Kosṭanṭiniyyede lodos menzilidür ol yére nişān eyleŋe hüner-ile atup ṭaş dikmek isteyen kişinüŋ adına üstād baḫtiyār dérler......
baḫtiyār meẕkūruŋ hem kirişinüŋ nāmına ḳaḍı ḳavlü hüsām dérlerdi...
Kāḍı ḳulı ḥüsām dérlerdi evvel daḫı pehlevān atıcıydı ava şibāb zamān şiba mübeddel olduḳda bi’l-iḫtiyār miḫālıcda taḳaʿid édüp merḥūm tozḳoparanuŋ biri dibzidür ḳabżā anlardan ṭutup bīʿat eylemişlerdür ve usṭāzān mezbūrāŋ birbiriyle bad-ı zamān oḳ atarlardı bunlardan muḳaddem bir menzil bünyād olup ṭaş dikilmiş degildür baḫtiyār nāmdār hüsām ṣāḥib ve ḳārudan zīr dest olmaġın ġalebe eyleyüp bir yircegez nişān eyleyüp şimdiki ḥālde cāy-ı meẕkūr baḫtiyār démekle meşhūr ve maḳrūndur ve meẕkūr ve mevsūfdur evvel oḳ meydānında menzile bünyād baḫtiyār üstād bāʿis olmuşdur raḥmetu’llāh-ı aleyhi ve andan ṣoŋra bir şaḫṣ gelüp meẕkūr baḫtiyār deresinden aşurı atup ṭaş dikmişdür anuŋ adına ʿazab dérler şimdi anuŋ biri adına yaṣṣı ḳaya démekle meşhūrdur ol biri ʿaziŋdür şimdiki ḥālde ol ṭaş anuŋdur evvel aŋa atana dülbend éylerler ve baʿdehu andan aşurı gelüp atup ṭaş dikene şīr-i merd dérler sulṭān muḥammed ḫān ile iskenderiyye ġazāsında şehīd olmışdur yeŋiçeri zümresindendür ol öŋünde şimdiki zamānında ol ṭaşa ḳaraḳaya démekle maʿrūfdur gérü andan berüye ol ṭaş yılduz menziline ayaḳ ṭaşı olmışdur ve meẕkūr öte yılduzda yeröye daḫı almışdır anuŋ vaṣfı yerinde gele ve baʿdehu andan ṣoŋra gelüp aşurı atup ṭaş dikenin adına beŋlü ḳara göz dérler ol daḫı yeŋiçeri zümresindendür ol daḫı zamānında ḫūb pehlevān-ı tīr-endāz idi atıcıluġı sebeb-ile sipāhī olmışdur ve anuŋ üç menzilde lodosda ve poyrāzda ve yılduzda bile ṭaşları vardur merḥūm sulṭān selīm ḫān ile tebrīz seferinde geldükde fevt olmışdı.
andan ṣoŋra gelüp ṭaş dikene sinān dérler ṣubaşılıḳdan selefgi dīz-dārı...
ṣoŋra sulṭān bāyezīd ḫān zamānı gelince meẕkūr deve kemāl beŋlü ḳaragözüŋ yerinden aşurı atup ṭaş dikmişdür bu meẕkūr lodos menzilinde dördünci taş anuŋdur.
ve baʿdehu bir pehlevān ẓāhir oldı kim anuŋ adı tefeci ḳulu dimekle maʿrūf idi bursalu şücāʿ dérlerdi ol daḫı uzun boylu ṣaruşın idi ve çoḳ zamān keşāgirlıḳ éderdi ve eyü pehlevān güreşciler başḫayırlıḳ yérine oturmış idi ve bosna oġlanı idi velākin tefeci kulı dimekle maʿrūf idi ol daḫı sulṭān bāyezīd ḫān zamānında gelüp deve kemālden aşurı ṭaş dikmiş idi bu meẕkūr menzil lodos menzilidür bu ġāyet-ile ālī uzaḳ menzildür zīrā kim bu bursalı şücāʿ gelüp istanbuluŋ üç ālī menzil vardur üçüni ol atmışdur ve anuŋ atduġı menzillerüŋ ciḥān pehlevānı tozḳoparan gelüp ikisini atmışdur bu şimdi ẓikir eyleyü vérdügümüz menzili almamışdur çoḳ zamānlar saʿy cemilüŋüz vech-i belīġlar eylemişdür müddet-i medīd zamān-ıla kim vaḳtādın beḳā āḫirete rıḥlet édinciye deŋlü ikisi müyesser yüki ẓafer bulmadı ve bundan ġayrı her ne yére teveccüh eylese allāhu teʿālā aŋa ol-ḳadar ḳuvvet vérmiş idi kim aŋa musaḥḥar idi illā bu müyesser olmadı tā dünyādan gidince ammā lodos menzili dédükce tozḳoparānuŋ ahi ṭütüni göklere çıḳardı.....
āḫir sulṭān süleymān ḫān zamānı gelince anuŋ hāṣ ḳullarından bir pehlevān ẓāhir olup içerü pādişāhuŋ ḫāṣlarından pādişāh ḥażretlerinüŋ kendü ḳafā-dār selām-dārı idi anı kendü ḫıdmet-i şerīflerinden ‘ādet pādişāhı üzre çāşnı-gīr başılıḳ üzre aġa eyleyüp ṭaşra çıḳardılar eyle olsa anuŋ adına aḥmed aġa dérlerdi....
ḳoyunı iki eline ṭutup derisini yüzmek gibi bu iş merḥūm deve kemālden daḫı eyledi naḳl eylerler....
Üstādlar ḳavlinde gelmişdür kim eger atıcı ṣıḥḥat üzre ola atmaḳlugını terk etmeye ol kişi yay çekmeden ḳalma.
Ehl-i ḳabẕadan yanında bir kimesne vardı kim ṭabīb şemseddīn dérler idi pādişāh ḥażretlerinüŋ vālidelerinüŋ maʿnisāda darışifālarına ṣoŋra reis-i eṭibā olmış idi ve ol şemseddīn ḫalīfe oḳı bir mertebede içerü çeküp atardı kim daḫı bir kimesne ol mertebede içerüye çeküp berāber atmaġa kimse ḳādir olmaḳ maʿlūm degüldi....
Bu oḳ atmaḳ ve işlemek fütüvumuzdur ve atmaḳ ṣanʿatumuzdur bu oḳ menzilleri ki bu oḳ yay taḥttur bari gök altında yoḳdur allāhu ālem.
İmdi merḥūm sulṭān bāyezīd ḫān ḳullarından bir kimesne var-ıdı ehli ḳabẓadan aŋa murād ḫalīfe dérlerdi....
Oḳ atmaġa ḥażreti resū’lullah sünnetini icrā édüp sünnet-i resūl üzre meşġūl oldılar ve bu murād ḫalīfe çoḳ yay çeküp ḫūb oḳ atarlar idi eger şol atacaḳ menzillerde ṭaş dikmege iḫtiyār eylese şimdi ol daḫı ṭaşı dikilüp adı aŋılardan olurlar idi velākin büyük menzillerden birini atmaḳ ümiḏ éder idi eyle olsa cinsiyet ‘illet-i żam olduġı ecilden aḥmed aġa ile muṣāhibler idiler nitekim ehli ḳabża cümle birbiri ile dost ve uḫuvvet olduḳları gibi bunlar daḫı birbiriyle géce ve gündüz bir yérde çalışup itmān éderlerdi...
Ol üstād sināndur ki ‘arab ve ‘acem ve hind ve edirnede yay déyü aŋılurdı ol üstāduŋ anuŋ şākirdlerinün iştihārıdur söylenür tā bu ana gelince ol üstād sinānuŋ yayları şöyle vaṣf olınur ki anuŋ yayları siŋiri nice kemük eskidüp siŋiri bir yérden eskimezdi ve sökülmezdi her yayuŋ beġāyet külli averde bu ḳadar medh-ile iktifa olınsun ve meẕkūr üstād sinānuŋ şākirlerinden bir kimesne ḳalmışdur adına üstād ‘alī dérlerdi merḥūm sulṭān bāyezīd ḫānuŋ vezīri aʿẓamlarından bir vezīr aʿẓamı var idi adına ḳoca dāvud başa dérler dérlerdi anuŋ cebeci başısı idi buŋa üstād ‘alī dérlerdi...
Dervīş bālī dérlerdi tā sulṭān muḥammed zamānından berü cemī üstādlara ve bunca pehlevānlar birle oturup çeküp atarlardı...
Merḥūm muṣṭafā çelebi ustagil oġlı çizmeci menzili şimdi anuŋdur...
Merḥūm tozḳoparanuŋ ah bursalu şücāʿun lodos menzili déyüp bu ‘ālemden geçdügi gibi emr-i ‘ālem aḥmed beg daḫı tozḳoparan menzili déyü bu ‘ālemden geçdi.
Merātib-i evvel ‘arab yaṣṣı ḳaya şīr-i merd ve beŋli ḳaragöz deve kemāl ḳapdanuŋ aġaç piş-rev yéri ve bursalu şücaʿ ve aḥmed beg mīr-i ‘alem bunuŋ-ıla meşhūrdur ve bu menzilde vāḳıʿ olan ṣāḥibleridür bāb istandulda poyrāz menzi linüŋ beyānındadur.
Evvel bu menzilde oḳ atup ṭaş dikmege heves édüp saʿy sebebi-y-le atup ṭaş dikene ġazzāz aḥmed dérler sulṭān muḥammed ḫān merḥūm meydānı bünyād étdügi vaḳtin gelüp oḳ atan kişinüŋ adı ġazzāz aḥmeddür pehlevān kimesne imiş ve hem ġāyet ḫūb buta atar imiş merḥūm ġazzāz aḥmed dünyādan āḫirete intiḳāl eyledügi vaḳtin anı ṣāliḥlerden birisi vāḳıʿada görmiş aŋa ṣormış ḥāluŋ nice oldı démiş ve ol eyitmiş el-ḥamdü lillāh ḥālüm ḫoş dünyāda olduġum zamānda fi sebi’l-lilah ġaza yolına bir oḳ atmış idüm ol oḳ sebebi-y-le allāhu teʿālā baŋa fażlından raḥmet eyledi démiş ol ṭaş anuŋdur....
baʿdehu üstād sinān dérler oḳcıdur sulṭān muḥammed ḫān üstādlarındandur pādişāh muṣaḥiblerindendür ikinci ṭaş anıŋdur ve andan ṣoŋra gelüp aşurı atana beŋli ḳaragöz dérler yeŋiçeri zümresindendür ṣoŋra sipāhī olmışdur beġāyet ḫūb tīr-endāzdur üç menzilde daḫı yéri vardur tā pīrligi zamānında pīrlerinüŋ üçüni daḫı sürmişdür āḫir merḥūm sulṭān selīm ḫān tebrīz ġazāsından gelür iken amasyada fevt olmışdur bu ẕikr olınan üç menzil sulṭān muḥammed ḫān zamānında atılmışdur ve bu aralıḳdan ötesi sulṭān bāyezīd ḫān zamānında atılmışdur ve baʿdehu yaʿnī bundan ṣoŋra gelüp aşurı atana deve kemāl dérler ki merḥūm atmış velākin ṭaş dikmiş şöyle ṭurur imiş meger bunı fiḳir eylemiş ki atduġı yére aġaç oḳ ile ata daḫı nişān dike ‘ömür vefā étmeyüp dünyādan geçmiş pes anı ṣoŋra ṣolaḳ sinān ṣubaşı gelüp aşurı atup ṭaş dikmek üzre iken sāyis maḥmūd dérler yeŋiçeri zümresinden gelüp deve kemālüŋ yerini aşurı atup velākin sinān ṣubaşıdan gérü idi ḥattā sinān ṣubaşı daḫı ṭaş dikmemiş idi ve bu seyis maḥmūduŋ yolı bu ṭā’ife içinde yol eri ve erkān eri idi ki atıcılar içinde bir naḳīb gibi idi eyle olsa bu cümle pehlevānlardan iltimās édüp dilek eyleyüp dédi ki çoḳ zamāndan berü ben faḳīr daḫı bu ṭarīḳde sürünüp nāmurādlardanum ḥālā siz erenlerden dilerüm ki çün deve kemāl merḥūm atduġı yére ṭaş dikmedi ben faḳīr andan aşurıca atdum egerçi kim bir pehlevānı daḫı bizden aşurı atdı velākin daḫı ṭaş dikmedi ol atduġum yércigezden baŋa icāzet vérürseŋüz ṭaş diken dédi pes ol vech üzre aŋa icāzet vérüp beŋli ḳaragözden aşurı deve kemāl atup ṭaş dikmedügi yérden aşurıca atup ṭaş dikmişdür pes bu faḳīrüŋ bu tafṣīli merḥūm sulṭān bāyezīd zamānından birüsidür ki ẕikr olınur andan ṣoŋra ṣolaḳ sinān ṣubaşınıŋdur ol sinān ṣubaşı ġāyet ile yay çekici idi dérler ki ḥattā şu deŋlü ki ḳanḳı yayuŋ ḳabżası ki anuŋ eline ṣıġa ol anı çekmemek vāḳıʿ olmamışdur zamānında yay çekmekde buŋa hiç kimse ġālib olmamışdur pes beşinci ṭaş anuŋdur ammā oḳ atduġı vaḳtin ṣolaġına atardı...
baʿdehu pehlevān havāndelen gelüp durur ki aŋa ṣolaḳ bālī dérlerdi merḥūm sulṭān bāyezīdüŋ ṣolaġı idi ve illā bu ‘ādet üzre ṭoġrı börk geymezdi ve cümle pādişāhuŋ öŋinde yürüyen ṣolaḳlardan idi bu vech üzre mümtāz idi ve piyāde revendeliginde şu mertebede idi ki istanbuldan edirneye bir günde edirneye piyāde gelmiş idi pes bu ẕikr olan menzilde altıncı taş anuŋdur ve meẕkūr ṣolaḳ bālī bu menzilde yérini bir ḳac kere sürmişdür ve şimdi ṭaş dikilüp ṭur.
Kalıpcı şems hem oḳcıdur ve hem bursada menzili vardur atıcıdur...
bir gün ol üstād şems bursadan gérü bir oḳ gönderdi ol gün ne ḳadar pehlevān var-ise ol zamānda meydānda mevcūd olanlardan tozḳoparan bursalu şücāʿ ve sinān ṣubaşı ve ṣolaḳ bālī havān delen ve ḥaydar beg ve isḥāḳ beg ve bi’l-cümle ol gün bu ẕikr olan pehlevānlara ġalebe eyleyüp ve hem ol gün cümle menzili olan ṭaşları baṣup kendü yérini sürüp menzil atdı ‘aẓīm temāşā-ile atış eyledi öyle ol gün bu ẕikr olan pehlevānlara bir iş eyledi ki öŋdül oḳını yine aldı şimdi bursalu şücāʿun gérisindeki ṭaş merḥūm ṣolaḳ bālīnüŋdür rūḥı şād olsun cümle ehl-i ḳabża ‘āşıḳları ile ve baʿdehu andan ilerü gelüp bursalu şücāʿun atmışdur ve meẕkūr şücāʿun ol ṭaş dikilüp durduġı yére varınca çoḳ ġavġālar olmışdur andan fi’l-cümle söyleyelüm ol zamānuŋ atıcılarınuŋ her birinüŋ bir nice yüz hevdārları ve nisbetin eylerlerdi var idi bu meẕkūr bursalı şücāʿ gelüp istanbul atıcılarına ġalebe eylemiş idi ve ol zamānda her bir paşa bir pehlevāna nisbet-dārlıḳ eylerdi bursalı şücāʿun nisbet-dārı vüzerādan ‘ālī paşa idi kim şimdi dikilü ṭaş yanında ‘imāreti vardur anuŋ nisbet-dārı ol idi ol zamānda pehlevān tozḳoparan daḫı yeŋiçeriydi külliyen ol ṭāife aŋa nisbet eylerlerdi içerüden çıḳan sipāhī ṭāifesi kendü cinsi cinsine bāz-yār-ı kebūter bā kebūter bāzbār gérü biz sözümüze gelelüm ol zamānda üstādlardan istanbulda iki gürbüz üstād var-idi kim yuḳaruda daḫı ẕikr olındı idi ikisi daḫı sulṭan muḥammed üstādlarından idi birine cebeci başı üstād ibrāhīm dérler idi ve birine köse ḥācī sinān dérler idi ve üstād kişiydi hem muḥibb-i ṣüleḥā idi ve bu iki üstādlaruŋ şākirdleri var idi kim şimdiki zamānda anlar daḫı ol iki üstādlaruŋ şākirdlerindendür bu bursalu şücāʿ gāh birisi cānibine varup ve gāh birisi cānibine varurdı...
Üstād müvezzin oġlı gibi cihān pehlevānı oḳcıydı..
Bu menzilüŋ atılması ayna baḫtı ve mūtūn seferinden evveldür tozḳoparan bu poyrāz menzilini atup ṭaş diküp ol sefere gitmişdür...
Bir kāfir ḳapūdānuŋ gemisi ḳıçından durmayup pādişāhuŋ altun ṣancāġuŋ bayraġın bürüp düşürürken merḥūm tozḳoparan ol kāfiri bir oḳ-y-ıla gögsinde urup arḳasından çıḳdı kāfirdür sancāḳ birle deryāya düşüp tozḳoparan ardınca düşüp sancāġı ḳurtarup gérü gemiye çıḳmışdur ol gemide olan on nefer pehlevānlaruŋ birine maṭraḳcı isḥāḳ dérlerdi ol anda şehīd oldı ve ol on nefer pehlevānlaruŋ ol ġazāda bir nicesi şehīd olup ve bāḳī ḳalanları nice hünerler göstermişlerdür merḥūm tozḳoparan ol seferde sipāhīlıġa çıḳmışdur.
●
Allāhu teʿālā cümle ḳabżadan geçenlerle raḥmet eylesün ve bundan ṣoŋra yılduz menzilinüŋ evṣāfına şürūʿ édelüm anuŋ daḫı evvelinden āḫirine dek ẕikr édelüm tevātir birle bu faḳīr yetişdügi üzre inşallāhu teʿālā ḫüda tevfīḳ vére anuŋ ṣāḥibleri aŋılduġı yérde cümle ehl-i ḳabża daḫı bile duʿādan aŋıla ve bu ṣāḥib tercüme daḫı bile meẕkūr menzilüŋ pehlivānlar-ıla ẕikir olunur merāḳib evvel ġazzāz aḥmed ikinci oḳcı sinān ücinci beŋli ḳaragöz dördünci sinān ṣubaşı beşinci seyit muḥammed altıncı ṣolaḳ bālī yedinci bursalu şücāʿ sekizinci tozḳoparan iskender bāb bu kelimāt istanbulda yılduz menzilüŋ beyānındadur ẕikr olunur ṣāḥiblerinüŋ esāmeleriyle evvel küçük mermerdür ki lodos menzilinüŋ ayaḳ ṭaşıdur yılduz menzilinde daḫı ol ṭaşdur ol kimüŋ idügin kimse bilmez evvel ṭaş oldur ol küçük mermere atana dülbend atarlar ve andan ṣoŋra şīr-i merddür ki yuḳaruda aṣlı ile ẕikr olınmuşdur ve anuŋ berāberine yaḳın bir ṭaş daḫı vardur ol yér aġaç oḳ birle atılmışdur anuŋ ṣāḥibinüŋ adına ḫamdullah ibn-i şeyḫ dérler ‘azīzlerdendür amasyaludur ve hem ol şeyḫzādedür kim ḫaṭṭında yaḳup s ānīdür ve hem cümle ehl-i ḳabżanuŋ şeyḫidür ki ḫūb oḳcıdur ve anuŋ her bir dane pīşrev oḳcıġazını atıcılar ḳubırında teberrüken ve teyemünnen ṣaḳlarlar idi ol üçinci ṭaş anuŋdur...
Merḥūm şeyḫzāde efendi sulṭān bāyezīd ḫān-ıla amasyada çelebi iken muṣāḥebet eylerlerdi soŋra pādişāhluġı zamānında daḫı gāhi birbirinüŋ muṣāḥebetleri-y-le müşerref olurlardı ve merḥūm sulṭān bāyezīd aŋa ata ḥażreti bizi duʿādan unutmasunlar déyü ıṣmarlarlardı ve merḥūm sulṭān selīm ḫān mıṣır seferine gitdükleri vaḳtin mercidabık muḥāberesi güninde tariḫ komışlar merḥūm şeyḫzāde efendi bunda ol gün fevt olmışlardur raḥmetü’llah-ı ‘aleyh-i raḥmeten vāsieten ve şeyḫzāde efendiden ṣoŋra kör sinān démekle maʿrūfdur ol aşurı atmışdur silifke ḳalʿasınuŋ dīz-dārı idi ve bundan ṣoŋra gelüp merḥūm beŋlü ḳaragöz sinān aşurı atmışdur ve ṭaş dikmişdür ve pīrligi zamānında üç kere yerini sürmişdür beşinci ṭaş anuŋdur andan ṣoŋra gelüp sinān ṣubaşı atmışdur ve gāhi gelüp deve kemāl andan aşurı atmışdur gah ol deve kemālden aşurı atmış bir nice kere her birisi pīrlerin sürmişlerdür āḫir şimdi deve kemāl andan aşurı atmışdur böyle olıçaḳ altıncı ṭaş sinān ṣubaşınuŋdur ve yedinci ṭaş deve kemālüŋdür ve baʿdehu deve kemāl dünyādan geçdüginden gelüp deve kemālden aşurı atup ṭaş diken havāndelen ṣolaḳ bālīdür ve ṣolaḳ bālī ol yılduzdaki yérin ḳılāvuz oḳ ile atmışdur ve ṣolaḳ bālīnüŋ ve deve kemālüŋ menzillerinüŋ oḳları merḥūm üstād baḫtiyāruŋ oḳıdur ve bu üstād baḫtiyār bir mübārek himmeti bülend üstād idi anuŋ çoḳ yérlerde oḳları-y-la çoḳ kimesneler murāda vuṣūl bulmışlardur deve kemāl daḫı ardında menzili anuŋ oḳı-y-la atmışdur ve yanmaz aġaç oġlı daḫı ardında üsküb menzilinde üstād baḫtiyār oḳı-y-la atmışdur ve niceler daḫı vardur...
Bir adam var idi ki pīrāsıŋ ḳabża ‘āşıḳlarından idi ve merḥūm gedük aḥmed paşayla bile puta atmış adam idi ve hem ilerü geçen pehlevānlara ḫiẕmet eylemiş ve hem iskendere tozḳoparan déyü bu pīr ‘azīz ad ḳomış idi ve ol birüŋ adına yıldırım ḥasan baba diyürler.
·
204 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.