Kitabı geçen yıl değerli bir hocam hediye etmişti okuduğumda bana çok ağır geldiği için yarım bırakmıştım. Kitaplığımda gözüme ilişince tekrar okumak istedim. Kitabı okumadan önce bir çok alanda bilgi sahibi olmak gerekir.(Tasavvuf, Kelam, Felsefe, Tarih)Aksi takdirde okuduğunuz çoğu şey havada kalıyor. Nitekim bende bu alanlara tam hakim olmadığım için bazı kısımlar havada kaldı. Evet gelelim kitaba:) Kitabımız 16. ve 17. Yüzyılda yaşamış olan İslam filozofu Molla Sadra'nın zaman öğretisi ve tarih bilinci ile ilgili düşüncelerine yer vermesinin yanında Sadra'nın etkilendiği şahsiyetlerin ve bu alanda çalışmış filozofların (düşünürlerin) da düşüncelerine yer veriyor. Sadra'nın etkilendiği isimlerin başında ise, İbn-i Sina ve İbn-i Arabi gelmektedir. Kitap Sadra'nın her şeyin özü olarak kabul ettiği varlık felsefesi ile başlamaktadır. "Her şeyin merkezine varlığı koyarak tüm felsefi tahlillerin varlıkla başlayıp varlıkla son bulduğu bir metafizik kurmaya gayret eder." Varlığın (hareket-i cevheri) olduğunu bunun için de varlığın sürekli bir hareket hali olduğunu savunur. "Cevherin değişmesiyle arazlara yansıyan değişimleri algılayabiliyoruz. Değişime uğramayan ve onu tanımamızı sağlayan gerçeklik onun cevheridir." Tabiat âleminde tedrici olarak sürekli kendini yenileyen cevher sayesinde tek bir hakikatten farklı ontolojik düzeylerin neşet ettiği bir yaratılış zinciri meydana gelir. Zaman öğretisine geldiğimizde ise kitabımız hem fizikçilerin hem de metafizikçilerin delillerine yer veriyor. Sadra da fizikçilerin delillerini esas alarak zaman öğretisini tanımlıyor. " Seyyal cismin iki analitik arazı olarak kabul ettiği hareket ve zaman sadece zihinde yekdireğinden ve cisimden ayrılır. Bu perspektifte hareket, hareket eden ve zaman aynı şey olup tek bir varlıkla vardır. Sadra'ya göre zaman, aynî ve müstakil varlığa sahip olmadığı gibi bütünüyle vehmî veya yanılsamadan ibaret olan mevhum bir varlık değildir. Zaman ölçülen harekete karşılık gelir. Bu ölçüm ise dış alemde değil zihinde gerçekleşen bir işlem olduğundan, zamanı dış âlemde aramak anlamsızdır." Zaman öğretisi çerçevesinde Sadra Tarih bilincini ise şu şekilde açıklıyor; "Tarih bilinci, insanî varoluşun bütün alanlarını kuşatan bir tezahürler manzumesi olarak insanın bizzat kendi varoluşuna ilişkin idrakidir. Bu itibarla varoluşsal bir olay ve bir öz-bilinç durumu olduğu görülen tarih bilinci, insanın geçmiş, hal ve gelecek gibi kavramları yerinde kullanarak zamanın ruhunu yakalayabilmek ve kendi varlığını evrenin cevval yapısı içinde konumlandırabilmesi olarak tanımlar." "Öncelik ve sonralıktan "zaman" kavramına, zamansal süreklilikten de "tarih" düşüncesine ulaşıyoruz." Zamana ve tarihe ilgisi olanların okumalarını kesinlikle tavsiye edeceğim bir eser. Keyifli okumalar:) 26.06.2023

Molla Sadra Felsefesinde Zaman Öğretisi ve Tarih BilinciMahmut Meçin · Önsöz Yayıncılık · 20212 okunma

·

39 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

ahlâ