Gönderi
Bu güne kadar yazılan en iyi 10 roman arasında sayılan,yazılması 5 yıldan fazla süren, yazım öncesi alt yapısı için bir kütüphaneyi dolduracak kadar kitap okunan Tolstoy’un muazzam eseri SAVAŞ VE BARIŞ. Kitabın künyesi bu kadar kabarık ve parlak olunca haliyle yorumlanması da zorlaşıyor.
Tolstoy’un eserlerini okuma isteyi duyan birine naçizane tavsiyem “İtiraflarım”dan başlamasıdır. Orada Tolstoy’un kimliğine ilişkin izlekler görüyoruz. Daha sonra okuduğunuz Tolstoy eserlerinde bu izler sıkça çıkıyor karşımıza.
Tolstoy her şeyden önce huzursuz bir ruha sahiptir. Arayış içindedir. Kolay uyum sağlamaz. Zaten evi terk edişleri de bu huzursuzluğunun başka bir görüntüsüdür. Kaçmakla huzuru bulacağı ümidi taşımıştır Tolstoy. Bu huzursuzluk hali yine bir kaçış sonrası bir tren istasyonunda hayata veda ile son bulmuştur.
Tolstoy zengindir. Saray sahibi, binlerce dönüm arazi sahibidir. Emrinde çalışan yüzlerce insan vardır. Gün gelir Tolstoy tüm servetini dağıtmak ister bunun için eşiyle, çocuklarıyla çatışır. Huzursuzluklar yaşar. Evi terk eder.
Tolstoy Aristokrat bir çevre içindedir. Balolar, sınıfsal farklar, çıkar ilişkileri, vs. Bu çürümüş ilişki ağı zamanla Tolstoy’un bu ortamlardan uzaklaşmasına yol açar. Bunun için SAVAŞ VE BARIŞ romanında bu tür ailelerin bir kısmıyla dalga geçer, maskelerini düşürmeye çalışır. Bu aileler birbirlerine karşı kıskançtır. Kimisinin ahlaki değerleri zayıftır. Ve çoğunlukla gösteriş budaladıdırlar.
Tolstoy’un ruhu inanç yönüyle de huzursuzdur. Kiliseyle çatışır. Sert eleştiriler yöneltir kiliseye. Bunun sonucunda kilise onu dışlar. Tolstoy’un inancı esasında şekilci gördüğü kilise bakış açısının ötesindedir. SAVAŞ VE BARIŞTA kont Bezuhov bu arayışın bir temsilcisidir. İnanç arayışı Tolstoy’un bütün eserlerinde çıkar karşımıza Diriliş romanı da bu tür tartışmaların yoğun olduğu bir eserdir.
Tolstoy romanlarında ideal ya da ideale yakın bir karakter bulunur. Anna Karaninna da Levin, Savaş ve Barış’ta kont Bezuhov. Bu karakterler Toltoy’un düşünce ve eylemlerinden izler taşır.
SAVAŞ VE BARIŞ romanında Kont Bezuhov zengin, sosyete içinde aranan bir karakterdir. Başlangıçta ona bu itibarı sadece zenginliği sağlar.Ama o da huzursuz bir ruha sahiptir. Mutlu değildir. Kötü bir evlilik yapmıştır. Zaman zaman evi terk eder. İnançsal olarak arayış içindedir. Mevcut kilise inancı onu tatmin etmez. Bu arayışın sonunda kuşatıcı bir tanrı anlayışıyla huzura erer. Tanrı zaman ve mekanla sınırlanmaz. Tanrı evrenin içinde ve her şeydedir. Tanrı insanın kalbidir. Varılan bu sonuç kont Bezuhov’a huzur getirir. Tolstoy’un İtiraflarım’da anlattığı inanç arayışı da bunun benzeridir.
Romana dönecek olursak öncelikle bu kadar uzun olmasına gerek var mıydı? Doğrusu çok emin değilim. Yine de Tolstoy’un bir bildiği vardır diyerek geçeyim.
Bir diğer husus kitapta yer alan Fransız’ca kısımlar. Bazen okurken dikkat dağınıklıkları yaşadım. Bu ve benzeri bazı eleştirilere Tolstoy 1. Cildin girişinde bir makale ile cevap veriyor.
Romanın temel konusunu Napolyon’un batıdan başlayıp Moskova’ya kadar uzanan binlerce insanın ölümüne, şehirlerin yağmalanmasına yol açan seferi oluşturuyor.
Öncelikle Tolstoy bize yazılı tarihle gerçeklik arasındaki farkı savaş üzerinden anlatıyor roman boyunca. Sahada olanlar ile kitaplarda olanlar aynı şeyler değildir.
Savaşların anlamsızlığı üzerine bolca anlatı var romanda. Napolyon’u büyük kılan nedir? Binlerce insanın ölümüne yol açması mı?
Tolstoy kırım savaşına katılmıştır. Bu savaşta edindiği izlenimleri müthiş gözlem gücüyle birleştirince SAVAŞ VE BARIŞTA olağanüstü anlatımlar ortaya çıkmış. Kendininizi savaş meydanında hissediyor, olayların bir parçası gibi görüyorsunuz. Kılıç şıkırtıları, top sesleri, insan iniltileri hala kulaklarımda. Bazen Tolstoy’un elimden tutup beni muharebe meydanında dolaştırdığı hissine kapıldım.
Tolstoy gözlem gücü yanında olayların insanın iç ve dış dünyasında yarattığı etkileri de çok başarılı bir şekilde ortaya koyan bir yazar. Savaş ve Barışta prens Bolkonsky’nin savaş öncesi yaşamı,savaş esnasında ve yaralanması sonrası ölümüne kadar geçen döneme ilişkin anlatımlar çarpıcıdır. Zaten doğum ve ölümü Tolstoy kadar etkileyici anlatabilen yazar az bulunur.
Tolstoy savaşın insanlar ve şehirler üzerinde yarattığı yıkımı da çarpıcı bir şekilde ortaya koymuştur. Ölen çocuklar,dağılan aileler, sönen umutlar. Savaşın şehirler üzerindeki etkisini romanda Moskova’nın yağmalanması, yakılması,insanların şehri terk etmesiyle görüyoruz.
SAVAŞ VE BARIŞ bilindik, sıradan bir roman değil. İçinde tarih var, sosyoloji var, psikoloji var, Teoloji var, hukuk var. En önemlisi içinde insan var. Zamana direnmesi, yaşadığı zamanın ötesine geçmesi de bundan olmalı.
SAVAŞ VE BARIŞ üzerine daha çok şey söylemek mümkün. Dünya edebiyatı huzursuz ruhlara çok şey borçlu. Tıpkı bizim bir okur olarak Tolstoy’a çok şey borçlu olduğumuz gibi. İyi ki kitaplar var diyerek herkese keyifli okumalar dilerim.
·
2 plus 1
·402 views
Bir Tolstoy hayranı olarak incelemenizi keyifle okudum. Tolstoy ve yazdığı dev eserleri bir bir gözümün önünden geçti adeta. Savaş ve Barış'ı okumama rağmen bir kez daha okuma isteği duydum. Bu kapsamlı ve değerli incelenizden dolayı çok teşekkür ediyorum. Kaleminize ve yüreğinize sağlık.🙏📚
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.