Gönderi
Erasmus'un Sunuşu
Erasmus ve Deliliğe Övgü Üzerine
"O halde ölümlülerin bütün yaşamı bir çeşit masaldan başka nedir, birilerinin, başka birilerinin maskelerini takarak sahneye çıktığı, yönetmenin sahneyi terk etmelerini emrettigi ana kadar herkesin kendine düşen rolü oynadığı bir çeşit masaldan? Yönetmen bir oyuncuya kostümünü değiştirip sahneye çıkmasını emreder, böylece demin mor giysileri içinde Kralı oynayan, az sonra paçavralar içinde bir köleciği oynar. Her şey bir gölgeden ibarettir, ama bu masalı oynamanın başka yolu yoktur," der Erasmus Deliliğe Övgü adlı eserinde ve insan yaşamının bütün zıtlıklarını birkaç cümleyle özetleyiverir. Eğer bir tiyatro sahnesiyse yaşam ve oyuncuları sürekli kostüm değiştiren insanlarsa, o zaman kendisi de üzerine en iyi oturan kostümü giymeli ve bu kostümün gerektirdiği rolü elinden geldiğince iyi oynamalıdır. Ama onun kostümü ne kral kostümü olmalıdır ne de köle; hem kral kostümü olmalıdır hem de köle. Beklenmedik bir anda belirmelidir sahnede, onu gördükleri anda ışıl ışıl parlamalıdır çatık kaşlı seyircilerin yüzleri, sert geçen bir kış sonrası ilkbaharın ılık güneşinin yeniden canlandırdığı doğa gibi, dipdiri olmalıdır; ilk sözcükler dökülmeye başladığı anda dudaklarından, çılgınca alkışlanmalıdır. Olympus'un bütün tanrı güruhunu ardında bırakıp yeryüzüne yepyeni umutlar aşılamak, yaşama tuzunu katmak üzere gelen bir tanrıçayı oynamalıdır; herkese her şeyi cömertçe ihsan eden biricik varlık, yani Delilik olmalıdır.
Eram
Erasmus'un ruhunu en çok besleyen ve dirilten, "sanki dostluk için yaratılmıştı" dediği Thomas More oldu. Birlikte yaptıkları Lucianus çevirileri, aralarındaki sıcak sohbetler, samimi mektuplaşmalar, Erasmus için bunca dünyevi çirkinlik arasında adeta ruhani soluklanmalardı. Sonuçta Erasmus, bu güzel dostluğun anısına, 1509 yılında Mapiaç Eykwulov, siveStultitiae Laus (Deliliğe Övgü) eserini yazıp Thomas More'a ithaf etti. Esinini More'un soyadından aldı. Çünkü More'un Latinceleştirilmiş adı Morus ve Yunancalaştırılmış adı Mooós delilik anlamına geliyordu. Buradan hareketle, Erasmus ufak bir söz oyunu yaparak dostunun soyadını bu eserinin başlığı yaptı. Ona göre şu ölümlü dünyada Thomas More kadar şaka anlayışı gelişkin başka bir insan yoktu ne de olsa, ve o hiç kuşkusuz bu şakayı da engin bir hoşgörüyle karşılayacaktı.
Erasmus'un Deliliğe Övgü'sü gerçekten de baştan sona retoriksel bir söz oyunudur. Dönemin Avrupa'sındaki siyasal, toplumsal ve dinsel çarpıklıklara sanatsal bir başkaldırıdır.
*Thomas More ve Erasmus gibi dostluklar kurabilmek ümidiyle....
·
34 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.