Kore savasi
15 Agustos 1945 gunu, Imparator Hirohito, Japonya'nin teslim oldugunu radyodan duyurdu. Isgal sona ermisti. Japon imparator, bildirisini radyo uzerinden dunyaya okurken Washington, DC'de iki genc ordu subayi bir hisimla dunya haritasinin basina gecip Kore meselesi hakkinda ne yapilmasi gerektigine kafa yordular. Washington'daki hic kimse, Japonya'nin bu mechul kolonisi hakkinda pek bir bilgi sahibi degildi. Almanya ve Japonya'nin savas sonrasi isgalleri hakkinda ozenle plan yapilmis, Kore ise ikinci plana atilmisti. Japonlar, bu bolgede 35 yil boyunca hukum surdugunden bu ani geri cekilis, tehlikeli bir iktidar boslugu anlamina gelecekti. Birlesik Devletler, Sovyetler Birliginin, Japonya gibi daha buyuk bir odule ulasma yolunda Kore'ye konaklama bolgesi olarak el koyacagindan endiseleniyordu. Japonya'nin geri cekilmesinden bir hafta once Sovyetler Birligi'nin askeri birlikleri Kore'ye kuzeyden girmis temkinli bir sekilde ilerliyordu. Amerikalilar, Kore'nin kuzey yarisinin idaresini gozlerini doyurmak icin gecici olarak Sovyetlere vermeyi uygun buldu. Subaylardan biri, sonradan ABD Disisleri Bakani olacak olan Dean Rusk, baskent Seul'un ABD'de kalmasini istiyordu. Boylelikle iki subay, yarimadayi ikiye bolmek icin haritanin uzerine 38. paralelden bir cizgi cektiler.
Bu sinirin Kore tarihi veya cografyasiyla hicbir ilgisi yoktur. Haritada Cin topraklarindan firlayan parmak buyuklugunde bir yarimada olan Kore, doguda Japon Denizi, batida Sari Deniz, Cin'le sinirlarini olusturan Yalu ve Tumen Nehirleri ile iyice cizilmis bir kara parcasidir. Kore'nin dogal yollardan ikiye bolunmesini saglayacak hicbir noktasi yoktur. Japon isgalinden 1300 yil once Kore, dunya tarihinin en uzun sure yasayan monarsilerinden biri olan Chosun hanedani tarafindan yonetilen birlesik bir ulkeydi. Chosun hanedanindan once, yarimada uzerinde iktidar savasi veren uc farkli krallik bulunuyordu. Politik hiziplesme, ulkenin kuzeyden guneye yonetilmesine neden olmus, ulkenin dogusu Japonya'nin, batisi ise Cin'in cazibesine kapilmisti. Washington'da tezgahlanip olaylardan bihaber olan Korelilere yedirilen Kuzey ile Guney arasindaki ikilik tamamen yurtdisi kaynaklidir.
1948 yilinda, Princeton Universitesi'nde doktora yapmis aksi bir muhafazakar olan yetmislik Syngman Rhee'nin liderliginde Kore Cumhuriyeti kuruldu. Moskova tarafindan desteklenen Japon direnis savascisi Kim-İl Sung da karsi ataga gecerek Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin yani Kuzey Kore'nin kuruldugunu ilan etti.
Her iki tafarin da Kore'nin mesru hukumeti oldugunu iddia etmesiyle savas kacinilmaz bir hal aldi. 25 Haziran 1950 pazar sabahi tan agarmadan evvel Kim İl Sung'un birlikleri, Sovyet destekli tanklarla sinira saldirdi. Seul'u bir cirpida ele gecirdi, Guney Kore'den geriye guneydogu taraflarindaki sahil kenti Pusan ve civar bolgesi kalana kadar ilerledi. Eylul ayinda, Douglas MacArthur komutasindaki kirk bin Amerikan birliginin hem karadan hem sudan curetkar bir sekilde Incheon'a varmasi Komunistlerin kazanclarini tersine cevirdi. Birlesik Devletler ve GUney Kore'nin yani sira, aralarinda Britanya, Avustralya, Kanada, Fransa ve Hollanda'nin da bulunduvu on bes ulusun birlikleri BM koalisyonuna istirak etti. Seul'u tekrar ele gecirmek uzere, Pyongyan ve otesine dogru yol aldilar. Yalu Nehri'ne yaklastiklarinda Cin Komunist gucleri savasa girerek bu birlikleri puskurttu. Iki yil daha suren bu savas yalnizca husran ve cikmaza neden oldu. 27 Temmuz 1953 gununde ateskes imzalandiginda, yaklasik uc milyon insan hayatini kaybetmis ve yarimada harabeye donmustu. Sinir ise asagi yukari 38. paralel uzerinde kaldi her seye ragmen.
Sayfa 40Kitabı okudu
·
77 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.