Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, İslamiyet öncesi Türk tarihi konusunda eserler veren müstesna bir şahıs. Kaleme aldığı "Bilge Türk / Tonyukuk" eserinde Gök Türk devlet adamı Tonyukuk üzerine dikkat çekmiş ve dönemini daha iyi anlamamız hususunda nice kıymetli bilgileri ilk kaynağından okura sunmuş. Aslında Türk tarihine ilgi duyan herkes Tonyukuk'u Bilge Kağanı ve Kültegin'i bilir fakat Bilge Kağandan daha bilgesinin, Kül Teginden daha stratejistinin Tonyukuk olduğunu bu eserden öğrenebilir. Tonyukuk olmasa bugünkü manada Türklük olur muydu muğlak, şu bir hakikat ki Tonyukuk Türklüğün kaderine etki etti. Gerçi Türklüğü abad eden Göktürklere isyan eden Türk topluluklarından biri de bizim atalarımız olan "dokuz oğuz" taifesi fakat elbette bu başka bir kitabın meselesi. Biraz kitabi bilgiler vererek devam etmek yerinde olur, Tonyukuk yazıtı Bilge Kağan Yazıtı ile Kül Tigin Yazıtının 360 km doğusunda konumlanıyor. 1897'de Yelizaveta Nikolayevna Klements tarafından bulundu ve o andan itibaren bugüne kadar yazıtlar üzerine birçok çalışma yapıldı. Tonyukuk yazıtı korumasız ve açık alanda yüzyıllar boyu dikili kaldı. Doğadan ve tahripkar etkisinden doğrudan doğruya etkilendi bu yüzden yazıtın bası kısımları büyük ölçüde okunamaz durumda. Buna karşın yıpranmamış kısımlarda pek çok önemli bilgi mevcut öyle ki yazıtta anlatıcı kişi bizzat Tonyukuk'tur, bu sebeple yazıtın da kendisi tarafından yazdırılıp diktirildiği düşünülüyor. Tonyukuk'un yaşadığı dönemi anlatmakla kalmıyor, Göktürklerin bağımsızlık için verdiği mücadeleleri, kendisinin ve uyguladığı politikanın buna katkısını, Göktürklerin yabancı kuvvetlere karşı giriştiği mücadelenin sonunca elde edilenleri ya da yitirilenleri kısa cümlelerle fakat etkili bir biçimde anlatıyor. Tabii ki yalnız yabancılar değil kimi zaman bizzat kendi soydaşlarımızla da ters düştüğümüz olmuş Dokuz Oğuzlar, Kırgızlar, Sır Tarduşlar vesaire... Tonyukuk yazıtını Türk tarihindeki ilk hatırat saymak mümkündür çünkü yazıtlar yazdıranın diliyle kayda geçirilmiştir. Bir de kitapta bulunmayan ama yazarının Tonyukukla ilgili yaptığı çalışmalardan bahsetmezsem bu inceleme eksik kalır. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı-TİKA, Moğolistan’da yazıtların bulunduğu alanda arkeolojik kazılar yapmakta, Türk heyetinin başında ise Prof. Dr. Ahmet Taşağıl bulunmaktaydı. 11 farklı sahada yapılan çalışmalar ve 11 numaralı alanda atalarımıza ait 1300 yıl öncesine ait parmak izlerinin keşfedilmiş olması en ilgi çekici keşiftir. Kim bilir belki bir gün bu parmak izleri gelişen teknoloji ile beraber bize başka sırların kapısını da aralayabilir.

Bilge Türk TonyukukAhmet Taşağıl · Yeditepe Yayınevi · 2020236 okunma

·

57 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İçtihat ve Telakki Azası