-Şahsıma ait kitap incelemesi olup, rapor olarak çeşitli yerlere sunulduğundan kullanılması halinde intihal araştırması sonucu karşınıza çıkacaktır.- Bu kitapta, Millî Mücadele’ye neden olan sebepler, Millî Mücadele Hareketinde
toplumun sahiplenmiş olduğu tavır ve fikir yapısı olan Kuvayı Milliye Ruhu anlatılmış, halkın
ve meclisin o dönemdeki durumu gösterilmiştir. 18 Mart 1920’de son kez toplanan Osmanlı
Mebusan Meclisi’nin dağıtılmasından Türkiye Cumhuriyeti’nin dağılmasına kadar olan süreç,
meclislerin resmi tutanakları ile anlatılmış ve değerlendirilmiştir. Eserde, yazarın dönemle
ilgili yansıtmak istediği genel durum ve olaylar; halkın ve meclisin içinde bulunduğu duruma
karşılık edindiği fikir ve aldığı aksiyon, bir toplumun varlığını hür bir şekilde korumak ve
varlığı hakkında kendisi dışında kimseye söz vermemek için gösterdiği mücadeleyle, buna
hizmet edecek yaptırımlar yapmak adına çığır açan yepyeni fikirleri benimsemesi ve
arkasında durması çok iyi yansıtılmıştır. Kullanılan dilin eski Türkçe olması zaman zaman
anlayışı güçleştirse de yaşanan bu devrin nasıl imkansız ve zorlu olduğu çok rahat
betimlenmiş ve gelecek nesillere aktarılmış. Bir halkın özünü kaybetmeden ve esareti
kabullenmeden kendini baştan yazması ve bu yolda karşılarına çıkacak hiçbir engeli (kendileri
dahi) kabul etmemesi; varlıklarına, atalarına, topraklarına ve ebediyetlerine olan adanmışlığını
göstermektedir. Türk milletinin zekası, başarıyla sonuçlanması imkansız olan bu devrimin
mükemmel bir şekilde planlanıp, kendi kendini denetleyen, yargılayan bu sebeple
doğrultusundan sapmayan bir meclis oluşturmasıyla kendini kanıtlamıştır.
Aynı Nutuk gibi, genç nesillere miras bırakılan bu kitapta, Milli Mücadele ve Kuvayi
Milliye ruhunun birebir meclise yansımasını görüyoruz. Yazar Samet Ağaoğlu, babası
vasıtasıyla yakından şahit olduğu bu dönemi ve yansımayı, Meclis tutanaklarıyla desteklerken
bir yandan da olayların özünü dönemin ruhuna göre açıklamış, yeri geldiğinde yapılması
gerekeni söylemiştir. Bir milletin kaderini eline alışını, tüm olumsuzluklara rağmen kendisini
temsil edenlerin amacına bağlılığına güvenişini ve kalkıp yeniden ve yeniden bağımsızlığı
için mücadeleye devam edişini okuyucuyu resmen meclise taşıyarak bize göstermiştir.
Meclisin yapısı, amacı, kendini denetlemesi, temsil ettiği iradeyi, inkılap ve ihtilallerin nelere
bağlı olduğunu anlamamıza yardımcı olan bir kitaptır.