Yüzleşmek, iyileşmek için ilk adımdır!
“Mesele çocuklarına vereceğin herhangi bir
ders değil, örnek bir yaşamdı” (s.37).
Baba, anneyle birlikte bir çocuğun sağlıklı bir benlik algısı, güçlü bir kişilik, kendisi ve toplumuyla barışık bir kimlik geliştirmesinde en önemli aktörlerden biridir. Zira bir ailede baba güveni, otoriteyi, saygıyı, cinsiyet rollerinin öğrenilmesinde onaylanmayı temsil eder. Bir çocuğun toplumdaki her türlü otoriteyle bağı babayla geliştirdiği bu ilişki üzerinden şekillenir. O nedenle çocukluğunda babasıyla sağlıklı ilişki geliştirmiş bireyler kendisiyle barışık, ayakları üzerinde durabilen, kendini her türlü otorite karşısında ifade edebilen, özgüveni yüksek, girişimci ve sosyal bireyler olarak dikkati çekerler.
Eğer demokratik bir aile ve toplumsal çevrede dünyaya gelmişseniz böyle bir babanın kaptanlığında yaşama hazırlanma şansınız büyüktür. Ama geleneksel bir aile ve toplumsal çevrede dünyaya gelmişseniz bu şansı yakalamanız alabildiğine zor olabilir. Zira geleneksel bir aile ve toplumsal çevrede baba; az konuşan, az gülen, çocuklarını sürekli eleştiren, cezayı bir eğitim yöntemi olarak benimseyen, her dediği yerine getirilen, mutlak itaat edilmesi gereken ve eleştirilmez bir kişidir. Böylesi bir baba figürüyle iletişim kurmak hem anne hem de çocuklar için hiç de kolay değildir.
Nitekim geleneksel bir baba otoritesi altında yetiştiği için yeterli sevgiyi alamamış ve varlığından dolayı saygı duyulmamış çocukların ileriki yaşlarında benlik algısı zayıf, özgüvenleri düşük, içe dönük, herhangi bir otorite karşısında bocalayan, kendini ifade etmede ve insanlarla ilişki kurmada zorlanan, yaşamda ürkek ve yalnız bireyler olma ihtimali yüksektir. Bu tür bir baba-çocuk ilişkisi içerisinde yetişmiş bireylerin bazılarının yaşadıkları travmayı aşabilmek için ya duydukları öfkeyi kendilerine yönelttiği ya suç gruplarına katıldığı ya güç elde etmek için siyasete atıldığı ya iş dünyasında atılımlar gerçekleştirdiği ya da sanatta ve edebiyatta eserler ürettikleri görülüyor. Bu isimlerden biri de 
Franz Kafka’dır.¹
“Senin eğitim sırasında kullandığın son
derece etkin, en azından benim üzerimde asla
başarısız olmamış konuşma araçların şunlardı:
Hakaret, tehdit, alay, haince gülümseme ve
kendine acımaydı” (s.14).
Geleneksel bir babaya sahip olan Kafka, babasının tutum ve davranışlarının kalbinde ve ruhunda bıraktığı derin izleri hiçbir zaman onun yüzüne söyleyemiyor. Onun tutarsızlıklarına, alaylarına, hakaret, küçümseme ve tehditlerine karşı hiçbir zaman kendisini savunamıyor. Onun güçlü ve otoriter tavrı karşısında ezildikçe eziliyor. Sürekli yaptığı eleştirileri karşısında ürkek, pasif, içine kapanık, kararsız, huzursuz ve kendine güvensiz bir kişi haline dönüşüyor. Her babasıyla konuşmak istediğinde “Tek söz itiraz istemem!” (s.13) şeklindeki tehditleri karşısında tutuk ve kekeleyen bir konuşma tarzına sahip oluyor. Evlenerek ailesini sevindirmek istemesine rağmen geliştirdiği nahif, kırılgan ve kendine güvensiz kişiliği nedeniyle sayısız kez nişan bozuyor.
“Beni gerçek anlamda bir kez bile dövmediğin
de doğrudur. Ancak bağırman, yüzünün
kızarması, pantolon askılarını telaşla çözüp
sandalye arkalığında hazırda bekletmen benim
açımdan neredeyse daha berbattı” (s.20).
Kafka, babasının yüzüne söyleyemediği bu ifadeleri “
Babaya Mektup”u kaleme alarak annesi vasıtasıyla ona ulaştırmak istiyor. Ama bu mektup hiçbir zaman babasına ulaşmıyor. Kafka yazarak zihninde esen fırtınaları durdurmak, bilinçaltında taşıdığı zehirli duygulardan kurtulmak, kalbinde ve ruhunda taşıdığı yaraları iyileştirmek istiyor. Yazmak 
Alice Miller’in de dediği gibi her ne kadar “Onun hayatta kalmasına yardımcı olsa da ne içinde hapsolan çocuğu kurtarmak ne de o çocuğun yoksun kaldığı canlılığı, hassasiyeti ve güveni ona geri vermek için yeterli olmuyor."² Her ne kadar bu mektup ve eserleriyle Kafka, belirli bir süre de olsa yaşama tutunmayı başarsa da babasıyla yüzleşip yaralarını iyileştiremediği için tüberküloza yakalanıyor ve 41 yaşında yaşama veda ediyor.
Gerçekten de “Babaya Mektup”u okuduktan sonra Kafka’nın “
Dönüşüm”deki “böcek metaforu”nu, “
Milena'ya Mektuplar”daki psikolojisini, meslek seçimindeki tercihini, evlilik konusunda yaşadığı sıkıntıları, nahif, ürkek, kararsız ve kendine güvensiz kişilik yapısını, bitmek bilmeyen suçluluk duygusunu, eserlerindeki karamsar, depresif ve melankolik ruh halini daha iyi anlıyorsunuz. Bir yönüyle babayla bir hesaplaşma, bir yönüyle de bir iç dökümü olan bu eseri okurken içiniz acıyor, ruhunuz daralıyor. Her bir satırında çocukluğunuza gidip geliyor ve babanızla olan ilişkinizi sorgularken buluyorsunuz kendinizi.
Özcesi “Babaya Mektup”un, Kafka’nın iç dünyasını tanımak ve kitaplarını daha iyi kavrayabilmek için diğer yapıtlarından önce mutlaka okunması gereken bir eser olduğunu düşünüyorum. Bu itibarla herkesin içinde babasıyla ilişkilerinden bir parça bulabileceği, edebiyat tarihinin en önemli itiraflarından biri olarak kabul edilen, kısa ama Kafka’nın içine tüm yaşamını sığdırdığı bu son derece hüzünlü ve can yakıcı eseri, özellikle baba ve baba adayları başta olmak üzere ilgi duyan tüm okurlara kesinlikle okumalarını öneriyorum.
İncelemeyi okuyan okurlar daha önceden babalar ve oğulları/çocuklarına dair tavsiye edebilecekleri kitapları yorum kısmına yazarlar ise sevinirim. Daha önce bu konuda okuduğum ve yeni keşfettiğim kitapları dipnota ekledim.³ Yaşam, bir yüzleşme ve “bir sabır oyunundan daha fazlasıdır” diyerek incelememe son verirken…
Sağlıklı ve kitap dolu günler dilerim!
------------------------------------------------------------
¹ Alice Miller, 
Beden Asla Yalan Söylemez,
s.35-75.
² Beden Asla Yalan Söylemez, s.40.
³ Babalar ve oğullara/çocuklara dair kitaplar:
• Annie Emaux, Babanın Yeri
• Edgar E.Poe, Çalınan Mektup
• Jacques Lacan, Babanın Adları
• Dostoyevski, Karamazov Kardeşler
• Turgenyev, Babalar ve Oğullar
• Balzac, Goriot Baba
• Anton Çehov, Baba
• Orhan Kemal, Eskici ve Oğulları
• Orhan Pamuk, Babamın Bavulu
• Hasan Ali Topbaş, Kuşlar Yasına Gider
• Kemal Varol, Aşıklar Bayramı
• Kemal Varol, Babamın Bağlaması
··
1 artı 1'leme
·5,4bin görüntüleme
Kafka'nın "Babaya Mektup"un da önce Kemal Varol'un "Babamın Bağlaması" kitabını okudum ve çok etkilendim. Fakat bu kitabı "Aşıklar Bayramı" romanının bir devamıymış. O nedenle bu eserine başlamadan önce Kafka'nın bu eserini okumak istedim. Kafka'nın bu eserini okurken Babalar ve oğullar/çocuklara dair okuduğum eserlerin yanında yenilerini keşfettim. Onları buraya sıralıyorum. Bu konuda kitap tavsiyesi olanlar bu yorumun altına yazarlarsa sevinirim.
• Annie Emaux, Babanın Yeri
• Edgar E.Poe, Çalınan Mektup
• Orhan Pamuk, Babamın Bavulu
• Jacques Lacan, Babanın Adları
• Dostoyevski, Karamazov Kardeşler
• Turgenyev, Babalar ve Oğullar
• Balzac, Goriot Baba
• Anton Çehov, Baba👌📚
‘Çocukluk bankada birikendir, gökyüzü gibidir siz nereye giderseniz gelir’ demişti bir hocamız çocuk gelişiminde olumlu bir benlik algısının önemini anlatmak için. Okurken hep bunun üzerine düşünmüştüm. Hem alıntılarınız hem de incelemenizle eseri tazelemiş oldum. Kaleminize sağlık. 👏🏻👏🏻
Edip Cansever de "Gökyüzü gibi ber şey bu çocukluk/Hiçbir yere gitmiyor" diyor. Gerçekten de öyle. Katkınız için çok teşekkür ederim.🙏📚
Örnek yaşam ,anahtar kelimeler!
Kitabı okumadan bile insanın içini ezen, acıtan, gölgede kalmış hüzünlerini ve hayal kırıklıklarını hissettirdi. Başlık attığınız gibi "Yüzleşmek, iyileşmek için ilk adımdır!" Yazık ki, Kafka'nınn kendi kendine yaptığı itiraflar, yaralarını dönüştürdüğü eserleri iyileşmesine yetmemiş, iyileşememiş...
Çocukların hayatlarına nasıl dokunduğumuz, davranış ve tepkilerimizin onların ruhunu, karakterini, iletişimini, yaşamını ne kadar derinden etkilediğinin farkında olmamız dileğiyle. 🙏💫
Paylaşımınız ve incelemeniz çok kıymetli, emeğinize sağlık, teşekkürler... 🙏📖🕊💫
Bu kitabı ben de okumuştum ama kendi algı mekanizmamda bu kadar derinlemesine ve isabetli biçimde yorumlayamamıştım. Farkındalığı paylaşma ve yayma adına bu güzel inceleme ve değerlendirme için tebrikler ve teşekkürler.
👏👏👏👏👏
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.