Soyuz -1 uzay aracı, Sovyet Rusya'nın tüm dünyaya uzay alanındaki başarısını, bir kutlama yapmak amacıyla uzaya fırlattığı mekiktir. 1967 yılı Sovyet Rusya'nın ellinci yıl kutlamaları kapsamında Soyuz -1 ve Soyuz -2 uzay aracını fırlatıp bir uzay yürüyüşü yapma ve nihayetinde dünyaya dönme planlarının yapılmak istendiği yıldır. Bu yıl, aynı zamanda öncelikle Rusya'nın bürokrasisinin halini gösterecek olan bir yıl olmakla birlikte, tüm dünya için uzayda ölen ilk kozmonotun olduğu yıldır. Bürokrasi, görünürde her şeyin tam takır işleniyor olduğunu gösteren, kontrollerin yapılıp, incelemelerin tamamlanmış olduğunu sunan bir yapı olarak karşımıza çıkar. Ama nedense her defasında üstünkörü yaklaşımların, sonuçlarını dikkate almamanın getirdiği kayıplara neden olur. Vladimir Komarov, Yuri Gagarin'den sonra uzaya çıkacak olan Rus kozmonottur. Soyuz-1 uzay aracıyla fırlatılmadan önce uzay mekiğinin kontrolleri sırasında bir arıza tespit edilir araçta. Bunun hakkında bir rapor yazılsa da bu rapor yetkililere teslim edilmez. Gagarin de, Komarov da araçtaki arızayı bilmelerine rağmen, yöneticilerin her halükarda bu araçla, kutlamaların yapılacağı zamanda uzaya fırlatılması gerektiği söylenen bu araçla fırlatılmayı kabul ederler. Gagarin'in ikinci astronot, yedek astronot oldupu bu fırlatma programından, Komarov çekilmez. Çünkü kendisi çekilirse Gagarin'in bu göreve gideceğini bilir ve ölümü göze alarak uzaya çıkar. Araç, uzayda panellerinden birinin açılmaması nedeniyle savrulmaya başlar ve her dakika her saniye düşmeye geçiş başlar. Hikayenin orijinalinde, yeryüzüne çakılan Soyuz-1 mekiğinden yanmış, kül olmuş cesedi çıkarılan Komarov'un, yetkililerinin kirli yüzünü biraz da olsa göstermek için vasiyet ettiği tabutunun açık sergilenmesi, Komarov'u tüm dünyaya sergiler. Memet Baydur'un orijinalinden alıp tiyatro oyununa çevirdiği bu kitapta ise öykü biraz daha farklı bir sona erişir. Buna göre Komarov, uzayda kontrollerini kaybettikten sonra yörüngeden sapmaya başlar ve gittikçe dünyadan uzaklaşır. Uzay boşluğunda on sekiz saatlik oksijeni ile iletişimini kaybettiği genel merkez üssünden böylece ayrılır. Dünyaya, mavi bir portakal benzetmesi ile ve aracın gidebildiği yere kadar gördüklerinin sadece kendisinin gördüğü bir evrende insanlardan uzaklaşır. Baydur, tiyatro eserinde bilimi göklere çıkarır. Onun kullanım şekline göre insanlığın umudu olduğunu yazar. Bunun yanında politikacılardan da ilgisiz yetkinlikle başa getirilen kişiye biçtiği rolde, bu kişinin yani politikacıların, bürokrasinin tam bir aptal halini yansıtır. Onlar sadece koltuk, mevki isterler. Bilim ise insanlığın geleceğidir. Orijinal hikayedeki on sayfalık rapor bu eserde karşımıza dört numaralı dosya olarak çıkar. Komarov bu dosyadan haberdardır bu eserde de ve orijinal hikayeye uyacak şekilde ölüme bile bile gider. Bilimi, kaldıkları yerden ileriye taşımaları için de arkadaşlarına tembihte bulunur. O bilim sevdalısıdır. Bilinmezliğin bilinir hale gelmesini ister. Eserde dünya ile olan iletişiminin kopması esnasındaki son cümlesinin "börek" olacağı esprisini yaptıktan sonra bu kelime gerçekten de duyulan son cümlesi olur. Bu oyun üç dilde okuyucuya sunulmuş. Türkçe, İngilizce ve haliyle Rusça. İki perdelik bir oyun. İlk perde, fırlatılışın gerçskleşmiş, iletişimin başladığı ve arızanın tespit edildiği perdedir. İkinci perde ise mizahın da yer aldığı veda perdesi.

CCCPMemet Baydur · Dedalus Yayınları · 201741 okunma

·

209 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.