Sovyet deneyinin insan faktörüne yönelimi, süreç içinde oldukça eşitsiz bir içerik taşıdı. Özetle şunu kastediyorum: Sovyet deneyinde, insanı, üretimin sonuçlarıyla ilgili kılmada
ve aynı süreç içinde onu canlı tutmada gösterilen yetersizlik ile işsizlik tehlikesinin yok edilmesi ve bölüşümde eşitlikçilik gibi gene doğrudan işçiyi ilgilendiren kazanımlar arasında ciddi bir dengesizlik söz konusudur. Karar alma ve yönetme mekanizmalarına aktif katılım, üretim araçlarına gösterilen özen, üretimin kalitesine duyarlılık vb. açılardan bakıldığında, görünen durum, sosyalist bir toplumda olması gerekenden çok geridedir. Oysa bu "yabancılaşmış" emekçiye verilenler, üretici güçlerin ve emek verimliliğinin ulaştığı düzeyin bir bakıma gerçekten ötesindedir.
Şimdi son derece açık olmak gerekiyor: Genel olarak sosyalizm, özel olarak da Sovyet sosyalizmi, sosyalist kalmak için, bu eşitsizliğin yalnızca bir yanıyla oynama, orasını düzeltme hakkına sahiptir. Başka deyişle sosyalizmin uğraşması gereken yan, emekçinin üretime, üretimin sonuçlarına, araçlarına gösterdiği kayıtsızlığın nedenlerini bulup bunları gidermektir. Bunu gidermenin yolu ise, asla eşitsizliğin öteki yanıyla oynamak olmamalıdır.
Kimi Sovyet teorisyenlerinin ve iktisatçılarının "çözüm" adına buldukları yollar ve bunları dile getiriş biçimleri gerçekten dehşete düşürücü nitelik taşımaktadır. Birini dinleyelim:
Devletçi üretimin egemenliği, üretim ilişkileri sisteminde emekçi halkın hukuki statüsüne önemli bir değişiklik getirmedi. İşçiler, eskiden özel kapitalistlerin ücretli emek gücünü oluştururken, şimdi devletin ücretli emek gücü konumuna gelmişlerdi. Rekabeti ortadan kaldıran ama herkese iş, eğitim, sağlık hizmeti, konut vb. sağlayan ve bunları devletin kesesinden yapan bir devletçi sosyalizm altında ücretli emek, çalışması icab ettiği gibi çalışmaz.
Sayfa 117Kitabı okudu
·
65 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.