“Mustafa Han-ı Sâni”, “Gazi Sultan Mustafa Han” adlarıyla da bilinir. (...) IV. Mehmed'in büyük şehzadesidir. (...) Edirne'de tahta oturan padişahların ikincisi olan II. Mustafa, payitaht olarak bu kenti İstanbul'a tercih eden padişahların sonuncusu, Edirne'de tahttan indirilen tek padişahtır. II. Mustafa, sefere çıkan Osmanlı padişahlarının da sonuncusudur. (...)
II. Ahmed'in öldüğü haberi üzerine Divan dağılıp Sadrazam Sürmeli Ali Paşa'nın sarayında yapılan toplantıda Mustafa'nın cülusuna karar alınırken, Mustafa da Hazinedarbaşı Nezir Ağa aracılığıyla amcasının ölümünü öğrenmiş, Hasoda'ya geçip bir emrivakiyle “iç biat” törenini gerçekleştirmiş; cülus töreni için baltacılarla sadrazama haber göndererek Bâbüssaade Ağası'na cülus hazırlığı için buyruk vermiş; kendisi de daha kimse gelmeden Edirne Sarayı'nın “cülus mahalli”ne kurulan tahta oturmuştu! (...)
II. Mustafa, cülusunun üçüncü günü (8 Şubat 1695) sadrazama bir hatt-ı hümayun göndererek zevk ve safaya dalan padişahların uyruklarının esenlik yüzü görmediklerini, bu nedenle saltanat zevklerini kendisine haram edip dinsiz düşmanlardan öç almak için gazaya ve cihada çıkacağını, büyük atası Kanuni Sultan Süleyman'ın yolunu izleyeceğini bildirdi. (...)
Saltanatının beşinci ayında, 30 Haziran 1695'te Avusturya seferi için orduyla Edirne'den hareket etti. (...) Lugoş zaferini kazanarak “gazi” sanını alan II. Mustafa, Edirne'ye, buradan da İstanbul'a hareket etti. (...)
II. Mustafa, 8,5 yıl süren saltanatı boyunca ancak iki kez İstanbul'a gelmiş ve toplam 8 ay kadar kalmıştı. Önceki padişahların geleneklerine uymamış, başkente kalıcı bir eser de kazandırmamıştı, bu nedenlerle halk kendisini tanımıyor ve sempati duymuyordu. (...)
Sonuçta beklenen oldu: Tarihe “Edirne Vak'ası”, “Feyzullah Efendi Vak'ası” diye geçen korkunç ayaklanma, İstanbul'daki 200 cebecinin ulufelerini alamamalarıyla başladı. Kaymakam Abdullah Paşa'nın gevşekliğinden yararlanan cebeciler, sahipsiz denebilecek durumdaki İstanbul'a egemen olmakta gecikmediler. 15 Temmuz 1703'te Atmeydanı'nda yapılan gösteriye cebeciler, yeniçeriler ve esnaf toplulukları katıldı. Padişahın İstanbul'a gelmesini, (buna mani olmuş olan) Şeyhülislâm Feyzullah Efendiyle oğullarının ve yakınlarının da yargılanmak üzere başkente gönderilmelerini isteyen ayaklanmacıların arkasında Sadrazam Rami Mehmed Paşa vardı. (...)
18 Temmuz'da ulemanın ve esnaf temsilcilerinin de katılımıyla Etmeydanı'nda büyük bir toplantı daha yapıldı. 20 bini asker sınıflarından, kalanı halktan 50 bin kişi ayaklanmaya katıldı. Topkapı Sarayı'ndan Sancak-ı Şerif ve Hırka-i Saadet çıkartılarak aralarında ulemadan ve Ocaktan temsilcilerin de bulunduğu bir heyet, yazılan ariza ile Edirne'ye gönderildi. Bunlar, Feyzullah Efendi'nin Edirne'den sevk ettiği Bostancılar tarafından Eğridere'de tutuklandılar. Getirdikleri ariza da II. Mustafa'ya verilmeyerek yakıldı.
Bunun üzerine, örgütlenen mahşeri kalabalık 9 Ağustos günü Edirne'ye doğru harekete geçti. Yürüyüşü Kul Kethüdası Çalık Ahmed Ağa ile eski Nişancı Ahmed Paşa yönetmekteydiler. Rami Mehmed Paşa'nın girişimiyle II. Mustafa gerçi Feyzullah Efendi'yi azletti ama Silivri'ye varan ayaklanmacılar, padişahın tahttan indirilmesini Ahmed'in cülusunu kararlaştırıp bunun için fetva da alarak yürüyüşlerini sürdürdüler. (...)
Edirne'de ise Kuran, kılıç, ekmek ve tuz üzerine ant içirilenlerden bir savunma ordusu oluşturulmaya çalışılıyordu. Bunlara, Vezir Hasan Paşa serdar atandı. İki taraf, Çorlu'da karşılaştı. Ama Hasan Paşa direniş göstermeden Havsa'ya çekildi. 19 Ağustos günü Havsa'ya gelen II. Mustafa, topladığı askerin kendisine destek vermeyeceğini anlayarak Edirne'ye döndü. Ertesi gün İstanbul Ordusu Tunca kıyısına kadar geldiğinden II. Mustafa, 22 Ağustos günü tahttan çekilerek yerini kardeşi III. Ahmed'e bıraktı. (...) Mustafa ve şehzadeleri (...) İstanbul'a getirilerek Topkapı Sarayı Kafes Kasrı'na kapatıldılar. Mustafa, dört ay süren tutukluluğunda ya aşırı üzüntüden yaşam isteğini yitirerek ya da bilinmeyen bir nedenden öldü. Yeni Cami Türbesi'nde babaannesi Hadice Turhan Sultan'ın yanına gömüldü.
Sayfa 338 - 22- Sultan II. MustafaKitabı okudu
41 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.