ölüleri dirilten ve körleri Allah nuru sayesinde görür kılan, ilim ehlini yaratan Allah'a hamd olsun. Onlar, şeytan tarafından öldürülmüş nicelerini dirilttiler, nice yolunu kaybetmiş sapığa hidâyet yolunu gösterdiler. İnsanlar, onlara ne kadar çirkin tavırlar takındıkları halde onların insanlara ne güzel etki ve tavırları var! Aşırıların tahriflerini, bâtil ehlinin oyunlarını, bid'at bayraktarlığını yapan ve fitneyi tervic eden câhillerin tevillerinden Allah'ın kitabını savundular O bid'at ehline karşı ki, onlar Kur'ân konusunda ihtilâfa ve Kur'ân'a ters düşmüşlerdirİttifak ettikleri nokta, Kur'ân'a muhalefet etmektir. Bir ilme dayanmaksızın Al- lah ve Kitabı hakkında ahkâm keserler. Sözün müteşâbihiyle konuşur ve ortaya attıkları şüphelerle câhil kimseleri aldatırlar. Sapıkların fitnesinden Allah'a sığınırız."
Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
أَرْوَاحُ الشُّهَدَاءِ فِي حَوَاصِلِ طَيْرِ خُضْرٍ تَرْتَعُ فِي الْجَنَّةِ وَتَأْوِي فِي فِنَاءِ الْعَرْشِ. وَأَرْوَاحُ الْكُفَّارِ فِي برهوت
"Şehidlerin ruhları, yeşil kuşların kursaklarındadır, Cennet'te diledikleri gibi dolaşırlar sonra da Arş'ın avlusunda toplanırlar. Kâfirlerin ruhları ise Berhut'tadır. (Muslim,Îmare 121/1887) Tirmizi ibn Mace
Ebû Yakub en-Nehrecûrî şöyle dedi: Bu ruhlar, Allah'ın emrinden olup yaratılmışlardır. Âdem (a.s.)'ı nasıl topraktan yaratmışsa onları da melekût'tan (gayb âleminden) yaratmıştır. Ruhunu Allah'ın zâtına nisbet eden kişi, bu görüşüyle ta'tile varmış olur. Ruhları Allah'ın zâtına nisbet edenler, hulul ehli olup ibâhiyecidirler. Derler ki: Ruhlarımız, nefislerimizin bulanıklığından arındığında ermiş ve özgürlüğe kavuşmuş oluruz, o zaman üzerimizden teklif kalkar; kadın, mal ve diğer lezzetlerin hepsi bizler için mübah olur. Onlar, bu ümmetin zındıklarıdır. Ebû Yakûb, İbâhiyye ile zındıklar konusunda başka meselelere de temas eder.
Derim ki: Ruhun kadîm olduğunu söyleyenler iki kısımdır:
Biri: Sâbiî ve filozoflar kısmıdır. Onlara göre ruh, ezelîdir ama Allah'ın zâtından değildir. Aynı şeyi akıllarla felekî nefisler hakkında da söylerler. Dinlere mensup olup bu gruba girenler, onların melekler olduğunu iddia ederler.
Diğer kısım ise: Bu ümmetin zındık ve sapıklarından olup tasavvuf ehli ve kelâmcılardan bir gruptur. Onlara göre ruh, Allah'ın zatındandır. Bunlar, birinci gruptakilerden daha sapıktır. Bunlar, insanı iki parçaya bölerler; yarısı lâhût olup insanın ruhudur, diğer yarısı ise, nâsût olup insanın bedenidir. Böylece insanın yarısı rab, diğer yarısı ise kuldur.
Mecmû'u'l Fetava - (16 Cilt Takım)
·
90 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.