Empati yeteneğim yüksek olduğu için genelde böyle iç karartıcı kitaplardan uzak dururum. Ancak Peyami Safa bu romanında çekilen ızdırabın içine ufak sevinçler, karanlık düşüncelerin karşısına küçük teselliler serpiştirerek umutla karamsarlığı yoğurmayı başarmış. Yine de karamsar yönü ağır basan bir roman olduğunu belirteyim. Romanda “ben anlatıcı” kullanılmış ki bu yöntem yazara kısıtlı imkanlar sunduğundan çok tercih edilmiyor. Peyami Safa’nın da bu kısıtları aşmak için bazı teknik hatalar yaptığı görülüyor. Örneğin, hastanede gencin başında iki doktorun anlaşılmasın diye aralarında Fransızca konuşması Türkçe’ye çevrilerek aktarılıyor. Oysa gencin Fransızca bildiğine veya bu konuşmayı anladığına dair bir ipucu yok. Romanın otobiyografik özellikler taşıdığı belirtiliyor. Roman kahramanı 7 yıldır sol dizinden rahatsız 15 yaşında bir gençken Peyami Safa çocukluğunda 9 yıl boyunca sağ kolundan benzer bir rahatsızlığı çekmiş. Öte yandan Peyami Safa, hastalık ve yoksullukla geçen çocukluk ve ilk gençlik yıllarında içine kapanık bir insanmış. Ancak romanın bazı bölümlerinde kahramanımızın, karşıtlarıyla bir münakaşaya tutuşarak fikirlerini özgüvenle savunduğunu görüyoruz. Bu kısımlarda yazarın Türk dilini küçümseyen Osmanlı aydınlarına yönelik düşüncelerine dair ipuçları da var. Romanın otobiyografik özellikler taşımasının yanında Peyami Safa’nın kendi çocukluğuna/gençliğine sonradan bakışını yansıttığını düşünüyorum. Yani romanı yazarken 15 yaşına dönmemiş de şimdiki aklıyla 15 yaşında yaşadıklarını yorumlamış gibi. Ana karakterin düşüncelerinin derinliği ve ızdırabını ifade ediş biçimi bluğ çağına yeni girmiş bir gençten çok görmüş geçirmiş bir adam görüntüsü oluşturuyor kafamızda. Örneğin, şu ifadelere bakalım: “Annelere anlatılan kederler taksim değil, zarbedilmiş (çarpılmış) olur.” “Izdırabın derinliklerine indikçe sevincimizi kaybetmek korkusu kalmadığı için, yeni bir sevinç başlıyor.” Evet gencimiz çok kitap okuyor ve büyük acılar çekmiş ama yine de 15 yaşında bir çocuktan beklenmeyecek bir olgunluk ve bilgelik akıyor bu cümlelerden. Hacimce hafif ancak içerikçe ağır bir kitap. İyi okumalar dilerim.