Türk orduları başkomutanlık kurmay başkanlığına gelen General von Seckt'e 1917 Aralık 13 tarihli raporu ile General Liman von Sanders Türk ordularının durumunu şöyle anlatmakta idi:
"Birçok yanlış tedbirler sonucu Türk ordularının umum savaşçı kuvveti pek çok azalmış ve birliklerin harp gücü gözden uzak tutulmayacak kadar düşmüştür. Türk ordusu çeşitli cephelerdeki savaşlarda büyük kayıplar vermiştir. Kayıpların çoğu büsbütün yanlış birçok tedbirler yüzündendir.
Biraz dikkatle kayıpların pek çoğundan kaçınılabilirdi. Söz konusu yanlış tedbirler şöyle sıralanabilir:
"A- 1914 Aralık ile 1915 Ocak ayında yapılan birinci Kafkas seferi: Enver'in komutasında olup General von Bronzar'ın kurmay başkanlığında bulunduğu doksan bin askerlik üçüncü ordu sınıra yakın Hasankale yöresindeki dağlar üzerinde pek uygun savunma yerlerinde ve kendinden üstün olmayan Rus kuvvetleri karşısında idi. Ordu başarılı savaşlarla dağlardan geçebilse bile kuşatma toplan olmadığından Kars kalesini hiçbir zaman alamazdı. Hal böyle iken, önlenmek için yapılan bütün
tavsiyelere rağmen, Sarıkamış - Kars üzerine saldırıya geçilmek karan verilmiştir. Sol hatta karlı dağların keçi yollan üzerinde yetersiz yiyecek hazırlığı ile harekete geçen iki kolordunun sonu, ikisinin de ayn ayrı yenilmesi olmuştur. Başka bir kolordu da bu arada cephede başarısız savaşlar yapıyordu. Resmi belgelerle anlaşıldı ki doksan bin kişiden ancak on iki bin kadar er pek acıklı durumda geri dönebilmiştir. Geri kalanı
vurulmuş, açlıktan ölmüş, donmuş veya esir düşmüştür. Harp tarihi bu saldın için hiçbir özür bulamayacaktır.
"B- 1916 yaz başlangıcında yetersiz kuvvetle Ruslara karşı gene üçüncü ordunun giriştiği saldın savaş sonundaki geri çekilmede ordunun büyük bir kısmı dağılmıştır.
"C- Üçüncü ordunun 1916 yazında toplanıp lüzumsuz yere yaklaşık olarak Van Gölü'nün Muş - Kığı hattından Erzurum yönüne doğru ve daha başlangıçta başarısızlığa uğrayan saldın hareketi, ne ileriye doğru yollar, ne de geride kullanılmaya elverişli ulaşma hatları olmadığından ve her türlü taşıt araçları da pek kıt olduğundan yapılmamalı idi. Bu orduda en
azından altmış bin kişi açlık, hastalık ve sonra soğuktan ve pek az kısmı da düşman silahı ile vurularak ölmüştür.
"D- Askerlik açısından büyük bir yanlış olmak üzere XIII. kolordunun1016 yazından başlı yarak bütün kış süren saldırı savaşları ki İngilizler Basra'ya kadar olmasa bile Korne'ye kadar atılmadan önce böyle bir hareket yapılması hiç doğru değildi.
"E- Hiçbir zaman başarı ihtimali yokken Mısır'ı almak için 1916 Ağustosunda Süveyş Kanalı'na doğru on sekiz bin kişilik savaşçı birliklerle girişilen ve başlangıçta başarısızlığa uğrayacağı şüphesiz hareket, o zamanlar sadece Süveyş Kanalı'nı korumakla yetinen İngilizleri Tih Çölü'nden beriye çekmiş ve Filistin'deki bugünkü ilerlemelerine sebep olmuştur.
"Türk ordularının kaçak toplamı şimdi 300.000'i çok aşmaktadır.
Bunlar memleket içine kaçmışlardır. Yağma ve hırsızlıkla güvenlik ve huzuru bozmaktadırlar.
"Türk askeri ve hele Anadolu askeri bulunmaz bir cevherdir.
İyi bakılır, yeteri kadar doyurulur, gereği gibi eğitim görür, soğukkanlılık ve güvenle yönetilirse, bu askerle en büyük görevler başarı ile yapılabilir. Hemen iki yıldan beri birliklerin çoğuna eğitim için gereken zaman bırakılmamıştır. Birliklerde askerlerin büyük çoğunluğu birbirini ve üstlerini tanımazlar. Yalnız durumun iyi gitmediği bir yere gönderilmekte
olduklarını bilirler.
"Kaçarken vurulmak tehlikesine rağmen her fırsatta kaçmaya kalkarlar. Kaçma trenden atlayarak yahut elverişli yerlerde yol kolundan ayrılarak yapılmaktadır. Harp cephelerine aktarılırken binlerce asker kaybetmeyen tümen yoktur. Türk askerinin daha iyi bakıma ve davranışa ihtiyacı vardır. Üstlerine karşı güven ve inanç besleyen Türk askeri ile her şey yapılabilir."
·
46 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.