ŞEYH ABDÜLKADİR GEYLANİ HAZRETLERİNE GÖRE TASAVVUF
"Tasavvuf, Allâh'a karşı sadık olmak, insanlara karşı güzel ahlaklı olmaktır."2
Başka bir sözünde de şöyle söyler:
"Allâh'a karşı itaatkar olmak, dine sarılmak, gönlün temizliği, nefsin pâklığı, yüzün nûrû, sarf edilen çabaların değeri, vazgeçilen eziyetler, katlanılan meşakkatler ve fakirlik, şeyhlere hürmetin korunması, kardeşlere karşı iyilik, küçüklere ve büyüklere nasihat, husûmetlerden kaçınmak, refakat etmek, kendini yakın hissettirme, îsâr (başkasını kendine tercih etme), yarın için erzak depolamaktan kaçınmak, dengi olmayanın sohbetinden kaçınmak, dini ve dünyevi konularda yardımlaşmaktır."
Bütün bunlarla anlaşılıyor ki, Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretleri tasavvufa büyük önem vermiş ve tasavvufun insanın Rabbi ile arasındaki bağlantıyı tanzim ettiğini vurgulamıştır. Buna göre tasavvuf, bir yandankulun ibadetlerde sadakati, diğer bir yandan isc, kulun güzel muamele ile ve güzel ahlâk ile diğer insanlarla olan ilişkilerini tanzim eder.
Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretlerine göre tasavvuf sadece bu ilişkinin tanziminden ibâret de değildir. Bütün bunlarla birlikte tasavvuf şu sekiz özellikten oluşmaktadır.
1-Cömertlik: Burada örnek alınacak insan Hz. İbrahim (a.s.) 'dir. Onun hakkında çokça cömertlik hikayeleri anlatilmaktadır.
2-Rıza: Burada örnek alınacak insan Hz. İsmail (a.s) ve onun Allâh'ın emrine teslim olması ve rıza göstermesi. (Hz. İbrahime onu kesmesi emri gelince riza göstermişti). Allâh'ın selamı hepsinin ve Peygamberimiz (s.a.v)'in üzerine olsun.²
3-Sabır: Burada örnek alınacak insan Hz. Eyyüp (a.s.)'dır. Kendisine isabet eden bedenî hastalık, malındaki noksanlık, evlatlarının onu terk etmesi gibi büyük ibtilalarla imtihan edilmeye karşı gösterdiği sabırdır. Zira çok az kimse sabır gösterir.³
4-İşaret: Burada örnek alınacak olan insan Hz. Zekeriya (a.s.)'dır. Çok zeki ve hızlı düşünceli olması.
5-Gurbet: Burada örnek alınacak olan insan Hz. Yahya (a.s.)'dır; onun kalbini dünya meşgalesinden boşaltması, kadınlardan evlatlardan boşaltmasıdır.5
6-Tasavvuf: Burada örnek alınacak olan insan Hz. Musa (a.s.)'dır. Allâh'ın onu seçmesi ve insanlardan üstün kılmasıdır ki, bunun delili de şu âyettir: "Ey Musa! Ben seni insanlardan daha üstün kıldım. Sana risaletimi ve kelamımı verdim. Sana verdiklerimi al ve şükredenlerden ol."
7-Seyâhat: Burada örnek alınacak olan insan Hz. İsa (a.s.)'dır, onun yeryüzünde çok seyahat etmesi ve dolaşmasıdır.²
8-Fakirlik: Burada örnek alınacak olan insan, Hz. Muhammed (s.a.v.)'dir. Şüphesiz ki bu sifata en layık insan Peygamberimiz Muhammed (s.a.v.)'dir. Onun Allâh'a karşı fakir olması, tevekkülünde sadık olması ve Allâh'a îtimâd etmesidir.³
Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretleri mutasavvuf ile sûfî kavramları arasındaki farka da şu sözüyle açıklık getirmektedir:
Mutasavvıf; sûfî olmak için çaba sarfeden, uğraş veren ve böylece sûfî olan kimsedir. Mükellef olduktan, hırka giydikten ve tarikatte izin aldıktan sonra o kimseye mutasavvıf denir.
Sûfîye gelince; sûfî kelimesi musafat (temizlik, saflık) kelimesinden türemektedir. Allâh'in sâf ve pâk ettiği kul anlamına gelir. Ayrıca nefsin âfetlerinden korunan, pâk olan, nefsin günahlarından uzak olan, mezhebinin en güzel yanlarını yaşayan, hakikatleri takip eden, Okullara dayanmayan anlamına gelir.4
Sûfî Allâh'ın kitabını ve resulullah'ın sünnetini takip ederek batınını ve zahirini sâf eden (temizleyen) kimsedir.5
Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretleri diyor ki:
'Bak.: Geylânî, et-Tefsir, (Arâf Sûresi, âyet 144).
2 Burada seyahatten kasıt, nefis terbiyesi için onuna cihad etmesi, mücadele etmesi ehlinden uzak kalması, nefisne muhalefet etmesi ve salihlerle buluşması.
3 Burada fakirlikten kasit Allâh'a karşı fakir olmak, ona teveccüh etmektir, dervişçe davranmaktır. OYaşamdaki fakirlik değildir.
·
66 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.