Okuduğum en filtresiz ve samimi roman olabilir Portnoy’un Feryadı. Roman, Philip Roth’un adeta annesi ve babasına, ailesinin katı kurallarına, inançlarına, köklerine, Yahudi kimliğine ve içselleştirilmiş ırkçılığa, toplumsal baskı ve kurallarla, tabulara başkaldırısı. Bilinç akışı tekniğiyle yazılmış bir monolog olan kitap, bir psikiyatriste içine döken anlatıcının çocukluğunu anlatmasıyla açılıyor. Her şeyi kontrol altına alma konusunda katı ve aşırı korumacı annesini, bir yandan ABD’ye bir Yahudi olarak göçüp ailesini geçindirmeye çalıştığı için kendisini ona karşı sorumlu hissettiği öte yandan inançlarını, görüşlerini sorgulamayı reddedip kendisinin de farklı düşünmesine pek izin vermediği için öfke ve acıma duyduğu babasını ve tüm bunlar nedeniyle evde kendisine ait, ona özel ve mahrem bir alan olarak keşfetmeye başladığı cinsellikle beraber büyüme sürecini anlatıyor ilk önce. Büyüdükçe ailesiyle arasındaki ilişkinin evrilmesiyle beraber karşılıklı beklentiler, dolayısıyla baskılar da değişirken bu kez anlatıcımızın genç bir yetişkin erkek olarak cinsel hayatına tanıklık etmeye de devam ediyoruz. İlk sevgililerini anlatırken, kendisini, ve ailesini, beyaz Protestan ve orta sınıf ailelerden gelen Amerikalılarla mukayese ederek kimliğiyle yaşadığı çatışmaları ve bu kez evlenmesi ve çocuk sahibi olması yönünde ailesinden ve toplumdan gelen beklentilerle olan savaşını okuyoruz. Hayatının tüm evrelerinde de, tıpkı babasıyla arasındaki sorumluluk ve küçümseme arasındaki gelgit gibi toplumsal kurallara uymakla onlardan nefret etmek arasında, köklerine ait hissetmekle onları koparıp atmak arasında ve belirli kurallara bağlı kalmakla tüm tabuları yıkıp içgüdülerini kontrolsüzce takip etmek arasında bocalamaları devam ediyor. Philip Roth’u üne kavuşturan roman olmasının yanında, bence yazarın dünyasını anlamak için de kilit bir roman çünkü otobiyografik unsurları çok net bir şekilde barındırmakla beraber, temel dertlerini, üzerinde durmayı sevdiği temaları da bu kitapta bir arada, derli toplu şekilde görmek mümkün. Yahudi olmak, gerek Amerikan toplumunda doğup büyüyen bir Yahudi olmak gerekse inançlarına bağlı bir Yahudi aile tarafından yetiştirilip farklı bir inanç ve dünya görüşü benimsemek, bir tabu olarak cinsellik ve anne-oğul ilişkisiyle beraber arka planda da bir tutam Amerikan toplumunun siyasi ve sosyolojik analizi olmak üzere Roth, belli başlı tüm dertlerini yansıtmış bu romana. Aslında bizim kültürümüzde de rastladığımız, hatta bence her okura biraz da olsa aşina gelecek bir aileyi ve toplumsal baskıyı anlatıyor Philip Roth, üstelik oldukça samimi, filtresiz, zekice bir mizah anlayışıyla işlenmiş, komik bir metinle yapıyor bunu. Bizdeki ‘komşunun çocuğu’ sendromunu, ‘tüm yaşıtların evlendi’ baskısını bir de Roth’dan okuyun bence. Çok ama çok beğendim Portnoy’un Feryadını.

Portnoy'un FeryadıPhilip Roth · Ayrıntı Yayınları · 2012198 okunma

·

2.177 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İpek Dadakçı