André Breton: üzerine bir inceleme.
andre breton: şair, kuramcı ve gerçeküstcülüğün babası…
rimbaud ve apollinaire’den, daha sonra lautreamont’tan etkilendi. Andre breton ve arkadaşlarına göre, insan ve sanat ancak bilinçaltı serbest bırakıldığında özgür olabilirdi. Breton’un getirdiği bu düşünce akımı çok geçmeden tüm edebiyatın da ötesinde birçok sanat dalını etkileyecektir. Özellikle bu akım resim sanatında gerçeküstü sanatçılar arasında daha çok kabul görmüş ve giderek artmıştır. Onun amacı edebiyatta arthur rimbaud’un özgür sanat anlayışı ile karl marx’ın politik düşüncelerini birleştirmekti. Kendi gibi şair olan jasques vache ile tanıştı ve vache’nin geleneksel sanat anlayışına karşı çıkan görüşlerinden etkilendi hatta sürrealist düşüncenin temeli bu noktada atıldı desem yeridir. Breton, gerçeküstcülüğü şöyle açıklıyordu: “gerçeküstcülüğün içerdiği ruh hali çocukluğun en iyi günlerini çoşkun bir biçimde yeniden yaşamaktır. Hakiki bir yaşama en çok yaklaşan çocukluğumuzdur.” Freud’un bilinçaltı kuramanı ve simgeci şiirin etkisinde kaldı ve bir dönem dadacılığı destekledi. breton, bilinçdışına hayrandı ve bu hayranlığından sürrealizmin temel ilkesi çıkacaktı: şiir ve sanat zihnin rasyonel olmayan kısmına erişip aklın ifadeye dayattığı kısıtlamalardan sıyrılmalı. breton 1924'te sürrealist manifestolar'ı yazdı. “sürrealizm” terimini merhum dostu apollinaire'in tiresias'ın memeleri oyunundan almıştı. breton manifestoda rimbaud, jarry, lautréamont ve yirmi dört yaşında intihar eden yakın arkadaşı jacques vaché'ye olan edebi borcunu teslim etmişti. breton ile çevresinde toplanan bir grup yazar ve sanatçı hem yazıda hem resimde otomatizm tekniğini kullandı; rüya ile gerçeklik, akıl sağlığı ile delilik arasındaki sınırların kaybolduğu, “estetik veya ahlaki kaygılar”dan ari bir düşünceye ulaşmaktı amaçları. gerçeküstü devrim dergisinin editörü olunca çevresine; p. soupault, louis aragon, paul eluard, crevel, denos, leiris ve peret gibi genç yazar ve şairlerden bir topluluk oluşturdu. Dualizm’e karşı çıkan breton aykırı gibi gözüken şeyleri gerçeküstcülükte birleştirmeye çalışıyordu. Breton sanatın siyasetten ayrılmayacağına inanıyordu. 2.dünya savaşının ardından varoluşculuğun yaygınlaşmasıyla gerçeküstcülük etkisini yitirdi. Ama breton ölene dek gerçeküstcülüğü savundu. En son yanında yalnızca benjamin peret kalmıştı.
1966’da andre breton ölür. aragon, gençlik dostunu, eski esin arkadaşını selamlamak için, 1918’de andre breton’un, apollinaire’in ölümünü ona bildirirken, kullandığı formülü kullanarak şu dizeyi yazar:
"ama andre breton öldü"
·
1 plus 1
·1,758 views
"ölüm düşüncesi, bir süredir bana pek yabancı değil. bizi bekleyen tek şey, çürüme ve sonsuzluğun o tatlımsı kokusu."
"Düşüncem satılık değil. Otuz dört yaşındayım ve düşüncemin, hiçbir düşüncesi olmayanları ve bir zamanlar sahip oldukları düşünceyi satanları bir kahkaha patlaması gibi kamçılayabileceği fikrindeyim."
"ebedi bir iç sıkıntısı ve yetkin bir acı. yaşantım bu imgeden başka bir şey değil."
Andre Breton gerçekten müthiş bir düşünürdü.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.