İçinde yaşadığımız dünyada her şeyin ama her şeyin bir açıklaması var. Biz sadece görmek istediklerimizi görüp anlamak istediğimiz şekilde anlıyoruz. Aklımızı kurcalayan ufak şeylerin, arkadaşlarımızın bize olan davranışlarının bile belli bir modelde yani büyük resmin içinde anlamlı yerleri var. Bunu her şeyden bir anlam çıkarmak olarak algılamak da yanlış olur ama. Böyle bir davranışı alışkanlık edersek bu sefer de “enerjiciler” gibi batıl inançlara ve temeli tamamen cehalete dayalı bilgilere kapılıp gideriz. Yani aslında bilim her şeye çare olamıyor henüz ama cevapları akla ve mantığa uygun. Edebiyat sevdalısı biri olarak kendinizi görüyorsanız tercih ettiğiniz kitaplarda da bu noktaya dikkat etmeniz gerekmektedir. Edebî eserlerde sadece romantizm aramak çok yanlış olur. Klasiklerde başından sonuna kadar anlatılan aşk hikayeleri aynı zamanda bir psikolojik tanıyı da işaret eder. Ya da acı bir öykünün ardında sadece yüzeysel olarak bir olayı değil sosyolojik bir eleştiriyi de ayrıntısıyla görürüz. Roman iki Ermeni gencin Binbirdirek adlı yerde ip eğirmeleri ile başlar. İkili toplumun sınıfsal olarak alt tabakalarından gelen eğitimsiz insanlar olarak tanımlanır. Binbirdirek, 4. Murat zamanında meddahların da gösterilerini yaptığı bir bölgedir. Hüseyin Rahmi Gürpınar bu bölgeyi tesadüfen seçmez ve bizlere seyirlik bir oyun düzenler âdeta. Agop ve Kirkor adlı iki genç günlük işleri olan iplik eğirme ile uğraşırlarken oldukça garip görünümlü bir adamın bulundukları yere geldiğini fark ederler. Adam elinde bir kitap kendi kendine konuşarak etrafı kolaçan eder. İkili bu adama Türk Tiyatro tarihinden bir karakter olan Kavukluya atıfta bulunarak “Binbirdirek tiyatrosunun kavuklusu” lakabını takarlar. Adı Ebulfazl Enveri Efendi olan bu adam simyayla, büyüyle, muskayla, uğurla kafayı bozmuş bir adamdır. Varlıklı bir aileden gelen Enveri İstanbul’da bulunan tüm definelerin yerini gösterdiğine inandığı bir kitap bulur. Bu kitap onu Binbirdirek’e getirir. Kitaba göre ona iki melek (Lahur ve Mahur) yardım edecektir. Ermeni iki genç dayanamazlar ve sonrasında Efsuncu Baba adını verecekleri Enveri’nin yanına giderler. Enveri kitapta yazan iki melekle karşılaştığını sanarak mutlu olur. Halbuki gençler sadece meraklarına yenik düşmüş ve görece biraz saf iki normal insandır. Enveri iki genci de yanına alarak define avına başlar. Üç karakter etrafında dönen olaylar anlatıcı yani Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yorumlarıyla devam eder. Gürpınar aslında kitapta toplumsal olaylara dikkat çekmek istemektedir. Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı gibi iki büyük muharebeden çıkan ülkede gerileme görülmektedir. İnsanlar batıl inanca yönelmiş ve bilimden ayrı kalmışlardır. Karakterler özellikle toplumun belli sınıflarından seçilirler. Karakterlerin duygusal ya da psikolojik alt yapıları yoktur. Daha ziyade kendi sınıflarını temsilen birer karakter olarak kitapta yer alırlar. Eserde hiciv kullanılır ve mizahi bir dille olaylar değerlendirilir. Kitabın sonunda Enveri adlı karakterin aslında ne türlü bir oyun içerisinde olduğu anlaşılır. Karakter hayatı boyunca uğura uğursuzluğa ve büyüye inanmaktan kendi önündeki gerçekleri görmekten bihaberdir. Ermeni iki cahil genç ise meraklarının kurbanı olmuş ve daha fazla para kazanabilmek uğruna kendilerinden üst sınıfta olduğunu düşündükleri bir adamın peşinden giden kişilerdir. Yansıttıkları karakterler aslında toplumdaki cehaletin boyutunu da simgeler. Her ne olursa olsun bilimin ve ilimin yanında olunması gerektiğini savunan Hüseyin Rahmi Gürpınar, insanlara ders verme niteliğinde bir roman yazmıştır. Romanın son cümleleri de manidardır; “Bu dünya, henüz büyük komik Moliere çağından üç adım ileri gitmedi. Daima üstadın ebedi komedyaları tekrarlanıp duruyor. Yalnız sahnenin dekorları değişti. Tarzlar başkalaştı. İnsanın mayası hep o maya…Kötülükler daha kurnazlaştı. Birbirine zarar sokma ilerledi. Fenalık büyüdü.”

Efsuncu BabaHüseyin Rahmi Gürpınar · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20187,4bin okunma

·

38 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Kader