Ali Fuad Başgil külliyatında pek okunmayan ve görece az bilinen bu eser, hem Başgil’in diğer eserlerindeki temaları ihtiva ettiğinden hem de 1960’lardaki Başgil’in düşünce dünyasını tasvir ettiğinden ötürü kayda değer bir ilgiyi haketmektedir. Böyle nadide bir eserin unutulmaya yüz tutmasını önlemek adına içeriğine özet bir şekilde değinmek istiyorum. Öncelikle, eser kısa kısa yazılardan meydana gelmekte. Döneminin birçok muasır denebilecek meselesine temas eden bu yazılar mektup türünden ziyade deneme/eleştiri mahiyetindedir. Nitekim, ilk sayfalarda, muhataplara yönelik birkaç mektup bulunmakta, bunların dışında kalan yazılar ise gazetelerde yayımlanmış olup didaktik bir nitelik taşımaktadır. Kitabın ekseriyeti bu didaktik yazılardan oluştuğu için önce Başgil’in tarihimizdeki önemine sonra da bu yazılara kısa da olsa değinmek istiyorum. Başgil 1930’lu yılların başında ülkesine döndüğünde üç üniversite (ve bölüm) bitirmişti. Bu bölümler felsefe, hukuk ve siyaset olduğundan ötürü, Başgil ülkesinde cereyan eden entelektüel tartışmaların ve birtakım hassasiyetlerin (Türkçe tartışmaları gibi) ekseninde yer aldı. Dobra bir kişiliğe sahip olduğu için otoriteyi temsil eden kimselerce bir tehdit olarak görülmüş ve caydırıcı birtakım hamlelere maruz kalmıştır zaman zaman. Bunun bir neticesi olarak, dönemin “münevver”lerinin imtina ettiği bir hususta; yani cumhuriyet duvarını aşma teşebbüsünde (cumhuriyet rejimimin irrasyonelliklerini tespit edip bu tıkanmalara çözüm önerisinde bulunmada) bulunan sayılı kimselerdendi. Bu yönü, kanımca Başgil’i yakın tarihimizde mühim bir konuma yerleştirmemiz hususunda yeterli bir gerekçe olacaktır. Yazılara gelince, Başgil’in diğer eserlerinde ve daha genel olarak fikir hayatında hakim olan temalar karşımıza çıkıyor burada. Bunlar: siyaset, sosyoloji, hukuk vs felsefedir. Yazılar her ne kadar bir bütünlük teşkil etmese de bu temalar etrafında şekilleniyor. Sosyal adalet, sosyalizm ve alt türleri, sosyalizm karşısında liberalizm, Avrupa’da ve Türkiye’de laiklik, demokrasi ve maneviyatçılık gibi güncelliğini yitirmeyen meselelere dair kısa ve konuyu özünden kavramaya yarayacak isabetli bilgi ve yorumlardan oluşuyor yazılar. Zira kendi adıma bir itirafta bulunarak, okuduğum bölümde sürekli tartışılagelen ve ezbere tanımlar ile geçiştirilen bu meselelerden bazılarını bu yazılar vasıtasıyla yerli yerine oturttuğumu belirtmem gerekiyor. Bu yazılardan sonra, son bölümde Başgil’in elyazısıyla kaleme aldığı mektuplarından bazıları bizi karşılıyor. Bunların bir kısmının “seçim konuşması” başlığıyla kaleme alınmış olması ve birebir kitaba eklenmesi özel bir ilgiyi hakediyor. Bu mektupları okuması elyazısının çetrefilliğinden ötürü biraz zor olsa da zaman ayırıp üzerinde çalışmaya değer diye düşünüyorum. Bol istifadeli okumalar.

Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil'den MektuplarAli Fuad Başgil · Yağmur Yayınevi · 200712 okunma

··

210 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Samet