Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.37.13
Gönderi
·
Puan vermedi
Hamidiye Dönemin Mimarı
༄ ༄ ༄
Osmanlı İmparatorluğunun son dönem sultanlarından II. Abdülhamid (1842-1918), yüklenen görev ve sorumluluklar çerçevesinde yaşanan kritik ve zor süreçlerde devleti yönetmiş, bir devlet adamıdır. Dönemin şartları içinde uyum ve kabiliyet göstermeye arz eden II. Abdülhamid, 33 yıllık saltanatında birçok faaliyette bulunarak etki gücünü genişletmiş kendi dönemine ‘Hamidiye’ karakterini kazandırmayı başarmıştır. Doğu inanç ve değerlerini kaybetmeden köklerine inanç bağlamında sadık olan Hamidiye dönemi; çağın teknik ve sınai buluşlarını uygulama ve geleceğe taşıma çabalarını hayata geçirmeyi başarmış ve birçok faaliyeti gerçekleştirmiştir. Eğitim, ulaşım ve askeri reformlarla devletin gelişmesi hususunda önemli gelişmeler getiren Sultan Hamid; 93 Harbi ve Balkan Savaşları büyük yıkım ve hezimeti getirmiştir. II. Abdülhamid kişiliği ve zihniyeti üzerinden yönetimi ve dönemi ele alma ve izah etme gayretiyle psikolojik tarih ve sosyal psikoloji alanlarında Necmettin Alkan, “Sultan II. Abdülhamid – Arafta Bir Hünkâr” çalışması psikobiyografi türünde bir çabadır. II. Abdülhamid’in doğduğu ve yetiştiği zamanın ruhu, şehzade, veliahd ve kişisel özellikleri, gençlik yılları, veliahd yani kalfalık yılları ve son olarak hükümdarlığı yani ustalık yılları bölümleriyle kişiliği ve zihniyeti dem vurularak konuların alanı genişletiliyor. Mabeyn Ferikî, Eğinli Said Paşa, Küçük Said Paşa, Başkâtibi Tahsin Paşa, Doktor Hüseyin Âtıf Bey, Ayşe Sultan, Paris Sefiri Münir Paşa ve Vambery gibi önemli şahsiyetlerin hatıratları yanında Türk, Alman ve Avusturya gazetelerine de başvurularak Sultan Hamid’in portresi çizilmektedir.
Batı Avrupa’sının mevcut kurumsal ve kültürel yenilikleri, Osmanlı için model olan rakip hâline gelmişti. Devletin ve toplumun içinde bulunduğu sorunlara pratik ve pragmatik çözümler bulmak için büsbütün 18. ve 19. yüzyıllarda yüzünü Avrupa’ya çevirmişti. Bu dönemin zamanın ruhunda II. Abdülhamid’in doğduğu ortamı Necmettin Alkan kitabın ilk bölümü konusunda anlatmaktadır. Osmanlı ve Avrupa ülkeleri sınırları çerçevesinde bir zaman tahlili yapılarak Sultan Hamid'in gelişim çağının kişilik ve ortam kritiğini çıkartmaya çalışmaktadır. Şehzadelik çağındaki Sultan Hamid’in kişilik yönlerinin kritiğini kitabın ikinci başlığında yapan Alkan; kişilik tespitleriyle Sultan Hamid'in zekası ve hafızası kuvvetli, çalışkan, vefalı, nazik, dindar, yeniliklere açık olması, milliyetperver ve vatansever, pragmatist ve oportünist olması, kişilik özelliklerinin yanında risk alan ve maslahatçı, vehimli ve şüpheci özellikleri de bulunmaktadır.
Birey psikolojisinin dinamik ve her türlü etkide fazla olduğu ve kişiliğinin karakter bir tasvir kazandığı gençlik yılları; Sultan Hamid'in gençlik yılları ve bu yıllardaki izler ve oluşumlar Alkan, kitabın üçüncü ve dördüncü bölümlerinde anlatmaktadır. Travmatik ölümlerinden Sultan Hamid, 10 yaşında bir çocukken ilki annesinin ölümü, 19 yaşında bir delikanlı iken ardından babası ve 33 yaşında da ilk çocuğunun ölümü kişiliğinde derin izler bırakmıştır. Devlet hazinesinden kendisine verilen ödenekleri ticaret ve tarım yaparak özgüven ve para kazanmayı başarmıştır. Böylece risk almayı öğrenerek çiftlik kurarak ziraat ve hayvancılık yaparak üretim yapmanın önemini bizzat kendi tecrübesiyle müşahede eder. Kitabın bu bölümünde Sultan Hamid'in şehzadelik döneminde kazandığı tecrübelerin neler olduğunu anlatmakta. Bu tecrübe sultanın veliahtlığı ve sultanlığı dönemlerinde Yıldız Sarayı merkezli olarak bütün Osmanlı coğrafyasında uygulama fırsatını bulacaktı. Psikobiyografi temelli bu çalışmada Sultan Hamid'in kişilik oluşumunun süreci dahilinde birçok özelliklerine vurgu yapıp konuyu bu yönüyle açıklık getirmektedir.
Sultan Abdülaziz ölmesi, V. Murat’ın akıl sağlığı bozulması Veliaht Abdülhamid’in hükümdar olmaması düşüncesi iki yıl öncesine kadar bile tahmin etmiyordu. Ancak iki yıl gibi kısa sürede şartların değişmesiyle 31 Ağustos 1876’da Sultan olması 27 Nisan 1909’a kadar 33 yıllık bir iktidar devri sürdürdü. Midhat Paşa, Mahmud Paşa, Mabeynci Emin Bey, Lâlâ Yusuf Bey, Necip Paşa, Teşrifatçı Kâmil Bey gibi devlet adamların desteğini alarak ve birçok yabancı devletlerle yapılan görüşmeler neticesinde kitabın bu konu hakkında ayrıntılı bilgiler sunması Sultan Abdülhamid’in pragmatist kişiliğini ortaya çıkartmaya çalışmaktadır. Heyeti Vükela‘nın saltanat değişikliği kararı ve Abdülhamid’in tahta çıkma kararının sürecini Alkan, dönemin gazetelerinden o günün birebir haberlerinden bilgiler vermektedir.
Kitabın son bölümünde II. Abdülhamid’in hükümdarlığı ve yönetimde ustalık yılları üç evre, dış siyaset, Panislamcı siyaset ve sosyal kültürel modernleşme faaliyetleri başlıkları bulunmakta. 1876-1881 arası çift başlı yönetim, 1881-1908 arası yönetimi bütünüyle kendinde toplaması: hassas istikrar ve 1908-1909 arasında yönetimde başa dönüş: iktidarın yeniden el değiştirmesi şeklinde üç dönemlik iç siyaseti değerlendiren Alkan; hafiyeciliğin ve jurnalciliğin siyasi ve psikolojik nedenleri, sansürün psikolojik siyasî nedenleri ve 1908 Jön Türk İhtilali konularına ayrıntılı değinmektedir. Sultan II. Abdülhamid’in aşırı güvenlikçi siyasetinin vehimli, şüpheci ve meraklı kişiliği hafiye ve jurnal sisteminin yaygınlaşmasını sonlarda amaç ve hedefinden sapmasına ve birçok grup ve kesimin sert muhalefetine neden olmuştu. Sürgün yıllarında uzunca Âtıf Hüseyin Bey'le yaptığı sohbette Sultan II. Abdülhamid’in kendisinin dindarlığı ve modernleşmeci kimliği arasındaki hassas dengeyi koruduğunu ve her ikisini de savunduğunu söyler. Alkan, II. Abdülhamid’in inançta Müslüman kalması ve İslami değerlerin korunması fakat Avrupa’nın modern bilim, teknoloji ve kültürünün alınması düşüncesinde olduğunu söyler. Dönemin ruhuna uygun bir şekilde dindar bir hükümdar olarak Avrupa’dan bilim ve teknoloji getirmesine izin verirdi.
Sultan II. Abdülhamid’in hayatı ve saltanatı bütüncül bir bakış açısıyla ele alınışı, kurgulanışı ve izah edilmesi; akademik endişelerden uzak psikolojik kişilik ve bağlantılarıyla psikobiyografisinin bir izahını sunmaktadır. Sultan II. Abdülhamid’in doğduğu ve yetiştiği zamanın ruhundan başlayarak şehzadelik, veliahtlık ve hükümdarlık dönemlerini kapsayarak bireysel yönlerinin toplumsal yöne evrimlerinin psikolojik çözümlemeleriyle birçok konuyu anlatmaya çalışmaktadır. Tarihçi Necmettin Alkan; Sultan II. Abdülhamid – Arafta Bir Hünkâr” kitabı kişilik ve toplumsal analizler yaparak bir dönemin tarihini anlatmaktadır.
Kitabin Künyesi: Necmettin Alkan, Sultan II. Abdülhamid – Arafta Bir Hünkâr, Kronik Yayınları, Osmanlı Tarihi Dizisi-54, 1. Baskı Nisan 2023, 334 Sayfa.
Yunus Özdemir
·
345 görüntüleme
Emeginize saglik hocam
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.