Kırmızı Pazartesi İncelemesi
Gabriel Garcia Marquez ’in en çok bilinen ve okunan romanlarından Kırmızı Pazartesi , herkesin bildiği üzere bir cinayetin nasıl işlendiğini anlatmakta. Büyülü gerçekçilik akının öncüsü olan Gabriel Garcia Marquez bu romanda büyülü gerçekçilik kalemini konuşturmamıştır. Daha çok gazeteci kimliğini ön plana çıkaran bir anlatım ile romanı kaleme almıştır. Kitabın orijinal ismi “Cronica de una muerte anuncieda” ‘nın Türkçe karşılığı “Önceden haber verilen bir ölümün günlüğü”. Ancak Türkçe’ye Kırmızı Pazartesi olarak çevrilmiş. Belki orijinal ismi uzun bulunduğu için bu tür bir tercih yapılmış olabilir. Ancak alt başlık olarak “İşleneceği Herkesin Bildiği Bir Cinayetin Öyküsü” olarak bahsedilmiş.
Bu kitapta spoiler derdi verme derdi yok zira kitabın başında Santiago Nasar’ın öldürüleceği söylenmiştir. Dolayısıyla bu cinayetin neden işlendiği ve neden kimsenin engellemeye çalışmadığı üzerinde durmaktadır Gabriel Garcia Marquez . Diğer açıdan bu roman bir adamın ölüme giden yolculuğunu anlatmaktadır.
Santiago Nasar’ın kasabanın ileri gelen ailelerinden birine mensuptur. Neşelidir, barışçıldır, gençtir, yakışıklıdır ve biraz da çapkındır Santiago. Ama genel olarak zararsız biridir. Bir gün kasabaya Bayardo San Roman adında zengin ve biraz da gizemli bir adam gelir. Kasabanın kızlarından Angela Vicerio’ya göz koyar ve onunla evlenmek ister. Varlıklı bir adam olduğu için ailesi bu evliliğe onay verir ancak Angela çok da hevesli değildir. Ancak Angela’nın çok da söz hakkı yoktur bu evlilik kararında. Annesi çoktan evlendirmiştir kafasında Angela’yı. Angela aşk yoksunluğundan hafifçe dem vurduğunda annesi tek bir sözle lafı ağzına tıkar.
“Aşk da öğrenilir”
Kolombiya’da kızlar ancak erkeğine hizmet etmek ve 34.sayfada belirtildiği üzere acı çekmek için yetiştirilmişlerdir.
“Her erkek onlarla mutlu olur, çünkü acı çekmek için yetiştirilmişlerdir”
Bayardo ile Angela’nın evlendiği gece, Angela’nın bakire olmadığı anlaşılır. Bayardo Angela’yı ailesine geri verir ve kıyamet kopar. İlk başta epey dayak yer Angela ardından da kritik soruyu sorarlar. Bunu sana kim yaptı? Angela ise ismi verir: Santiago Nasar.
Santiago Nasar’ın gerçekten de Angela Vicario ile bir ilişki yaşayıp yaşamadığı muallaktır. Angela’nın gerçek sevgilisi gizlemek için Santiago’nun adını verdiği iddia edilir. Ya da Angela’nın gizliden gizliye Santiago’ya aşık olduğu bile iddia edilebilir. Ancak bunların hiçbirinin Gabriel Garcia Marquez ’in gözünde önemi yoktur. Önemli toplumun neden bir cinayeti engellemediğidir.
Santiago’nun cezası kesilmiştir. Töreye göre öldürülmesi gerekmektedir. Bu cinayeti icra edecekler de bellidir. Angela’nın ikiz kardeşleri Pablo ve Pedro. 24 yaşında kendi halinde gençlerdir bunlar. Asla cinayet işleyecek tipte kişiler değildirler. İkizler her yerde Santiago’yu öldüreceklerini adeta bağırırlar. Amaçları göz dağı vermek değildir. Birilerinin onlara engel olmasını sağlamaktır amaçları. Lakin kimse önlerine geçmez.
“Onu bilinçli olarak öldürdük, ama biz masumuz” S.48
Yukarıdan da anlaşılacağı üzere tek kurban Santiago değildir. Vicario ikizleri de kurbandır aslında. Yok yere ellerini kana bulamak zorunda kalmışlardır. Üstelik Santiago ile alıp veremedikleri bir şey de yoktur. Hatta kitabın bir yerinde Vicario ikizleri cinayetin işleneceği günün sabahında yolda gördükleri Santiago’ya acıyarak baktıkları ifade edilmiştir.
Kasabadakilerin bazıları cinayetin işleneceğini bilse de sessiz kalmış, kimisi engel olmak için az da olsa bir çaba göstermiş, kimisi ise açıkça teşvik etmiştir:
“Namus meselesi beklemez” S. 59
Hatta ikizlerden birinin sevgilisi aynen şunu demiştir: “erkeklik görevini yerine getirmeyecek olursa onunla asla evlenmeyecektim”
Kitapta bir de dava sürecinden bahsetmekte. Burada da ilginç olan cinayeti işleyen Vicario ikizlerinden daha çok maktul Santiago’nun suçlu olup olmadığının karara bağlanmasıdır. Hakimler ve savcılar da işin içinden çıkamaz. Zira Santiago’nun Angela’ya dokunduğuna dair en ufak bir delil bulamamışlardır. Tek kanıt Angela’nın beyanıdır.
Kitap Kolombiya’daki bir yaraya parmak basmakta. Aynı sıkıntı maalesef bizim ülkemizde de mevcut. Özellikle daha kapalı coğrafyalarda yaşayan insanlarımız bu tür törelere daha fazla bağlı ve biz bunun sonuçlarını 3. Sayfa haberlerinde bol bol görmekteyiz.
Kitap kesinlikle okunmaya değer. Gabriel Garcia Marquez ’in gazeteci hüviyeti ile yazdığı bu kitap diğer okuduğum Gabriel Garcia Marquez kitaplarına göre daha farklı bir anlatıma sahip. 
