Abdülhamid'in Kürtlerin İstanbul'a göçünü hoş gören politikası ve sürgün uygulamaları sayesinde, imparatorluğun başkenti kısa süre içinde farklı coğrafyalardan Kürt aydınlarının ve reislerinin toplandığı ve kaynaştığı bir şehir olmuş ve Kürtler belkide tarihlerinde ilk defa, Abdülhamid'in politikaları sayesinde, kendi aralarındaki dinsel, dilsel, sınıfsal ve coğrafi engelleri belli oranda aşarak birlikte iş yapma kabiliyeti kazanmışlardır.
Abdülhamid dönemi gelişmelerinin Kürt siyasal hareketine en büyük katkısı ise bu dönemde yetişen Kürt aydınlarının ve politik önderlerinin kendilerinden sonraki dönemlerde daha radikal bir yol izleyecek olan Kürt milliyetçiliğinde derin izler bırakacak etkileyici bir entelektüel miras bırakmalarıdır. Kürt dilinin en popüler şairlerinden biri olan Şeyh Rıza Talabani bu dönemde yetişti. Kamil Paşa'nın himayesinde İstanbul'da sekiz yıl kalan ve şiirlerinde genellikle toplumsal çelişkilere ve haksızıklara değinen Şeyh Talabani, özellikle sert üslubu ve mizahi yönü de olan hicivleri ile ünlenmiştir. Hacı Kadir Koyi, Kürdistan Gazetesi aracılığıyla milliyetçi şiirlerini daha geniş halk kesimlerine duyurabildi. Bu dönemde Bedirhaniler, Baban- zadeler, Cemilpaşazadeler ve Şemdinanlılar gibi siyasi ve dini nüfuzu güçlü olan aileler bir yandan İstanbul'da ve Avrupa'da modern anlamda ilk milliyetçi düşüncelerini oluştururlarken, diğer yandan kendi ailelerinin daha önceki kuşaklarının önder lik yaptığı Kürt isyanlarını yeniden yorumlayarak ve milliyetçi sunmevalarını zenginleştirerek Kürt milliyetçiliğinin hizmetine sunmuşlardır.
Modern anlamda ilk Kürt siyasal partileri yine bu kuşak tarafın kurulmuştur. 1908-1923 döneminde kurulmuş olan tüm cemiyetler bu kuşağın eseridir. Kürt basın tarihî bunlarla başlamıştır .Kürdistan ve Kürt terimleri bu insanlarla beraber siyasallaşmış ve Kürtler sınırları neredeyse netleşmiş bir vatan düşüncesine yaklaşmışlardır. Kürt toplumunun tarihini ve ayırt edici karakteristiklerini keşfederek ve yeniden yorumlayarak kelimenin modern anlamyla bir "Kürt Milleti" yaratma yönünde ilk çabalar bu dönemde bu aydınların çalışmalarıyla başlamıştır.
Abdülhamid döneminin şartlarında yetişen bu Kürt aydınlarının ulaşmış olduğu toplumsal ve politik vizyona ve düşünce seviyesine sonraki dönemlerde Kürt milliyetçiliğini temsil eden hiçbir kuruluş veya kişi ulaşamamıştır. İşte bu tarihsel etkiyi yaratan Seyyid Abdülkadir, Emin Ali Bedirhan, Kamuran Ali Bedirhan, Celadet Ali Bedirhan, Ekrem Cemilpaşazade, Kadri Cemilpaşazade(Zinar Silopi), Şerif Paşa, Said Nursi ve Halil Hayali gibi birçok Kürt aydını ve aktivisti Abdülhamid'in sağladığı koşullarda, İstanbul'da ve Avrupa'da modern eğitim alarak yetiştiler. Büyük Savaş'tan hemen sonra, politik iklim Osmanlı'nın aleyhine değişince, daha önce devletin hizmetinde bulunan Kürtlerin bile ulusal bağımsızlık arayışına girmeleri bu Kürt aydınlarının Abdülhamid döneminden itibaren yaşadığı gelişimin sonucudur.
Sayfa 504 - NûbiharKitabı okudu
·
131 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.