Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.37.24
Gönderi
Kinik felsefe ve ya Kinizm...
Temelini kimin attığı konusunda fikir ayrılıklarının olduğu, teoriden çok pratiğe dayanan, düşünceden çok eyleme önem veren bir felsefedir. Kinizm denince akla ilk gelen isim şüphesiz ki Diyojendir, ama o da bu felsefeyi hocası Antisthenes'den öğrenmiş ve uygulamıştır. Antisthenes ise Sokrates'in öğrencisiydi ve onun felsefesinden büyük oranda etkilenmiştir, yani sonuç olarak bu felsefenin temelini kimin attığı konusunda tartışmalar olmakla beraber Sokrates'e kadar götürülmüştür.
•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•
Kısaca kronolojisini anlattığımıza göre kelimenin etimolojisiyle devam edelim... Yunancada köpek anlamına gelen "kyon" sözcüğünden türemiş olan "kynikos" sıfatı Türkçe'ye "kinik" olarak geçmiştir. Bu filozoflar için neden bu sıfatın seçilmiş olduğu hakkında da birkaç görüş vardır :)
Sokrates'in ölümünden sonra akademia'ya sadece soyluların girebilmesi üzerine, Antisthenes de meydanda kendi ekolünü kurmuş ve halka ders vermeye başlamıştı. Etrafı özel olarak çevrilmiş bu mekana Yunancada "Kynosarges" "köpek mekanı" ismi verilmiştir. Köpek ya da köpeksi sıfatının buradan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bir başka rivayete göre de Kiniklere köpek denilmesinin sebebi onların köpek gibi yaşam sürmesinden kaynaklıdır. Zira kinikler bilhassa Diyojen, sokaklarda, meydanlarda, çarşılarda dolaşır ve zengin, soylu, burjuva tabakasını eleştirir, onların yaşam tarzını rencide eder, bağımlılıkları ve düşkünlükleriyle alay ederdi. Kiniklerin bu alışkanlığını, insanların bacaklarını ısıran, ve onları rahatsız etmek için havlayan köpeklere benzetenler de köpek sıfatının buradan geldiğini düşünmektedir. Bu söylentilerin hangisi daha isabetlidir bilemem ama köpek sıfatının en çok Diyojenle özdeşleşmiş olduğu bir gerçektir, ki bunda yaşam tarzının etkisi oldukça büyüktür. ❝Bazı ekoller adını yaşam tarzlarına uygun lakaplar dan almıştır, bu Kinikler için de geçerli bir durumdur.❞ syf.56
•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•
Tarih ve etimolojiden sonra, biraz da Kinik felsefesinin ne olduğunu ve neyi öğütlediğini anlatmak isterim.
Kinizm, en basit haliyle doğaya uygun yaşamayı öğütler ve bunu uygular, ( bu noktada Stoacılığın temeli de kinik felsefesine dayanır.) Sadece bu değil, Kinizm elindekiyle (azla) yetinmeyi, doğanın sana sunduğu kadarıyla razı olman gerektiğini söyler. Kinizm Sokratesçi bir öğreti olması nedeniyle mutluluğa erdemli bir hayat sürerek, hazlardan ve her türlü bağımlılıktan kurtularak ulaşmayı amaçlar. Bağımlılıklardan kurtulmak derken her türlü dünyevi bağımlılık buna dahildir. Toplum, aile, eş, evlat, şan şöhret, mal mülk ve hatta vatan bile buna dahildir. Diyojen genç yaşta doğduğu ve büyüdüğü topraklardan (Sinop) sürgün edilmiştir, fakat hiçbir zaman o toprakları özlememiş ya da bu özlemini dile getirmemiştir. Ona nerelisin diye sorulduğunda "Dünya vatandaşıyım" der hep. Bu sözüyle de evrensel kimliği benimseyen ilk filozoflardan biri olmuştur. Diyojen'in saldırgan sivri dilli hatta zaman zaman kaba bir üslup kullanan, kimseden korkmayan, çekinmeyen cesur bir kişiliği olduğunu pek çok örnekte görüyoruz. İskenderle olan diyalogunda meşhur "Gölge etme, başka ihsan istemem" sözüyle, ya da onu öldürmekle tehdit eden birine "Bunu pek ala zehirli bir böcek ya da örümcek de yapabilir" diyerek umursamazlığını sergilemiştir.
Diyojen'in eleştirel ve sivri dilinden neredeyse kimse kurtulamamıştır, ve bundan Sokrates de nasibini almıştır :D Sokrates'in küçük kulubesi, kanepesi ve bir çift sandaleti bile Diyojen'e göre bir lükstü ve bunlara çok önem verdiği için Sokrates'in gösteriş düşkünü olduğunu söylemekten geri kalmamıştır. Sokrates'in öğrencisi olan Platon'la da anlaştıkları pek söylenemez :D sürekli birbirine laf sokan, iğneleyici ve eğlenceli pek çok fragman mevcuttur. Platonun uzun konuşmalarını eleştirir, ve kısa konuşmanın erdem, uzun konuşmanın ise bir kusur olduğunu söylemiştir. Diyojen'in şatafattan ve süsten hiç hoşlanmadığını, ve bu özellikleri eleştirmekten de çekinmediğini belirtmiştik, sadece yaşam tarzında değil, konuşma tarzında da bu ilkeyi benimserdi. "Hayattaki en güzel şey basit konuşmaktır." derdi.
Diyojen hakkında en çok ilgimi çeken şey ise özgürlük hakkındaki düşüncesi oldu. Nitekim bir gemi yolculuğu sırasında korsanların istilasına uğramış ve (kendi isteğiyle) köle olarak soylu bir adama satılmıştır. Hayatını köle olarak idame ettiren, ve arkadaşlarının para karşılığında onu efendisinden satın almalarını teklif etmelerine rağmen, bu teklifi reddetmiş ve şöyle cevap vermiştir: ❝Kimsenin ruhuna pranga vurulamaz ve ruhu özgür olduğu sürece insan özgürdür.❞ Bana göre bu cümle Diyojen'in felsefesini en güzel anlatan cümledir. [ bir haftadır aklımda yankılanıyor bu alıntı :) ]
Kinizmi ve özellikle Diyojeni anlatmaya çalışsam, bu inceleme bitmez diye düşünüyorum... Yine de bir nebze olsun onu size sevdirebildiysem ne mutlu bana :)
•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•◇•
Evet her şeyden biraz bahsettim ama kitabı anlatmayı unuttum :') Kitap temel olarak, Kinik Felsefeyi ve onun en önde gelen isimleri Antisthenes ve Diyojen'i anlatıyor. Kökenleri ve yaşamları, eğitimleri, diğer filozoflarla ilişkileri, eserleri, felsefeleri, yaşam tarzları, ve ölümlerini birden çok kaynak ve anekdotla fragmanlar şeklinde bizlere sunuyor.
Yine hakkını veremediğim bir inceleme oldu gibi hissediyorum :/ ama fazla uzatmamak ve her şeyi anlatıp kitabın tadını kaçırmamak için burada incelemeye son veriyorum...
··
340 görüntüleme
Güzel özetlemişsin :) Bence bu ve benzeri kitaplar, yani fragman tarzında yazılanlar felsefeyi sevdirmek için biçilmiş kaftan niteliğinde. Konu antik felsefe ve yetersiz kaynak olunca başka seçenek kalmıyor zaten...
Teşekkür ederim :) evet sevdirmek konusunda görevini layıkıyla yapıyor bence ama sanki pek memnun değil gibisin 🙃
15 sonraki yanıtı göster
İncelememi de yazdığıma göre... artık bir Kinik sayılırım di mi...👉🏻👈🏻🌝
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.