Ankara, 24 Ocak 1921
Sovyet misyonu sekreteri Upmal, Mustafa Kemal ile daha sonra kendi hükümetine rapor ettiği bir görüşme yapar. Bu konuşmanın Mustafa Suphi ile ilgili bölümü şunlardır:
Mustafa Kemal: .... Mustafa Suphi Erzurum'a gelmişti. Suphi, bir zamanlar Erzurum'da yaşamış ve orada ahlaksızlığıyla nam salmıştır. Erzurumlular, gelişini haber alınca, yaklaşık iki bin kişi toplanarak onu tehdit etmeye başladılar ve protestolarını hükümete ilettiler. Suphi'yi koruma altına almak zorunda kaldık ve yarın kendisi Rusya'ya gönderilecektir.
Upmal: Bu şaşırtıcı değildir. Hatta, utanıldığı için isimleri bana belirtilmeyen bazı kabine üyeleri bile, Mustafa Suphi'den Mecliste "Vatan menfaatlerine saygı göstermeyen şarlatan" diye söz ediyorlar (Ben bu sözlerin Kemal'in kendisi tarafından söylenmiş olduğunu biliyordum, ama doğrudan yüzüne karşı söylemek istemedim, ayrıca benim kimi kastettiğimi herhalde kendisi de anlıyordu -Upmal) Meclis kulislerinde herkese diyorlar ki, Yoldaş Nerimanov, Azerbaycan'ı 180 milyon karşılığında Rusya'ya satmıştır; bu durumda Suphi'nin başına gelenlere şaşırmamak gerekir. Provokatörce yapılan çeşitli dedikodulara dayanarak son zamanlarda halkın verici kesimleri arasında Sovyet Rusya'ya karşı düşmanca yaklaşımlar kuvvet kazanmıştır. Bu tabiidir. Buna fazla kızmıyoruz. Yerindedir; zenginler, komünizm hayaletinden zamanından önce korkmuşlardır. Ama sanıyoruz ki, sizin görevlilerin bir kısmı Kafkaslar'daki vaziyet hakkında bir önceki rejimin ve korkunç harbin yarattığı yoksulluktan bahsetmeden bilgi veriyorlar.
Mustafa Kemal: Suphi'yi şahsen tanımıyorum, fakat burada onu oldukça iyi tanıyan insanlar var. Eğer Suphi, anlattıkları gibi kötü olmasaydı, fark etmeyecekti; halk onu kabullenmeyecek ve onun ağzından çıkan bütün iyi ve samimi fikirler halk için kötü olacaktı. Çünkü bu fikirler, insanların itimat etmediği birinden kaynaklanıyordu. Türk halkının itimat etmediği birinin, Türkiye inkılabı için bir anlamı olabilir mi? Rusya'da Suphi'ye büyük bir itimat var, hatta Lenin, Doğu'daki inkılap meselelerinde ona danışıyor. Eğer siyasi amaçla şimdi Suphi'yi desteklersem, Erzurum halkı bana karşı ayaklanır. Şahsi olarak ben ve yoldaşlarımdan birçoğu komünizm taraftarıyız, ama hal ve şartlar, bizim bu konuda susmamızı gerektiriyor. Eğer ben, yarın komünist olduğumu açıklasam benim tesirimden eser kalmaz (Atatürk'ün Bütün Eserleri c.10 s. 323-324)
Sayfa 157Kitabı okudu
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.