Gönderi
Yeşil ışık,imkansız hayaller ve geçmişi diriltme çabaları!
Muhteşem Gatsby'e tekrar başlamam tamamıyle spontene gelişti.Birden kitapların arasından çıkardım ve tekrar okumaya başladım.Benim en sevdiğim açılışa sahip bir kitap.Nick başkalarını yargılamadan önce acaba onunla aynı şartlara sahipler mi? diye durup düşünmesi gerektiği ile ilgili babasının verdiği bir tavsiye.İnsanlar biriyle ilgili hüküm verirken çoğunluk müsavi koşullar altındaşmış,sanki onun ardında getirdiği başka bir hayat,farklı koşullar yokmuş gibi davranırlar.Çoğu zaman karşısındaki insanın onun gibi olmasını istemekten kaynaklanan bir durum.Acımasız bir hüküm.Sanki herkes bir kalıptan çıkmak zorundaymış gibi.Bu yüzden Nick bu tavsiyeyi uygular bu da üniversitede onun uç insanlara kadar bir grubun sır küpü,bizdeki tabiriyle dert küpü olmaya iter.Biz Nick'ten dinleriz tüm olan biteni.Varlıklı sayılacak bir aileden gelir.Borsa işine atılmaya karar verir,babasından borç alır ve West Egg'e gelir.Borsa işinin inceliklerini öğrenmek için ; bankacılık,kredi,darphaneler ile ilgili kitapların arasında sıkışır.Aslında yaşama tek yönden bakmak ona daha fazla başarı getirecektir! Nick Carraway nüktedan biridir,kitap boyunca diğerleri monoton bir şekilde etrafı görmeden hareket ederken onun büyük bir duyarlılığı vardır.Uzaktan kuzeni Daisy ve eşi Tom ile tanışırız.East Egg'e gideriz.West Egg'in aksine küçük saraylarla döşenmiş,lüks bir yer.Tom genç yaşta her şeyi tüketmiş biri.Yazar onun fiziksel özelliklerini tasvir etmeye başladığı anda onun o iriyarı fiziği aslında okuyucuyu biraz ürpertir,aynı zamanda onun zorba,mütehakkim karakteri hakkında bize büyük ipuçları verir.Evleri son derece lüks,Çimleri biçili harikule bahçe.Evin içine girdiğinizde siz lüksü ve aynı zamanda aşırılığı hissedersiniz.Koltukta sere serpe yatan beyazlar içinde iki kadın,sıcak bir gün,ardına kadar açılan pencereler,perdeler rüzgarın hışmıyla uçuşmakta.Romanın en güçlü yönü tüm betimlemelerin okuyucunun zihninde yarattığı esnetik bir gerçeklikte olması.Eser karakterlerini arka fonda görünen eşyalar,kıyafetler yardımıyla tanıtmaya,onları okuyucusu ile içselleştirmeye çalışor dolayısıyla Fıtzgerald bunu ustalıkla yapmış.Daisy oldukça etkileyici bir kadın,tatlı bir mizacı var.Onunla tanıştığımızdan itibaren ses tonuna dikkat çekilir.Kısık bir tonda konuşur,konuştuğu kişinin ona doğru eğilmesi gerekir.Oldukça yapay davranışlara sahip biri.Tüm zenginliği,her şeyi gördüm çok genç yaşta tükettim tavırları yapaydır.Nick'ten bir tür onay alma eğilimdedir Tom'la ikisi.Tom okuduğu kitapların oldukça bilimsel olduğunu söylediği bir kısım vardı.Belliki zorba düşüncelerini daha sağlam temellere oturtmak ,klişe zenginliğin getirdiği alışkanlıkları yaptıktan sonra düşüncelerine bir derinlik katmak istemiş olabilir sonuçta! Bu kısmı her okuduğumda gülerim çünkü Tom'un bayağı ,aciz ve bir o kadar budala karakterini en net gördüğümüz bölüm.Jordan bir golf oyuncusu.Nick onu altın rengi kollara sahip diye tanımlar.Daisy gibi gösterişli bir görünümü yok.Bu sebeptir Nick ona çekilir.Oldukça kendinden emin biri,sporcu olmasının verdiği avantajla mutantan hareketleri var.Nick'in köy evinin yanındaki gösterişli malikanin sahibi Gatsby.Verdiği büyük davetlerle ünlü,herkes hakkında bir şeyler söyler.Kimsenin esas karakteri hakkında bir fikri yok.Kayserin ajanı,eski suçlu ama duyumlara göre Oxford mezunu! Bu her kafadan bir sesin çıktığı,hakkında uçuk dedikolara sahip Gatsby Nick'i evindeki partiye davet eder.Hususi olarak! Bu şaşırtıcıdır çünkü partiye davetsiz gelir konular.Partinin tasviri müthiştir.Fransız küt saç kesimli kadınlar,otomobillerin içine doluşarak gelenler,kayıklar içinde gelenler,orkestra adeta altın bir ses çıkarır,barların üstünde dolaşan içkiler,tüm o insan kalabalığı,cazın etkisiyle dansın ritmine uyanlar.Naçizane okuduğum kitaplar arasında bunun kadar iyi davet sahnesinin tasvirini hatırlamıyorum( belki hafızamın sınırlarını zorlarsam aklıma gelir) sizi de içine alır ve artık siz de Gatsby'in partisindeki biri olursunuz.Nasıl olsa davetiye yahut özel şartlar aranmıyordur! Gatsby 'ilk gördüğümüzde öyle bir gülümserki bu nadir gülüşün ardında insan inanılması güç şeyleri yapabileceğine dair büyük bir güven duyar.O gülüş bittiğinde otuz iki yaşında iri bir adam durduruyordur.Gülümseme bir aldanıştır.O gidince gerçek ortaya çıkar.Gatsby'in evindeki tüm o partiler,tüketim çılgınlığı,şatafat,lüks otomobiller o dönemin insanı yansıtır.Caz Çağı denilen şatafat,lüks,eğlence ama bunun ardında bir de gerçek vardır.Yoksulluk gerçeği en başta.Küller vadisi yaşamın gerçek yanıdır.İki farklı evren aynı yerde ama keskin çizgilerle birbirinden ayrılmış.İnsanların sadece paranın peşinde koştuğu acımasız bir yer.Para ile birlikte gelen aşırı lüks,evlerinin dizaynında bir aşırılık göze çarpar,davranışlar yapaylaşır,insanlar daha büyüğünün peşindedir.Gatby gerçek adıyla Gatz oldukça yoksul bir ailede doğmuş,küçüklüğünde kitabına yazdığı madde madde yükselmek ve bir beyefendi olma hedefini küçük yaşlardan beri içinde taşıyan biri.Daisy ile tanışması,farklı sosyal tabakalardan gelse dahi birlikte olabilme ihtimalleri onun ilk evet olabilir dediği an belki de.Savaş,aradan geçen beş yıl, Daisy evlenir.Gatsby malikaneyi onun oturduğu koyun karşısında alır .Yanan yeşil ışığa elini uzattıkça Daisy -ulaşılmaz olan ona ulaşılır olur bir anlığına-Daisy yanındayken yeşil ışığı unutur zira onun için ulaşılmaz olan yanındadır.Gatsby büyük fedakarlıklar yaparak aldığı malikane,verilen partiler Daisy'e ulaşabilmek için.Peki geçmiş zaman geri alınabilir mi? Eserin temel hadisesi budur geçmişi hatırlatmak için çalınan müzikler,verilen partiler,şatafatlı gösteriler hepsi Daisy ile nasıl olurduk? onunla böyle planlamıştık deyip geçmişin toz olmuş anılarını geri getirmek için harcanan beyhude çabalardır.Yeşil ışık bir simgedir.Ulaşılmaz hayalleri ulaşılabilir kılmak için Gatsby ne zaman elini kaldırsa eli titrer çünkü ulaşılamaz olanın o kadar uzak olmadığını görür ve ona bu kadar yakın olmanın verdiği o heyecan.Amerikan Rüyası denilen tüm hayalleriniz gerçekleşir mottosunun çöküşüdür adeta.Gatsby'in gülümsemesi bu rüyanın bir sembolüdür adeta gülümseyiş sona erince gerçek kalır ortaya.Nick'in New York sokaklarında yaptığı yalnız yürüyüşler,gördüğü kadınlar hakkında kurduğu hayaller Beyaz Geceler'e nazariye olmuş.Bilindiği üzere hayalperest şehirli yalnız tipinin Nevski Bulvarındaki Piskarev ile birlikte prototipi.Nick tüm yapaylığın,tüketim çılgınlığının ortasında yalnız.Kitapta Gatsby Daisy için sesi para sesi gibi geliyor demişti.Kulenin üst katında oturan bir kral kızı.Şatafatın ortasında ,lüsle beslenen,yapay biri Daisy.Daisy.Tom.Jordan sosyal tabakalarında yaşayan insanlar ve kendi kabuklarından çıkmaya meyilli değiller.Gatsby bir hayalin ve aynı zamanda geçmişi geri almanın mümkün olmadığını göstereren en acı sembol olarak edebiyat literatürüne giren kült bir karakter.Kitabı bir kere daha okuduğum için mutluyum.Sonsöz olarak herkesin Gatsby gibi elini kaldırıp ulaştığı bir yeşil ışık var ve biz insanları ayakta tutan en büyük şey ona ulaşma umudu.
·
234 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.