Ön Bilgi Eser merhum Galip Vardar'ın anılarından yararlanılarak Samih Nafiz Tansu tarafından oluşturulmuştur. Sapancalı Hakkı Bey'in hatıraları da yer almaktadır. Galip Vardar'ın babası İttihatçı bir subaydır. Kendisi de subay olan Galip Vardar Çanakkale Savaşı'nda ve Milli Mücadele'de yer almıştır. Eleştiri Kitap Galip Vardar'ın daha çocukluk yıllarından başlar. O zamanlar Makedonya yangın yeridir. Genç subaylar (Galip Vardar'ın babası gibi) eşkiya takibine çıkarlar. O zamanlar daha tahtta 2. Abdülhamit bulunmaktadır. İttihat ve Terakki'nin yeni yeni faaliyetlere başlamasını ve devrin olaylarını Galip Vardar'ın gözünden görürüz. Babası sayesinde Selanik'te; Enver Bey, Mustafa Kemal gibi şahsiyetleri görür. Daha sonradan olayları artık 1. şahıstan ziyade gözlemci bakış açısıyla anlatır. Neden-sonuç ilişkisinde olaylarda kopukluk olmadan anlatır. Genel olarak tarafsız diyebileceğimiz şekilde anlatır. Hataları olduysa da İttihat ve Terakki'nin vatanperver olduğunun kuşkusuz olduğunu vurgular. Kişileri parantez içinde ayrıntısı ile aktarır. Eskiden, o anda ve gelecekte ne olduklarını belirtir. Kişiler sadece memleketin devlet adamlarıyla sınırlı değidirl. Rum ve Bulgar komitacılar da dahil olmak üzere diğer devletlerin önemli kişileri yine aynı şekilde anlatılır. Mekanları (Balkanlar ve İstanbul özelinde) ayrıntısıyla aktarır. Kitabın okunması kolaydır. Osmanlı Devlet makamlarının parantez içinde bugünkü hangi mevkiye denk geldiğini yazmaktadır. Bazı sıfatlar o güne uygun şekilde yazılmıştır. Değerlendirme İttihat ve Terakki'yi hiç bilmeyen birisi bu kitaptan başlayabilir. Biraz bilenler içinde gerek Bâb-ı Âli olsun gerekse Meşruiyet ve 31 Mart vakası olsun ayrıntılarını görebilir. Galip Vardar'ın bizzar o devirde yaşamış olması ve Sapancalı Hakkı Bey'in partinin içinde bulunması bize önemli bilgiler sağlamaktadır. İttihat ve Terakki'nin vatanperverliğinin yanında parti içinde güç mücadelesi vardır. Talat Bey'in zekasını ve oyunlarını ayrıntısıyla aktarılmaktadır. Parti içinde nüfuzlu kişilerin (Talat, Enver ve Cemal Paşalar) çekişmesinin, devlet yönetimine ve orduya etkisini açıkça görüyoruz. Kitapta yoğunlaşılan iki kısım vardır birincisi Talat Bey'in (Büyük Efendi) olduğu grup ikincisi Enver Bey'in olduğu grup. Bu iç çatışma Yakup Cemil gibi bir yiğidin kurşuna dizilmesine de sebep olmuştur. #214508649 Doğru bilinen yanlışlar da şahsi fikirler dahilinde aktarılır. Örneğin: Yakup Cemil deli mi? Umumi Harbe Enver Paşa yüzünden mi girdik?.. #214507218 #214507105 İttihat ve Terraki'ye karşı Mustafa Kemal Mustafa Kemal'in Enver Bey'le ilk rekabetleri ve karakter farklarını görüyoruz. Daha sonraları Mustafa Kemal'in sürekli partinin hareketlerine karşı çıkmasını tehdit olarak gören Talat Bey Enver Paşa'dan emekliliğini istetse de Enver Paşa'nın karşı çıktığını, Mustafa Kemal'in değerli bir asker olduğundan bahsettiğini görüyoruz. Fakat rekabetleri devam ettiğinden Enver Bey Mustafa Kemal'i doğu cephesine gönderir. Fakat Mustafa Kemal Paşa (mirliva olmuştur) orda da başarılı olmuştur. Bundan sonra Enver Paşa'nın devrinin yavaş yavaş sonlandığına ve bu ezeli rakiplerden sıranın Mustafa Kemal Paşa'ya geldiğini görürüz. #214507872 #214507766 #214169405 Savaşın kaybedilmesinin ardından Mustafa Kemal Paşa Kurtuluş Savaşı'nı başlatmış ve kazanmıştır. Daha sonra mecliste iktidar mücadelesine yeni bir partiyle (Terrakiperver Fırkası) giren ittihatçıların küçük efendileri İzmir Suikastı ile başarısız olmuş ve bu hareketin son üyeleri tarihe karışmıştır. #214508910 Özetle karışık değerlendirme olarak yazdığım yazının sonuna gelirsek kesinlikle okumanızı tavsiye ederim. Ben çok beğendim. :)

İttihat Ve TerakkiSamih Nafiz Tansu · İlgi Kültür Sanat Yayınları · 201570 okunma

55 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İsmet