Moskova, 20 Şubat 1921
Türkiye'deki Komintern militanları ya da Sovyet Rusya diplomatları, Çerkes Ethem ayaklanmasını ve Mustafa Suphi'yle yoldaşlarının akıbetlerini konu eden bir rapor kaleme alır:
"... başta Suphi yoldaş olmak üzere, Merkez Komitesi'nin Erzurum'a gelmesi, hükümeti son derece korkuttu ve endişeye düşürdü. Hileci bir politika sayesinde Meclisin tepkisini temin ederek Bolşevizme karşı oldukça güçlü bir akım oluşturdu ve bundan faydalanarak, komünistleri tutuklamaya başladı. Tutuklananlar Ethem ile ilişkide olmakla suçlanıyor. Komünistlerin gazeteleri kapatıldı. Moskova'dan gelen Bekir Sami, her kasabada gördüklerine ve kendisini ziyaret edenlere, Bolşeviklerin Türkiye için ne kadar büyük tehlike olduğunu, Azerbaycan'ın nasıl talan edildiğini ve müslüman encümenliklerinde başkanların çok önemsiz bir rol oynadıklarını anlatmak için hiçbir fırsatı kaçırmadı. Ülkede Bolşevik akımı ustaca ve dürüstçe yönetebilecek tecrübeli kişilerin olmadığına inanan hükümet, Suphi ve yoldaşlarının ülkeye girmesini kesinlikle önlemeye hazırlanıyor ve gerekirse Rusya ile ilişkileri kesme duygusu içinde bulunuyordu. Kars'ta iyi karşılanan yoldaşlarımız, Erzurum civarında hakaretlere maruz bırakıldı. Trabzon'a vardıklarında, karşılarında hükümetin tahrikiyle toplanan büyük bir kalabalık çıktı. Kalabalık, yoldaşlarımızın üzerine taş ve sopalarla saldırıp, ağır hakaretlerde bulundu ve daha sonra bir ustanın yanına götürüp ellerini bağladı. Motor kıyıdan birkaç mil uzaklaştığı zaman, önce Suphi yoldaş süngüyle boğazlanıp denize atılıyor, ardından dört yoldaş aynı kadere uğruyor, geri kalanlar da kurşunlanıp denize atılıyor. Oysa, bu sırada MYK üyelerinden Mehmet Emin ile Süleyman Sami'ye Trabzon'da dokunulmuyor ve onlar serbest bırakılıp, Kemalistlerle temas halinde olduklarını söylüyorlar. Bir telgraf uyarınca Yakup yoldaş gruptan alınıyor ve şimdi serbest bulunuyor. Daha önce kendisine ordu ile temasa geçme yetkisi verilen Nedim Agâh yoldaş, Trabzon'da katledildi. Komünistlerin katlinden sonra Trabzon halkı, şimdi Moskova'da bulunan Bahaettin Şakir'in sağ salim Trabzon'a gelmesinin temin edilmesini Moskova'dan isteme kararı aldı. Bugünkü Anadolu hükümeti, Kemalistler, İttihat ve Terakki partisi şirketlerinin subaylarla ittifakından başka bir şey değildir
Sayfa 188Kitabı okudu
85 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.