Kaostan Kaynaklanan Dijital Huzur
Kaostan Kaynaklanan Dijital Huzur:
Bilgi, Varoluş, Sorumluluk ve Gerçeklik Algımız
Dijital çağın önemli bir sorununa felsefi bir bakış açısıyla yaklaşalım mı? Sıkıcı bir felsefi analiz yazmayacağız. Zevkle okunacağından eminim.
Bilgi, insan varoluşunun en temel birikimlerinden birisidir. Ancak bilgiye doğru yollardan ulaşmak, onu verimli bir biçimde işlemek ve etik kaygılar gözeterek kullanmak büyük bir sorunlar yumağıdır. Bu sorunlar yumağını çözmek için nasıl bir yol izlemelisin?
Bilgi, gerçekliğimizi anlamlandırma şeklimizi belirler. Platon'a göre, gerçek dünya aslında bizim düşüncelerimiz ve fikirlerimizden ibarettir. Bu, sanki gerçek dünya bir aynanın karşısındaymışız da bizim düşüncelerimiz o aynada yansıyan görüntüler gibidir. Dijital çağda ise gerçeklik, sürekli değişen bir bilgi ağına dönüşmüştür. Bu ağ içinde, her bir bilgi parçası, varoluşumuzun bir yansıması olarak yer alır. Ancak, bu bilgilerin doğruluğunu ve kaynağını sorgulamazsak, gerçeklik algımız çürümeye yüz tutar.
Epistemolojik Kriz: Bilgiye Ulaşma Yollarımız
Gerçeklik algımızı çürütmeye başlayan dijital etkileşimler, epistemolojik bir krizi de beraberinde getirir. Bilgiye nasıl ulaştığımız ve bu bilginin doğruluğunu nasıl belirlediğimiz, sürekli sorgulanır hale gelir.
Kant "saf aklın eleştirisi" yoluyla, bilginin sınırlarını ve insan aklının yeteneklerini anlamaya çalışmıştı. Şimdi bizler de bu sorgulamayı tıpkı Kant gibi, konuyu eleştirel bir boyutta ele alarak, dijitalleşmenin önümüze boca ettiği sorunları tek tek ve doğru bir şekilde konumlandırarak yapabiliriz.
İnsanlığın buna gücü yeter mi? Bence yeter. Bu sorunlar silsilesini madem ki bizler oluşturduk, bu silsileyi sabırla ve isabetle bertaraf etmek de bizim görevimiz.
Günlük yaşamda ya da internette karşılaştığın bir haberin veya makalenin doğru olup olmadığını anlamaya çalışırken, aslında epistemolojik bir sorgulama yaparsın. Örneğin, bir sağlık haberi okuduğunda, bu bilginin gerçek mi yoksa yanlış mı olduğunu anlamak için kaynağını ve içeriğini sorgulaman gibi.
Ahlaki İkilemler ve Sorumluluk
Bilgiye erişimin kolaylaşması, doğal olarak ahlaki çelişkileri de beraberinde getiriyor. Sartre'ın"varoluş özgürlüğü önceliği" ilkesini bu noktada benimseyebiliriz. Sartre’a göre, varoluşumuz, seçimlerimizle şekillenir.
Dijital çağda, her tıklama, paylaşım ve yorum, bir seçimdir ve bu seçimlerin toplumsal ve bireysel sonuçları vardır. Bu yüzden, dijital dünyadaki her hareketimiz, ahlaki bir değerlendirmeyi gerektirir. Zira bilgiyi yayma ve kullanma şeklimiz, sadece kendimizi değil, çevremizi ve toplumu da etkilemektedir.
Sosyal medyada bir fotoğraf paylaşırken veya bir yorum yaparken, aslında Sartre'ın bahsettiği "varoluşsal özgürlük" ile karşı karşıyasındır. Her paylaşımın ve yorumun, başkalarının düşüncelerini ve hislerini etkileyebilir ve bu da senin sorumluluğundadır. Mesela, arkadaşının fotoğrafına olumsuz bir yorum yazdığında, onun hissettiği mutluluğu nasıl etkileyeceğini bir düşün.
Çıkış Yolu: Bilinçli Varoluş ve Eğitim
Bu karamsar tabloya rağmen, çıkış yolu, bilinçli varoluş ve sürekli eğitimdedir. Mesela Heidegger'in"Dasein" kavramı, varlığımızın bilinçli bir farkındalığına işaret eder. “Dasein”, Almanca bir kavramdır ve insanın kendisini ve varlığını düşünme kapasitesine sahip olması, kendi varoluşunu sorgulayabilmesi ve dünyayla anlamlı bir şekilde etkileşimde bulunabilmesi anlamına gelir.
Dijital çağda, böylesi bir bilinçli farkındalık için, medya okuryazarlığını ve eleştirel düşünme yeteneğini yaygınlaştırmak zorundayız. Eğitim sistemleri, bireyleri sadece bilgiyle donatmakla kalmamalı, aynı zamanda bu bilgiyi etik ve sorumlu bir şekilde kullanmaları için onları yetiştirmelidir de.
Öyle zannediyorum ki, bilginin hem bir varoluş aracı olduğunu hem de ahlaki bir sorumluluk getirdiğini anlamak, bulanık suların üzerinde yüzmeyi öğrenmemizin anahtarıdır. Gerisi birkaç basit egzersizle halledilebilir.
Bu yazıyı ve diğer dijital çağ konulu yazılarımı ve hikayelerimi Medium'daki sayfamda okuyabilirsiniz.
medium.com/@erdalturna
Şimdiden keyifli okumalar.
#Medium #felsefe
medium.com/@erdalturna/dig...
26 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.