Miken devletinin yıkılışı, Dorlar'ın Peloponez'e, Girit'e ve Rodos'a kadar yayılması, yeni bir Yunan uygarlığı çağını başlatır. Bronz metal işlemenin yerini, demir alır. Ölüleri yakmanın yerini, geniş ölçüde gömme alır. Seramik işçiliği de çok derin değişimlere uğrar, desenlerde hayvan yaşamı ve bitkilerin yerini, geometrik süslemeler alır. Bir vazonun bölümleri netçe birbirinden ayrılır, daha açık ve basit biçim- lere yer verilir, kurutma ilkelerine uyulur, geleneksel Ege'nin gizemci öğeleri çıkarılır - yeni geometrik stilin özel- likleri işte bunlardır.
M. T. B. L. Webster, bu bakımdan gerçek bir devrim- den söz etmeye kadar gidiyor: Öze indirgenmiş bu sade sa- natta, ona göre aynı dönemin diğer buluşlarına eşit olan bir anlayış vardır. (1) İnsanlar, şimdiyi geçmişten ayıran bir bilinç kazanmışlardır (demire adanmış yeni çağ, kahramanlar çağı olan bronz çağından ayrılır); ölüler dünyası, yaşayanlar dünyasından koparılıp ayrılır (ölüyü yakma, onun toprakla olan bağını koparıyordu); insanlarla tanrılar arasına aşılmaz bir uzaklık girdi (tanrısal kral kişiliği yok oldu). Böylece, bir dizi alanda gerçeğin çeşitli planlarının daha sıkı sınırlandırıl ması. Homeros'un yapıtını hazırladı. Bu epik şiir, dinin için. de bile, gizemleri ortadan kaldırmaya yönelir.
Biz bu bölümde, özellikle düşünce alanına doğrudan doğruya etkisini gösteren toplumsal dönüşümleri belirtmek istiyoruz. Bu düşününlerde, ilk tanıklığı dil gösteriyor. Mi- ken döneminden Homeros'a gelinceye kadar ünvanlarla. rütbelerle. sivil ve askeri işlevlerle, toprakla ilgili söz hazne- si giderek yok oluyor. Basileus ya da temenos gibi geriye ka- lan kimi terimler, eski sistem gibi eski değerleri artık taşımı- yor. Acaba bu Miken dünyasıyla Homeros dünyası arasın- da hiçbir sürekliliğin, hiçbir benzerliğin olmadığı anlamına gelir mi? Böyle bir şey ileri sürüldü.(2) Bununla birlikte, ba- sileus'u, meclisi, taşkın soyluları, arka planda sessizce duran demos ile Ithak gibi bir krallık tablosu sürüp gidiyor ve Mi- ken gerçekliğinin kimi yönlerini açıkça aydınlatıyor. Kuş- kusuz bunlar taşra görünümleri, ama sarayın sınırlarında kalıyor. Bununla birlikte, anax'ın açıkça ortadan kalkmış olması, bileşimini oluşturan iki toplumsal gücün yan yana yaşatmaya benziyor. Bir yandan, köylü toplulukları, öte yandan, savaş soyluları; bu ikincilerin en yüksek aileleri, ge- nos'un ayrıcalığı olarak kimi dinsel tekelleri ellerinde tutu- yordu.
Saray sisteminin yıkılışının yolunu açan ve bir denge, bir uyum arayışı için kimi kez şiddetle karşı karşıya kalan bu iki güç arasında ve bir karışıklık dönemi içinde ahlaksal bir düşünüş ile insanlığın ilk "bilgeliği" gibi tanımlanan politik spekülasyonlar doğacaktır. Bu sophia İ.Ö. VII. yüzyılın ilk yıllarından itibaren ortaya çıkar(3); yedi kişilik yeterince ga- rip gruba bağlıdır ve nerdeyse masalsı bir üne sahip taç ta- şırlar: Yunanistan bunları kendi ilk gerçek "Bilge"leri diye durmadan kutlar. Bu bilgclik, phusis'in evrensel dünyası Biz bu bölümde, özellikle düşünce alanına doğrudan doğruya etkisini gösteren toplumsal dönüşümleri belirtmek istiyoruz. Bu düşününlerde, ilk tanıklığı dil gösteriyor. Mi- ken döneminden Homeros'a gelinceye kadar ünvanlarla. rütbelerle. sivil ve askeri işlevlerle, toprakla ilgili söz hazne- si giderek yok oluyor. Basileus ya da temenos gibi geriye ka- lan kimi terimler, eski sistem gibi eski değerleri artık taşımı- yor. Acaba bu Miken dünyasıyla Homeros dünyası arasın- da hiçbir sürekliliğin, hiçbir benzerliğin olmadığı anlamına gelir mi? Böyle bir şey ileri sürüldü.(2) Bununla birlikte, ba- sileus'u, meclisi, taşkın soyluları, arka planda sessizce duran demos ile Ithak gibi bir krallık tablosu sürüp gidiyor ve Mi- ken gerçekliğinin kimi yönlerini açıkça aydınlatıyor. Kuş- kusuz bunlar taşra görünümleri, ama sarayın sınırlarında kalıyor. Bununla birlikte, anax'ın açıkça ortadan kalkmış olması, bileşimini oluşturan iki toplumsal gücün yan yana yaşatmaya benziyor. Bir yandan, köylü toplulukları, öte yandan, savaş soyluları; bu ikincilerin en yüksek aileleri, ge- nos'un ayrıcalığı olarak kimi dinsel tekelleri ellerinde tutu- yordu.
Saray sisteminin yıkılışının yolunu açan ve bir denge, bir uyum arayışı için kimi kez şiddetle karşı karşıya kalan bu iki güç arasında ve bir karışıklık dönemi içinde ahlaksal bir düşünüş ile insanlığın ilk "bilgeliği" gibi tanımlanan politik spekülasyonlar doğacaktır. Bu sophia İ.Ö. VII. yüzyılın ilk yıllarından itibaren ortaya çıkar(3); yedi kişilik yeterince ga- rip gruba bağlıdır ve nerdeyse masalsı bir üne sahip taç ta- şırlar: Yunanistan bunları kendi ilk gerçek "Bilge"leri diye durmadan kutlar. Bu bilgclik, phusis'in evrensel dünyası için değil, yalnızca insanların dünyası içindir: Çatışmaları. site insanlarının düzeninin doğması için hangi öğeler oluştu. rur, hangi güçler bunları kendilerine karşı böler, nasıl uyumlu hale getirir ve birleştirir? Bu bilgelik, güç ve birbi- riyle uymayan uzun bir tarihin öyküsüdür: bu tarih içinde birçok etken araya girer, ama daha baştan itibaren. başka bir yola yönelmek için krallığın Miken kavramından sap- mıştır. Erk sorunları, biçimleri ve bileşenleri, birdenbire ye- ni terimler gibi sayılırlar.
Gerçekte, bu dönemde krallığın kendi ayrıcalıkların- dan yoksun kaldığını, varlığını sürdürdüğü halde, aslında yerini soylulara bıraktığını söylemek yetmez, ayrıca buna basileia'nın artık Miken krallığı olmadığını da eklemek ge- rekir. Krallık yalnızca adını değil, niteliğini de değiştirmiş- tir. Dorlar istilasından kaçan yeni dalganın ne Yunanis- tan'daki, ne de İyonya'daki kolonilerinde, Miken tipi güçlü bir krallığın izine rastlanır. İ.Ö. VI. yüzyıl İyon Birliği'nin bağımsız site-devletinin bir kümelenmesi biçimi altında sürdüğünü ve yerel krallıkların Efesus'taki bir hanedanın krallığını kabul eden daha eski bir örgütlenmenin varlığını varsaymış olsak bile. burada söz konusu olan, Ilyada'da ol- duğu gibi, Agamemnon'unkine benzer bir krallığın kendi eşitleri üzerine egemenliğidir ve bunun bağımlılığı, onun yönünde yürütülen bir kampanya ile sınırlı kalır.(4) Tüm di- ğerleri onu denetir, Mikenli anax, sarayın aracılığı ile her an, herkes üzerine ve her şey üzerine elbette bu denetimi kabul ettirir.
Sayfa 39Kitabı okudu
·
64 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.