Kurgu bir anlatı için en önemli öğelerden biridir çatışma. Bu kitapta çatışma daha kitabın ismi ile başlıyor:Anarşist Banker. Bir bankerin anarşist olabilmesi kulağa çok garip geliyor ve Diyaloglar halinde ilerleyen bu kısa bir metinde bu çelişkinin düzeltmesi yapılıyor-tabi ki anlatıcının bakış açısından. Gençken ‘sıradan’ bir anarşist olan anlatıcı, gençliğinde anarşizmi benimsemiş topluluklarla hareket edip genel geçer kabul edilmiş yöntemlerle proleterya devrimini gerçekleştirmeyi umuyor. Sadece doğal olanın geçerli olduğu bu ütopyada toplumsal kurgulara-para, din, üst sınıf, devlet, düzen sağlayıcılar vb.- yer yoktur. Ancak zaman geçtikçe topluluk içinde de liderlik konusunda bir hiyerarşi oluşma ihtimali, eylemlerin sonuçsuzluğu farklı bir yola girmesine neden olur; en büyük toplumsal kurgu para olduğuna göre paranın onun üzerindeki gücünü sıfırlaması gerekmektedir bu yüzden bir banker olur. Aynı şekilde bunu herkes bireysel olarak yapmalıdır çünkü topluluk içinde liderlik olgusu yeni bir tiranlığa neden olacaktır. Anlatıcı bir zamanlar insanların sonsuz özgürlük için zaruri ama geçiçi ve katlanılması gereken bir olgu olarak gördüğü proletarya diktatörlüğünü ise bunun bir alıştırma dönemi olmasından ziyade insanların düzeni devam ettirmeye dirençli olması açısından yararsız olduğunu düşünür. Metin kendi içerisinde tutarlı olarak görünse de benim aklıma yatmayan birkaç nokta mevcut. Öncelikle doğada da liderlik ve bunun için bir savaş olması açısından, doğal farklılıkların sadece saç, ten rengi, boy uzunluluğuyla sınırlandırılması otomatik bir karşıt görüş oluşturuyor. Bu açıdan doğal olanı elde ettikten sonra kimsenin ezilmeyeceği görüşü çöküyor, evet topluluk halinde yaşayan canlılarda doğal liderler ve bunu elde etmenin çabası vardır. Zira Eric Hoffer’in mükemmel eseri Kesin İnançlılar’da lidersiz bir toplumsal hareketin neden başarısız olacağı ve bireyselleşmenin toplumsal hareketlerin önünde bir engel olması çok güzel bir şekilde açıklanmıştı. Aynı zamanda doğanın bir parçası olarak insan türünün oluşturduğu her olgunun-buna para, din, kültür, sanat vb dahil- da doğanın bir ürünü olduğunu, bunun aksini iddia etmeninse aksine insanlığı doğanın üstünde ona hükmeden bir varlık olarak görmenin sonucu olduğuna yönelik düşünceden hareketle, doğadaki gibi insanlık için de adaletsizliğinin daim olduğunu sadece bunun araçlarının farklı olduğu-bir aslan için üstünlük öğesi pençe gücü, insan için para gibi- şeklinde bir bakış açısı ile de bakılabilir. Bir diğer husussa senaryonun para açısından tutarlı işlemiş olsa da diğer toplumsal kurgularda uygulanabilir olmaması; mesela din için düşünürsek herkes bireysel olarak kendi dinini yaratıp kendine mi tapacak? Ya da herhangi bir düşünceye mürit olup bankerin paranın getirdiği ayrılacalıklardan yararlandığı gibi o kesimin ayrıcalıklarından mı yararlanacak? Bir de, Paraya sahip olmanın uzun vadede-anlatıcının belirttiği gibi her birey kendi özgürlüğünü sağlamış olsa da- o ütopyaya nasıl bir katkısı olacağını anlamlandıramadım. Bu noktada yazarın aslında son noktada anarşizmin geçersiz bir sistem olduğunu düşündürtmeye çalıştığını da düşünmedim değil. Eski komünist yeni zenginlerin bu kitabı okuyarak kendi kendini aklamış olabilir. :) Proletarya diktatörlüğü ise günümüzden bakınca gerçekten başarısız olmuş gibi görünüyor. Ancak Stalin gibi bir kötü karakter varsa, Lenin gibi tüm eski Yugoslav ülkelerinde hala saygı gören Tito gibi kahramanları da yarattı bu sistem. Bu yüzden bu kısmın da geçerliliği konusunda kuşkuluyum. Sonuç olarak kitap 50 sayfa için de bu kadar düşünmeme sebep olduğu için son derece başarılı bence. Kendimce tespit ettiğim çelişkilere gelince bir çok felsefi soru gibi; çok fazla cevap ya da hiç cevap olmayabilir. Bu nedenle,bir soru üzerinden düşüncelerinizin sizi nereye getirebileceğini bile görebilmek açısından tavsiye ediyorum.

Anarşist BankerFernando Pessoa · Can Yayınları · 20201,476 okunma

·

125 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.