Sayısız kere yarım bıraktığım fakat artık bitiriyorum diyerek başlayıp bitirdiğim bu kitabın incelemesini haklı bir gururla yazıyorum.
Virginia Woolf’ un okuduğum ilk kitabı değil fakat en zorlandığım kitabı bu oldu. Kitap kabaca; altı arkadaşın çocukluklarından orta yaşa kadar olan hayat hikayelerini anlatmakta. Kitabın içine girmekte aşırı zorlandığımı söyleyebilirim, çok fazla karakter, tanımlama ve tabii ki Virginia Woolf’un o müthiş benzetmeleri ve imgeleriyle kitap okunması zor bir hale gelmiş bana kalırsa. Fakat bir kırılma noktası var bunu kitabın kaçıncı sayfasında yaşadığımı bile hatırlamıyorum ama artık bütün karakterleri tanıyordum. Ne yaşadıklarını ne hissettiklerini ve ne düşündüklerini anlayabiliyordum, zaten bu kısımdan sonra kitap şiir gibi akıp geçti. Kitabı okudukça bu yazarı neden bu kadar çok sevdiğimi bir kere daha anladım. İnanılmaz bir zeka ve yazım tekniğinin birleşmesiyle müthiş bir kitap çıkmış ortaya. Bütün bir yaşamı aslında bir günde, dört mevsim yaşayarak, altı ruha can vererek sonlandırıyoruz. Mutlaka bir karaktere kendimizi yakın hissediyoruz (benim için bu Rhoda oldu). Bir süreden sonra yazarın bize ipucu bile vermesine gerek kalmadan kimin konuştuğunu anlayabiliyor, o paragrafta kimin yaşamından bahsedildiğini çözebiliyoruz. Fakat kitabın sonunda sanki bütün karakterlerle özdeşleşmiştim. Bir noktada hepsinin hissettikleri birleşmiş, düşünceleri ve yaşadıkları bir bedende toplanmıştı. Ama sonra fark ettim ki aslında bir birleşme söz konusu değildi, daha kitabın en başında zaten bir bütün parçalanmıştı.
Hiç yaşamadığım yaşlara anımsama duydum ve açıkçası bunu çok az yazarın hissettirebileceğini düşünüyorum. Kitabın sonunda her şeyimi kaybetmiş, bütün renklerimi yok sayarak sadece ölüme doğru koşan bir orta yaşlıydım. Kitabın ilk sayfaları ile son sayfalarının birbirine bu kadar benzerken aynı zamanda birbirinden bu kadar farklı anlamlara ve duygulara hitap etmesi muhteşem.
‘Şehirde, sokakta durmuş, oldukça sersemlemiş olarak göğe bakan orta yaşlı bir adam için şafak nedir? Şafak göğün bir nevi ağarması, bir nevi yenilenmesidir.’
Kitabın sonunda sanki oturma odamın bir köşesinde sallanan koltuğumda ölümü bekleyen bir insan gibi hissetmemi ve bunun bana yaşattığı kalp çarpıntısını unutamayacağım.
Bazı kitaplar öyle bir hisse sahiptir ki son sayfasını kapattıktan sonra bir süre nefes almamız gerekir. Üzerine kitap okunamaz ya da yeni bir kitaba başlanılsa bile aslında hala eskisinin etkisinden çıkılamadığı fark edilir. İşte bu kitap benim için onlardan bir tanesi oldu. Virginia Woolf cidden bir başka…
