Atilla İlhan 20. yy. Türk edebiyatına ismini kazımış önemli şairlerdendir. Yazar, pek çok türde eserler yazmıştır fakat bunlar arasında en dikkat çekici olanlarını şiir türünde vermiştir. Şiirlerinde, aşkın ve geri kalan tüm duyguların sözcüsü olmuştur. Bu şiirlerin teması imkansız aşktan, yalnızlığa, hasrete ve Kurtuluş Savaşına kadar uzanmaktadır. Aynı zamanda toplumcu ve sosyalist kişiliği ile dikkat çeken Atilla İlhan,
romanları ve diğer eserlerinde sınıfsal-kültürel meselelere de değinmiştir. İşlediği konulardaki çeșitlilik sayesinde geniş bir kitle tarafından okunmuştur
1) Kelimelerle Dans Eden Adam
İlhan özellikle yazdığı aşk temalı şiirlerinde söz
sanatlarından oldukça yararlanan bir yazardı. Seçtiği kelimeler birbiriyle ahenk içinde dans
eder ve okuyucunun aklına kolaylıkla yerleşirdi. Sadece bir mısrayla çok şey anlatırdı ve okurların ruhuna dokunan şiirler üretirdi. Atilla İlhan'ın kelimelerle dansına bir örnek olarak modern mısra-i berceste (seçkin dize) kullanımını örnek verebiliriz. Bu mısra-i bercesteler onun birçok aşk şiirinde bulunurdu ve bu nedenledir ki, kime sorsanız en az bir dize bilirdi Atilla İlhan'ın şiirlerinden.
"Ben sana mecburum bilemezsin",
"Aysel git başımdan ben sana göre değilim",
"Çünkü ayrılık da sevdaya dahil
çünkü ayrılanlar hala sevgili",
"Kimi sevsem sensin" gibi çarpıcı dizeler Türk halkının kalbine ve aklına kazınmştır.
2) Tarihten Kalbe Akan Şiirler
Atilla İlhan'ın çocukluğunda Cumhuriyet henüz yeni kurulmuştur. Bu sebeple Kurtuluş Savașı sırasında gösterilen emek ve kahramanlık
hikayelerini birinci elden dinleme şansı
bulmuştur. Dinlediği hikayelerden etkilenen yazar, Kuvayi Milliye ruhunu ve gösterilen kahramanlıkları, fedakarlıkları şiirlerine yansıtmıştır. Bu yönüyle Atilla İlhan'ın şiirleri hem tarihe ayna olmakta hem de Türk halkının yüreğine derinden dokunmaktadır. Yazar'ın Kurtuluş Savaşı temalı şiirlerinden "Cebbar
Oğlu Mehemmed" CHP'nin düzenlediği yarışmada ikincilik almış ve edebiyat camiasının dikkatini çekmiştir.
3) Birey ve Hayatın Şiire Yansıması
Atilla İlhan şiirlerinde insan yașamı ve sıkıntılarına sıkça yer veren bir yazardı.
Hayatı hem güzel, hem gergin yönleriyle ele alır ve insan psikolojisinin bu durumlar karşısındaki
düşünce ve hislerine yer verirdi. Bu temayla yazdığı en önemli şiirlerden biri "An Gelir" şiiridir. Bu şiirde her şeyin ve herkesin öldüğü gerçeğini
vurgulamıştır.
"Gökyüzünde anlaşılmaz bir heybet
O eski heyecan ölür
An gelir biter muhabbet
Çalgılar susar, heves kalmaz"
Yazar, bu dizelerde insan psikolojisinin değişimini gösterir. Hayatta hiçbir șey aynı kalmaz ve bu yazar'ın da göstermeye çalıştığı
gibi hayatın bir kanunudur. Şiirin devamında genel geçer insanlık hallerini anlatmaya devam etmiştir ve yazar şiirini akıllara kazınan ve insanı düşünmeye sevk eden şu dizelerle bitirir.
"Her ölen pişman ölür
Hep yanlış anlaşılmıştır
Hayalleri yasaklanmış
An gelir Atilla İlhan ölür."
4) Aşkın İmkansız Hali
Atilla İlhan aşk şiiri denince akla gelen ilk isimlerdendir. Bu șiirler yazıldığı dönemden bu yana bir çok insanın yüreğine dokunmuştur. Yazar'ın aşk şiirlerini bu kadar etkileyici ve dokunaklı yapan nedenlerden biri de imkansız aşk temasıdır. Atilla İlhan hayalinde canlandırdığı kadınlara olan aşkını anlatır kimi zaman șiirlerinde, bu aşk doğasında imkansızdır, belki de en imkansız aşktır.
"Ne kadınlar sevdim zaten yoktular,
Böyle bir sevmek görülmemiştir"
"Hiç kimse misin bilmem ki nesin" dizelerinde görüldüğü gibi Atilla İlhan bize en imkansız aşkı şiirlerinin öznesini hayali kadınlar yaparak vermiştir.
İlhan'ın aşk şiirlerinde dikkatimizi çeken bir diğer özellik ise şiirlerin birçok mısra-i berceste barındırmasıdır.
"Çünkü ayrılık da sevdaya dahil,
çünkü ayrılanlar hala sevgili"
"Ben sana mecburum bilemezsin"
"Kimi sevsem sensin" dizeleri bir çok șiir seven
arasında ezberden okunur.
5) Siyasetin Edebiyattaki Yeri
Edebiyat metinleri yazıldıkları dönemin siyasi ve toplumsal olaylarından etkilenirler, bu nedenle
bir edebi eseri okuyarak o eserin yazıldığı dönemle ilgili tarihsel çıkarımlar yapabiliriz. Atilla İlhan'ın eserleri siyasetin edebiyata yansıması konusunda gösterilebilecek en önemli eserlerdendir. İlhan edebiyatın sosyal
hayattan soyutlanamayacağını savunur ve eserlerinde dönemin sosyal olaylarına ve bireyin sıkıntılarına yer verir. Okurlar, Atilla İlhan'ın yazdığı "Tutuklunun Günlüğü" eserinde 20. yüzyılın Türkiyesine dair birçok bilgi edinir.
"Toplumcular karakollarda açtık gözümüzü verirse halklar verir tarihte hükmümüzü
gizli de yargılansak 3. ağırcezada"
dizelerde görüldüğü gibi okurlar bu șiirde sadece olaylara dair bilgi edinmekle kalmaz, aynı zamanda dönemin olaylarını devrimci bireyin gözünden görür ve yaşarlar. Bu nedenle İlhan'ın eserleri 20. yy. sosyal hayatını anlamak ve çalışmak isteyenler için güzel bir kaynak oluşturur.
Kaynakça
atilahan.org .Web. 06/10/2023
Çil Okan. "Sen Bana Kaptan Diyorsun
Herkes Bana Kaptan Diyor". Kafka
Okur 67 (2022): 4
Yilmaz Mehmet. "Atilla ilhan'in
Tutuklunun Günlüğü' Adlı Şiir
Kitabında 12 Mart Döneminin izleri"
Dergipark
Tutuklunun GünlüğüAttila İlhan · İş Bankası Kültür Yayınları · 2017802 okunma
·
213 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.