Bu çalışma 1998'de ODTÜ sosyoloji bölümünde sunulmuş olan “Yerel Siyaset ve Kentsel Türkiye'de Toplumsal İlişki Ağları: Keçiören Belediyesi’nde Hemşehrilik Örneği” adlı doktora tezine dayanıyor. Çalışma 2004 yılında Türkçeleştirilerek kitap haline getirilmiştir. Modern toplumda geleneksel ilişki ağlarının benimsendiği kırsal kültürün kentsel topluma yansıtılmasına dayanılarak gözlemlenen ve er ya da geç bir gün varlığını yitireceğini düşünülen toplumsal ilişki ağı olarak hemşehrilik kitabın ana temasını oluşturmaktadır. Yazarın tespitlerine göre toplumsal düzende komşuculuk ve iş gibi durumların etkileşimi hasebiyle bu sadece kente yeni göç edenlerin ve sadece kente aidiyet hissetmeyenlerin ilişki türü olarak kalmayacaktır. Hemşehricilik ilişkileri üzerinden kültürün yeniden üretimi ataerkil ideolojiyi yeniden üretmek amacıyla varlığını sürdürmeye devam edecektir. Yazar, Keçiören belediye meclisinden 1994-99 döneminde seçilmiş olan siyasetçileri, hemşehrilere dayalı bağlantıların toplumsal tezahürünü sosyolojik bir pencereden ve siyasetle iç içe değerlendirmiştir. Yazarın doldurmak istediği boşluk hemşehriliğin formel siyaset alanında genel olarak benimsenen bir ilişki olması binaenaleyh toplumsal ilişkilerin kesiştiği noktalarda toplum-siyaset ilişkisini geniş bir perspektifle tanımlamak ve deneyimlemektir. Genel olarak bakıldığında ise hemşehricilik cemaatleri gibi oluşumlarda etkin olan veya bu tür cemaatler tarafından öne sürülen siyasiler konunun hem öznesi hem nesnesi olduğu sonucuna varılmıştır. Kentin mekânsal dönüşümünde etkin rol alan meclis üyeleri siyasi projeler üretirken mevcut kentsel mekâna yansıttıkları aidiyet duygusu yazara göre merkezi öneme sahiptir. Çünkü yöneticilerin kendilerini bulundukları mekâna ait hissedip hissetmemeleri ve mekânın kimliğini içselleştirmeleri işgal ettikleri konum itibariyle önem arz etmektedir. Dolayısıyla onların yaşadığı süreçler toplumsal pratiklere etki etmesi sebebiyle bu sürecin öznesi, bu süreçte kurdukları ilişki ağlarını anlamlandırmak maksadıyla oluşturdukları aidiyet sebebiyle sürecin nesnesi olarak görmek mümkün olabilmektedir. Çalışma bir doktora tezi olması hasebiyle öncelikle kavramsal açıklamalara yer vermektedir. Örneğin yazar hemşehriliği tanımlarken Bourdieu, Schüler, Goffman gibi alanında uzman kişilere atıf vererek detaylı açıklamalarda bulunmaktadır. Hemşehrilik Schüller’e göre siyaset yapma ve siyasete katılma anlamları kadar formal siyasete patronaj gibi kayırmacılık olgularının da yansıtılmasına neden olabilmektedir. Yani bu açıklamaya göre bu tür ilişkilerin toplumsal olarak varlığını hissettiren bir kimlik karşılığı da mevcuttur. Dolayısıyla hemşehrilik çeşitli kimliklerin sembolü olabilmektedir. Bu çalışmada hemşehrilik, etnisite kavramı ile analiz edilmekte ve bu tür ilişkiler bağlamında etnik cemaatleri formal siyasetteki oluşum ve inşasının siyasi etnisite olgusuna dayanmaktadır. Son Olarak Kitabın son kısmında Keçiören Belediye Meclisinin aldığı kararlara değinen yazarın verdiği bilgiler ilginçtir. Sol siyasetin etkin olduğu bir konumdan sağ siyasetin etkin olduğu bir meclis haline gelen 1994 seçimleri sonrasında kitaba konu olan meclis üyelerinin aldığı ilk kararlar ilginçtir. Sayfaları çevirirken, Cuma günü yapılan meclis toplantılarının Çarşamba gününe alındığını, meclis ambleminin şeklinden dolayı değiştirildiğini, kamusal alanların isimlerinin değiştirilmesi gibi ideolojik kararların ilk olarak meclisten geçtiği tutanaklardan bilinmektedir. Kitapta yer alan kararlar Kurtoğlu’nun titiz incelemeleri sonucunda meclis üyelerinin anket sorularına verdikleri cevaba göre belirlenmiş ve okuyucuya sunulmuştur. Yazar her ne kadar kendi içinde bir meşruluk barındırsa da meclisin bir karar organı olması hasebiyle önemli olması ve aldığı kararların kitap içerisinde az yer alması bir eksiklik olarak gözlemlenmektedir. Bununla beraber meclis üyelerinin hemşehrilik ilişkileri incelenirken seçilmiş üyelerin hayat hikayelerinin bazı kısımlarda fazla detaylandırılması olay örüntüsünden kopmalara sebep olmaktadır. Mamafih kitap sosyal bilimler alanına antropoloji bilimini dahil ederek yaptığı çalışmayla büyük ses getirmiştir.

Hemşehrilik ve Şehirde SiyasetAyça Kurtoğlu · İletişim Yayınevi · 20043 okunma

·

58 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İbrahim Halil Atakişi