On altıncı yüzyıl kayıtlarına göre Karadeniz'deki Çepnilerin yurdu Trabzon'un batısındaki yöreydi. Çepnilerin yöredeki en kalabalık topluluk olmasının bir sonucu olarak onaltıncı yüzyıl ve öncesinde Giresun kazasının adı. Vilayet-i Çepni idi. Yöre deki dağlar da Çepni adını taşıyordu. Çepni vilayetinde Güvenç obasının ad verdiği yerleşimlerden biri Kara Güvenç idi. Dönemin yazarlarından Mehmet Aşık bu Çepnilerin Rafizi (Alevi) olduğunu belirtmektedir. 20 Ayrıca, 1515 yılında yapılan tahrirde 13 kişi Kızılbaş olarak kaydedilmiştir ki, bu tür bir nitelemeye Osmanll tahrirlerinde pek rastlanmaz. 1550 tarihli bir yazıda ise Trabzon, Kürtün ve Giresun yöneticileri, melahide (Alevi) oldu ğu için cezaevine konan bazı kimselerin Sünni olduğunu belirterek sahverilmesini istemektedir. Aynı tarihli bir yazıda Gire- sun kalesi komutanının Kızılbaşlıkla, suçlananları salıverdiği belirtilmektedir. 1565 ve 1590 yıllarında Trabzon yöneticisine gönderilen iki fermanda Kızılbaş ayini yapanların ve Safevilerle ilişkisi olanların yakalanıp gönderilmesi istenmektedir. Tüm bu verilerden Karadeniz bölgesindeki Çepnilerin on altıncı yüzyıl ve öncesinde Alevi olduğu açıkça anlaşılmaktadır. (bu kayıtlardan anlaşılacağı üzere de 1550 tarihlerinde bölgede Ale- viler üzerindeki baskının sürdüğü görülmektedir.) Tarihsel gerçek böyle olduğu halde, Çepnilerin Aleviliğini kabullenemeyen bazı araştırmacılar, onların Bekir, Ömer ve Osman adlarını kullandığını kanıtlamak için çaba harcamaktadır. Buna göre Çepni (Giresun) kazası kayıtlarında 1486 yılında baba adı ola- rak, 3 kişinin adı Ömer, 4 kişinin adı Osman olup Bekir adı yer almamaktadır. Kişi adlarında ise 2 kişi Bekir, 9 kişi Ömer, 8 kişi ise Osman'dır. Baba adlarında Bekir % 0, Ömer % 0,6, Osman % 0,8 oranındadır. Kişi adlarında Bekir % 0,4, Ömer % 1,8, Osman %1,6 oranındadır. 23 Ne var ki bu adlar, araştırmacıların iddiası- nın tersine, yalnızca Çepnilere ait değil, Çepni vilayeti coğrafya- sındaki toplam nüfusa aittir. Oysa bu coğrafyadaki tüm nüfusun Çepni olduğu söylenemez. Üstelik bu nüfusun içinde cami görevlisi, asker gibi belli bir Sünni kesim de bulunmaktadır... Osmanlı devleti, 1585 yılında aldığı bir kararla Alevi olduğu gerekçesiyle Çepnilere timar verilmesini yasaklamıştır... Daha bir çok örnek var. Faruk Sümer hoca kendisiyle çelişiyor bu konuda... Kaynaklar: -Ayhan Aydın, Batı Anadolu'da Alevi-Bektaşı İnanç Önderleri Arasında, Cem dergisi, sayı: 127, s.287 -Mehmet Fatsa, XV, XVI. Yüzyıllarda Giresun Kırsalının İdari ve Sosyal Tarihi, s. 59 -387 Numaralı Vilayet-i Karaman ve Rum Deften, dit: II, s. 157 -M. Hanefi Bostan, XV - XVI. asırlarda Trabzon sancağında sosyal ve iktisadî hayat, s.313 -M. Hanefi Bostan, XV - XVI. asırlarda Trabzon sancağında sosyal ve iktisadî hayat, s.311 -Faruk Sümer Oğuzlar, s.147; M. Hanefi Bostan, aynı yapıt, s.364

ÇepnilerFaruk Sümer · Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı · 19926 okunma

·

45 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.