Modernizm ve bilimdeki gelişmeler ışığında "Tanrı" kavramını Hristiyan ve Yahudi geleneğine göre sorgulayan fakat bunu yaparken de bilimi sorgulayamayan bir çeviri kitap okuduk. Din, tanrı, yaratılış gibi önemli kavramların Batı dünyasındaki tartışmalarını aynen çevirip Müslüman toplumuna sunmanın mahzurlarını kitap boyunca hissettiğimiz için de eleştirel okumaya karar verdik. Okumamız boyunca kitap üzerinde sorulması gerektiğini düşündüğümüz temel sorular "Hangi din, hangi tanrı, hangi inanç?" noktasında yoğunlaştı. Okuyucunun da kitaptaki bu kavramları eleştirel bir zihinle düşünmesi gerektiğini, kitaptaki anlatımların kendi geleneği ve kültürüne uyup uymadığını sorgulamasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Kitabın ismi bize Noah Harari'nin "21.Yüzyıl için 21 Ders" kitabını hatırlattı. Harari'nin "Modernizm karşısında direnmek anlamsız. Herkes onun dalgalarına kendini bıraksın" mealindeki mesajını bu kitapta da bol bol algıladık. Dinin (ki bu kitapta Hristiyanlık, Yahudilik ve diğer modern inançları ifade ediyor) ve tanrının 21.Yüzyıl Postmodern dünyasına nasıl ayak uydurması gerektiği noktasında bu iki kitabın kesiştiğini söylemek pek de yanlış olmayacaktır. Bilimi ve bilimsel teorileri eleştirisiz ön kabul olarak baş tacı edip (son makale hariç) Hristiyanlık ve Yahudilikteki tanrı kavramını ona uydurmaya çalışmak kitabın ana mesajı gibi görünüyor. Bu tarz kitapları genel okuyucuya hitaben çevirmek yerine bilimsel olarak tartışmak ve İslam'ın bu konuya bakışını da ekleyerek Müslüman okuyucuyla buluşturmak çok daha yerinde olurdu diye düşünüyoruz. Kitaptaki yazarların çoğunun hem "bilim adamı" hem de teolog şapkaları olmasına rağmen bilim şapkasının ağırlığı altında ezildikleri ve tavizi teoloji şapkasından verdikleri görülüyor. İslam ilahiyatının bu kadar tavizkâr olup olmadığının kitaptaki elli makale içinde sadece bir makalede yer almış olması bu açıdan büyük bir eksiklik. Kitapta yazısı bulunan bilim adamlarının neredeyse tamamı "bilimciliğin baskıcı ortamı karşısında sinmiş bir tavır içinde oldukları ve alıntı yaptıkları bilim adamlarının sözleri kadar açık olma cesareti göstermedikleri rahatlıkla fark edilebiliyor. Kitabın arka kapağında konunun Hristiyan, Yahudi, Müslüman ve Hindu geleneklerinden 50 bilim adamı tarafından tartışıldığı ifade edilmesine rağmen kitapta sadece iki Müslüman yazar bulunması, bunların birinin de konuyla doğrudan ilişkili olmayan bir konuyu işlemesi iddia ile gerçeğin uyuşmadığının da göstergesi sayılabilir. Yazarların her şeyi sorgulanabilir kabul ederken Evrim teorisini mutlak doğru olarak zikretmesi ve "tanrıyla evrimi uzlaştırma gayretleri" de üzerinde düşünülmesi gereken noktalardan. Çevirinin hiç olmazsa bu açıdan gözden geçirilerek Türkçeye kazandırılması düşünülmeliydi diye düşünüyoruz. Kitapta dinle evrim uzlaştırılmaya çalışılırken evrim kuramı tek kelimeyle bile eleştiriye uğramıyor. Kitap dindarları evrime inanmaya çağırıyor ama evrimcileri tanrıya inanmaya davet etmiyor. Kitaptaki "Din" kavramının Hristiyanlığa, "Tanrı" kavramının ise Hz.İsa'ya ve teslise karşılık geldiği sıradan bir okuyucu tarafından gözlerden kaçtığında (ki bu muğlaklık kitap boyunca sürüyor) kitabın bir tür Hristiyan veya deizm inancı aşılamasına dönüşmesi ve Müslüman okuyucuda kafa karışıklığına sebep olması muhtemel. Bu açıdan da okuyucunun uyanık olması gerekiyor. Evrimle ilgili kabuller bazen öyle noktalara varıyor ki sebep sonuç, mantık, önerme gibi ilkeler çocukça kullanılabiliyor. Kitabın ilerleyen bölümlerinde konunun "Tanrı"dan "21.Yüzyıl'da inanmak ne işe yarar?" konusuna evrildiği ve inancın bir kişisel gelişim düzeyinde ele alındığı dikkatlerden kaçmıyor. Belki de kitabın en zayıf noktası inancı beynin bir fonksiyonu olarak görmesi, kalbi yok kabul etmesi ve beyinle ilgili tüm verileri gözlemlenebilir deneyler ve taramalardan beklemesidir. Bu yaklaşımla tanrıya ulaşılsa bile bu "Elektriksel bir tanrı" olabilir. Beklentimiz, kitapta İslami perspektif sunan tek yazarla iş birliği yapılarak bu konuyu İslam dünyasının ihtiyaçlarına yönelik işleyen edisyon kitap çalışmaları yapılmasıdır.

21. Yüzyıl için TanrıŞaban Ali Düzgün · Fol Kitap · 2022123 okunma

·

1 artı 1'leme

·

92 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.