Yeni İbadet Şekillerinin Doğuşu ve Gelişimi, Giorgia Pollio:
Hıristiyanlıkta kullanılan ibadete özgü resimlerin ortaya çıkışı, mezar portrelerinden paganizm dönemindeki ikonalara kadar uzanan geniş ve çok çeşitlilik gösteren bir repertuara dayanır. Resimler, kişisel inanç ortamından resmi ibadete geçişte, dramatik ritüelleri temel alan resmi kelime dağarcığında ve litürjide giderek imparatorluğu çağrıştırır hale gelirler.
*
Hıristiyanlıkta İbadete Özgü Resimlerin Başlangıcı; Tanrılar, Ölüler ve Kutsal Emanetler
*
İbadette kullanılan resimler
*
Hıristiyanlığın giderek Roma toplumuna nüfuz etmesiyle yeni din antikçağın pagan ritüel biçimlerini yok etmeye çalışır, başarısız olduğu zaman da onları kendi doktrinine uyarlayarak özümser. Takvimler bu olguya bir örnektir: 354 tarihli Philocalus Takviminin Depositio martyrum [Şehitler Listesi] bölümünde 25 Aralık’taki Sol Invictus [Yenilmez Güneş] Bayramı’nın yerini Noel alır. V. yüzyılın sonunda bile paganizm döneminden kalma gelenekler Hıristiyanlar arasında var olmaya devam eder ve Papa Gelasius (?- 496, > 492) cemaatin Lupercalia Bayramı’na [Sevgililer Günü] katılmasını engellemek için mücadele eder. Bu direnç ve asimilasyon tabii ki resimlerle olan ilişkileri de kapsar. Önce Yahudilerin sonra da Hıristiyanların her tür putperestliği engellemek amacıyla Tanrı’yı resmetme konusundaki kesin yasağı, her düzeyiyle ve katmanıyla resimlerde güçlü bir kimlik unsuru gören Roma toplumunun âdetleriyle hesaplaşmak zorunda kalır. Hıristiyan Kilisesi’nin başlangıçtaki hiyerarşileri kutsal tarihin ilmihal türünden resimlerine hoşgörülü yaklaşırken putperestlik formları olarak algıladıklarını da eleştirmekten geri kalmaz. 367 yılından itibaren Salamis piskoposu olan Epiphanius (y. 315-403), Filistin’in bir köyünde, bir kilisede, İsa’nın veya bir azizin tasvir edildiği bir parşömen görünce öfkelenir ve derhal kaldırılmasını emreder. Caesarea piskoposu Eusebius (y. 265-339, 313’ten itibaren piskopos) aynı yıllarda, İmparator Constantinus’un (y. 285-337) kız kardeşi Constantia’nın (293’ten sonra-y. 330) İsa’nın resmini kutsal sayma isteğine karşı çıkmak zorunda kalır. Din adamlarının bütün çabalarına rağmen kutsal resimlere duyulan ve zorlama olmayan bu inanç, Filistin’deki bir köyün cemaati ile imparatorun kız kardeşi arasında ortak bir nokta oluşturur.
*
Azizlerin tasviri ve kültü:
*
Bu kült resimlerinin ardında yatan ön belirtiler ve ilham kaynakları günümüzde de hararetli bir tartışma konusu olmaya devam eder. Tartışılan konular arasında imparatorluğun figüratif ve törensel anlatım birikiminin, daha doğrusu pagan ikonalarının varlığının ve mezar portreleri geleneğinin ne derece etkili olduğu, bu farklı âdetlerin ne derece birbirine karışıp beraberce etki sahibi olduğu ve yeni kült şekilleri oluşturduğu bulunur. Mısır’da, El Fayyum’da bulunmuş olan ve günümüzde Berlin’deki Mısır Müzesi’nde sergilenen, geç antikçağa ait pagan ilahlarını resmeden bir grup ikona söz konusudur. Bulundukları yerin özellikleri belirlenince, bu buluntuların kayda değer kısmının kişisel bağlamlardan kaynaklandığı anlaşılmıştır. Buna paralel olarak, kaynaklarda sözü edilen ilk Hıristiyan kutsal resim örneklerinin, resmi Kilise’nin dışında olan müminlerin veya hizipçi cemaatlerin kişisel girişimlerinden kaynaklandığı görülür. Dolayısıyla Hıristiyan lahitlerinin pagan lahit geleneğini sürdürmesine benzer şekilde, Hıristiyan azizlerle ilahların ikonaları da pagan ibadetindeki benzeri tasvirlerle devamlılık oluşturur. (Sayfa: 772-773)
Sayfa 773Kitabı okudu
·
15 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.