Ai
Tang İmparatoru Wu Cong (841-846) devrinde Uygur Kaganlığı yıkılınca Çinliler Uygur topraklarına hücum etti ve bazı Uygur aileleri Çin'e tâbi oldu. Bu ailelerden birisi ise Aixiewu idi¹. Çinliler bu ailenin adını Aihongshun olarak değiştirdiler ve nihayetinde Ai olarak kısalttılar. Ailenin nesli Çin'de kaldı ve Çinlileşti. Junwang Bai Jia Xing'da kaydedildiğine göre bunlar o devirde Shanxi ve Shaanxi arasında Sarı Irmak kıyılarında yayılmışlardı². XI-XII. yüzyıllarda bu aile Ais-hen olarak görülmekteydi³.
●
Cao
Kaynaklardaki bilgilere göre Cao ailesi, Hunlardan gelmedir. Jin Shu'daki bir kayıtta Tibet menşeli Önceki Qin (351-394) adlı Çin Devleti'ne hücum eden ve Sol Bilge Bey Wei Zheng ile birlikte hareket eden Hunların Sağ Bilge Beyi Cao Gu adlı birinden bahsedilmektedir.
●
Chan
Tong Zhi'nın, 29. cildinde Hun hükümdarları olan Chanyu'lerin neslinden gelenlerin bu unvanı aile adı olarak aldıkları kaydedilmektedir.
●
Cheng
M.Ö. 99 yılında Çin hizme tine giren Hun beyi Jiehe'ya Kailing Beyi unvanı verildiği ve Turfan'a hücum etsin diye Loulan askerlerinin başına getirildiği görülmektedir. Bazı araştırmacılara göre Guzang'da yaşayan Cheng ailesi, Hunların Çin'e giden bu Jie- he Beyi'nin neslidir ve aile adı bu beyin aldığı Chengwan adından gelmedir; Çinlileşen aile beyin adını kısaltarak almıştır. kaynaklarda kaydedildiğine göre bu aile Hunların en güçlü boylarından biri olan Tuge boyuna mensuptur.
●
Dİ
Di ailesi, Çin'in Chunqiu denilen devrinde (M.Ö. 771-476) Türklerin atalarından biri olan Chi Di ("Kızıl Di")'nin neslidir. Bu aile, boy adını aile adı yapmıştır. Eski Türk boylarından biri olan Tölesler, Kızıl Di- lerden gelmedirler. Bunlara önceleri Dili, Chile denmiştir. Çinliler bunları Gaoche ve Dingling olarak adlandırmış- lardır. Tüm bu adlandırmalar bir bakıma Töles adının farklı telaffuzlarıdır. Töleslerin IV. ve V. yüzyıllarda Gao- che adıyla anıldığı bilinmektedir. Xingshi Xunyuan'de de Di, Töleslerin atası olan Dingling'lere mensup olarak aktarılmaktadır.
●
Ding
Tarihte Çin'in batısında, esasen Doğu Türkistan'da yaşayan Uygurların Çin'e yerleşip Çinlileştikten sonra aldıkları bir aile adıdır.
●
Dong
Han Shu'daki bir kayda göre Dongshewu adlı bir Hun komutan, M.Ö. 122 yılında 1100 hane ile birlikte Çin'e teslim olmuş ve Sanhou unvanı almıştır. Çin'e hizmet etmeye başladıktan sonra bu komutanın aile adı Dong yapılmıştır. Hunların Tuge boyundan gelme olan bu ailenin mensupları, daha sonraki devirlerde etkin rol oynamışlardır.
●
Gao
Erken devirlerde Hunlar arasında bir Gao ailesi görülmektedir. Shi Ji'deki bir kayda göre Hun Devleti'nde Juwang unvanlı Gaobushi adlı bir komutandan bahsedilmektedir. Aynı kişi Han Shu'da M.Ö. 121 yılında Çinlilerle işbirliği yapıp Hunlara hücum eden biri olarak kaydedilmektedir. Bu komutanın neslinden gelen Gao ailesi Çinlileşen Hun ailelerinden biri olarak tasnif edilmektedir.
●
Helian
Hun Sağ Bilge Beyi Chubei'yin (ölm. M.S. 272) nesli olan ve Çin içinde Han Zhao adlı Hun Devleti'ni kuran Liu Yuan'in (ölümü 310) sülalesi, Tie-fu ailesine bağlıdır.
●
Hun
Hunların Hunya Beyi'nden gelme Hun ailesi, Tuoba ailesini takip ederek Henan'a yani Sarı Irmak'ın güneyindeki topraklara göçmüştür. Bu aile, beyleri olan Hun Huigui'den Hun Jian'a (ölm. 799) kadar, yani VII. yüzyıldan IX. yüzyılın sonlarına kadar Çinliler tarafından kurulan Gaolan Eyaleti Vâliliği'ni elde tutmuştur.
Hun ailesi, Hunların Hunya Beyi'nden gelmeydi.
●
Huyan ve Hu
Hunların Çin'e gidip yerleşen dört ailesinden biri Huyan adını taşımaktadır. Daguan saltanat devresinde (1107-1110) Shoujun halkından Huyan Cis-heng ve Binzhou halkından Huyan Fan adlı kişiler zikredilmektedir ki bunlar Hunların Huyan ailesinin evladıdır.
Huyan adı, Hu olarak da kısaltılmıştır.
●
Jin
Jin ailesi, milâttan önceki yüzyılda Gansu'da hükmeden Hunların Xiutu Beyi'nden gelmedir.
Çinlileşip Jin adını alan aile, Hunların Tuge boyundan gelmeydi ve Hexi'de yaşamaktaydı. Bu ailenin atası ise Çin'de kurulan bir Hun devleti olan Han Zhao'nun başındaki Liu Can'ı öldürerek 318 yılında kendisini Han Beyi (Han Wang) ilan eden Hunların Tuge boyundan Jin Zhun'dur.
●
Lan
Hunların dört büyük ailesinden biri olarak Lan ailesi kaydedilmektedir.
Tabgaç Devleti'nde üst düzey bir memur olan Lan Ying'in Wuluolan menşeli Lan ailesinden gelme olduğu söylenmektedir.
●
Li
Li ailesinin adının en erken formlarından birisi Töles ailelerinden biri olarak zikredilen Qifuli'dir. Ad kaynaklarda Chili şeklinde de görülmektedir.
Tabgaç Devleti'ne dâhil büyük aile ve sülâlelerin kaydedildiği, Tabgaçların Ulu Atası Li Wei (M.S. 220-277) devrinde Tabgaçlara bağlanan aileler arasında Chili sayılmakta ve bu ailenin adının sonraları Li olarak değiştirildiği kaydedilmektedir.
●
Liu
Bunların atası Hunların soylu ailelerindendir.
Sonraki Han (M.S. 25-220) devrinin sonlarındaki Sağ Bilge Beyi (Youxianwang) Liu Chubei, bu (prensesin) neslidir, zamanla boyunun büyüğü olmuştur.
Tabgaçlar devrinde Tabgaçlardan Dugu ailesinin adı da Li olarak değiştirilmiştir.
●
Lu
Hunlardan Aluhuan ailesinin adı değiştirilip Lu yapılmıştır.
Aluyuan ailesinin adının Tabgaçlar devrinde Lu olarak değiştirildiği bildirilmektedir.
●
Ru
kaydedildiğine göre Gök-Türkler tarafından mağlup edilip sürüldükten sonra dört bir yana dağılan Ruruların (Juan-juanlar) 147 Çin'e de sığınanları Sarı Irmak'ın güneyine, bugünkü Henan havalisine yerleştiler ve Çinlileşip Ru aile adı aldılar.
Tabgaç aileleri listesinde bir Xianbei ailesi olan Pulouru'nun adının Ru olarak değiştirildiği bildirilmektedir.
●
Shi
Washilan ailesinin adı Shi olarak değiştirilmiştir, Washilan ailesi ise Tabgaç Xianbeilerden gelmedir.
Shi ailesi mensuplarının bir kısmı Gök-Türklerin kurucu ailesi Ashina'dan gelmedir.
●
Suli ve Li
Wei Shu'daki bir kayıttan Tabgaçlar devrinde Türklere âit bu aile adının Suli iken Li olarak değiştirildiği anlaşılmaktadır. San Guo Zhi'da Xianbei Kaganı Tanshihuai'yın (M.S. 141-181)172 doğu kanat topraklarında kagana bağlı hüküm süren Suli adlı bir bey zikredilmektedir, ki büyük bir ihtimalle Suli ailesi bunun evladıdır.
●
Suo
Suo ailesi, Yin (Shang; M.Ö. 1600-1046 yıllarında Çin'e hâkim olan sülaledir) halkının yedi ailesi veya sülalesinden birinin neslidir. Bu ailenin çıktığı yer Dunhuang'dır. Dunhuang çok eski bir Türk yurdudur. Buradaki Suo varlığı ile Saka ve Yuezhilar arasında bir bağ kurulabilir kanaatindeyiz.
bazen belirsiz olsa da çoğu kez Çin'in batısındaki ve kuzeyindeki insanlara atfedilen Hu'lardan Çinlileşenlerin bu soyadını taşıdıklarını öne sürmektedir.
●
Tuoba
kaydedildiğine göre Wei Lu, Hunların soyudur, aile adı Tuoba'dır.
●
Wei
Hunların Dingling Beyi Wei Lü'nün (ölm. M.Ö. 79- 78) neslinin Wei aile adı aldıkları bilinmektedir. Han Shu'daki biyografisine göre Wei Lü'nün babası Changshui Hunlarındandır.
●
Wei
Wei ailesi, milâttan çok önceki devirlerde yaşamış olan bir Türk topluluğu olan Kızıl Dilerden gelmedir.
Eski Türk boylarından biri olan Tölesler, Kızıl Dilerden gelmedirler. Bunlara önceleri Dili, Chile denmiştir. Çinliler bunları Gaoche ve Dingling olarak adlandırmışlardır, Tüm bu adlandırmalar bir bakıma Töles adının farklı telaffuzlarıdır. Töleslerin IV. ve V. yüzyıllarda Gaoche adıyla anıldığı bilinmektedir.
●
Xie
Uygurların yüzyıllardır devam eden bir ailesi olarak zikredilen Xie ailesi Xingshi Kaolue'de aslı Töles olan ve Gök-Türkler devrinde artık Uygur ailesi
olarak anılan bir aile şeklinde kaydedilmektedir.
ailenin Tonyukuk nesli olduğu kaydedilmektedir.
●
Yuchi
Yuchi, V.-VI. yüzyıllarda Xianbei ailelerinden biri olarak zikredilmektedir. Tabgaç Wei Devleti İmparatoru Xiao Wen (467-471) bu aileyi başkent Luoyang'a yerleştirmiştir. Bundan sonra bu ailenin Çinlileştiği görülmektedir. Yine Doğu Türkistan'daki Hoten'de büyük bir aile olarak kaydedilmektedir.
●
Yuwen
bu ailenin Hunlardan geldiğini bildirmektedir. kaydedildiğine göre Yuwen ailesi, Çin İmparatoru Xuan devrinde (M.Ö. 91-48) Hunların doğu yani merkez kısmında Murong ailesi ile beraber en güçlü iki aileden biriydi.
●
Meselâ büyük ölçüde Türk olduğu kabul edilen Çin'in ilk büyük ve gerçek devleti Zhou'yu (M.Ö. 1046-256) kuran kişi hakkında Çin klasiklerinde anlatılan hikâye de esasen aynıdır.
●
Zhan
Tabgaçlar devrinde Xianbei Zhanchi ailesinin adından gelmedir. Sonraları Tabgaç İmparatoru Xiao Wen (471- 499) devrinde bu aile Luoyang'a göçmüştür. Xingshi Xunyuan'da, Zhanchi'ın Tabgaç ailesi olduğunu söylenmektedir. Tabgaç menşeli Zhan ailesinden gelmedir.
●
Zhan
Wei Shu'da Töleslerin on iki ailesinden üçüncüsü olarak bir Yizhan ailesinden bahsedilmektedir, Bu aile Tabgaç Hükümda-ri Xian'ın (454-476) amcasının evladı olan bir aile olarak Kaydedilmektedir, Wei Shu'daki kayda göre Tabgaclar devrinde bu ailenin adı Shusun olarak değiştirilmiştir. Böylece ailenin Tabgaçlar arasında da görüldüğü anlaşılmaktadır.
yine Hunlar tarafından Çin içerisinde kurulan Batı Qin Devleti'nin (385- 431) Sol Başbakanı mevkiinde olan Yizhan Yinni adlı kişiler zikredilmektedir ki bu aileden gelmedirler.
●
Zhang 張
Xihe'daki Zhangailesi, Hunların (Xiongnu) Tuge Boyu'ndan gelmedir.
●
Zhao
Zhao aile adı, bir Hun beyinin adından gelmedir. araştırmacılar bu yabgu ve yine Changwu Beyi Zhao Anji gibi Çin'e teslim olan Hun beylerinin Çince Zhao aile adını aldıklarını söyemektedirler.
●
Zhi
kaynaklara göre Zhi ailesi, Yuezhilardan gelmedir.
Yuezhilar M.Ö. III. yüzyılda Gansu etrafında, bugünkü Qilian ile Altay ve Tanrı Dağları arasındaki geniş sahada yaşıyorlardı. Büyük Hun Devleti kurulduktan sonra Hunların tazyikiyle M.Ö. 176 yılında batıya Wusunların yaşadığı İli Havzası'na geldiler.
●
Zhu
Tabgaç Devleti'ne dâhil büyük aile ve sülâlelerin kaydedildiği Guan Shi Zhi bölümüne göre Zhu şeklinde değiştirilmiştir.
■
51 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.