Sabahtan Akşama, bir varoluş bir yok oluş
•••
Bir balıkçının oğlunun doğumu ile başlar kitap. Olai ve karısı Marta'nın bir kız çocuğu vardır. Kızları Magda'dan sonra yıllar boyunca ne kadar isteseler de ikinci çocukları olmamıştır. Tüm umutları ve beklentileri tükendiğinde Magda'nın hamileliği ile yeniden, bir bebeğin doğumuna duyulan heyecana kavuşurlar.
•••
Kitabın ilk kısmında doğum gerçekleşir ve balıkçı dedesinin adını taşıyacak olan Johannes dünyaya gelir.
•••
Johannes'in doğumundan sonra ikinci kısmına geçilir kitabın. Böylece ilk bölümde sadece doğum kavramına tanıklık etmiş olur okur. Dünyaya gelen küçük Johannes'in doğduğu dünyayı çığlığıyla doldurduğunu, bu çığlığın olduğu alanın ne sıcak ne kara ne kızılımsı ne ıslak olarak ifade ediyor Jon Fosse. Bu duyguların ve atmosfer metaforlarının karşıtlarına da ikinci kısımda, ölümde yer veriyor yazar. Doğumun çığlığından duyulan başlangıç ve ölümün sessizliğinden duyulan sonsuza doğru bitiş...Doğum ve ölümün zıtlık içindeki aynılığı...
•••
İkinci kısımdaki Johannes bir sabah uyanır ve hem bedeninin hem de ruhunun hafifliğini farkeder. Güne sigara içmeden başlayamayan Johannes'in canı o sabah sigara istemez ama bu rutinini sürdürmeye devam eder. Her sabah kusan Johannes o sabah kusmaz. Etrafındaki eşyaların gittikçe ağırlaştığını, oldukları yerde soluklaştığını görür. Bu tuhaflıkların farkında olur ama anlamlandırmaya çalışmaz. Belki de anlamlandıramaz. Tüm bu garipliklerle birlikte havanın kasvetli, sisli, bulanık bulutlarla çevrelenmiş olmasına rağmen balık tutmak için her günkü gibi evinden çıkar. İskelede arkadaşı Peter'ı teknesi ile denize açılmak üzere bulur fakat o sabah arkadaşı Peter'ın evinin önünden geçerken, geçmişte onunla yaşadığı günleri, birbirlerinin saçlarını kestikleri zamanları ve Peter'ın ölümüne dair duyduğu üzüntüyü anımsamaz...
•••
İşte burada kitaptaki İsa metaforlarına yönelik güzel analizler yapılabilir. Hıristiyanlıkta balık, Hz. İsa’nın sembolüdür. Latince'de vaftiz suyuna daldırmanın sembolüne "pistina" denilir ve pistina kelimesinin anlamı "balık gölüdür". İsa'nın 12 havarisi ise balıkçılar olarak anılır. İsa'nın Mucize Balık Avı'na dair Raffaello Sanzio, İsa'yı Havariler ile bir teknede çizer hizliresim.com/7aj0jjx ve İsa'nın birinci mucizesini tasvir eder. Duccio di Buoninsegna ise İsa'yı bir kıyıda gösterir hizliresim.com/8rm97vh ve bu da ikinci mucize diye anılan anlatının çizimidir. İşte bu kitapta da Jon Fosse, bir balıkçının tekne ile ebediyete kavuşmasını, İsa ve Tanrı hakkındaki düşüncelerine de birçok kez değinerek yer vermiştir bana göre.
•••
Kitabın sonunda en iyi arkadaşı Peter ile bir kez daha denize açılır Johannes ve artık hem kendileridir hem değil, her şey hem birdir, hem değildir, her şey hem ayrı hem bitişiktir...
•••
Kitabın son kelimesinden sonra bile nokta kullanmamıştır yazar. Virgüller, virgüller... Son kelimeden sonra ise bir boşluk
Nokta kullanılmamış bu kitapta belki de Jon Fosse doğum ve ölümün sürekliliğini virgül ile anlatmak istemiştir. Boşluk ile de sonun aslında bir başlangıç olduğunu...
•••
Okuyacaklar için 2023 Nobel Edebiyat Ödülü alan Jon Fosse ile tanışma kitabı olarak güzel bir tercih olabilir 
Sabahtan Akşama.
Okuyacak olanlara şimdiden keyifli okumalar dilerim.
·
1 plus 1
·449 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.