Ben Franklin Etkisi
Hoşlandığımız insanlara bunu, onlara iyi davranarak gösteririz. Bunun tam tersi de geçerlidir. Hatta işi hoşlandığımız kişiye hor davranmaya kadar götürebiliriz. Peki ama birisine bir iyilik yaptığımızda neler olur? Özellikle de hoşlanmadığımız birine kurnazca iyilik yapmaya yönlendirildiğimizde ne olur? Ondan daha çok mu hoşlanmaya başlarız yoksa daha az mı? Çelişki kuramına göre bu kişiye iyilik yaptıktan sonra ondan daha fazla hoşlanmaya başlarız. Nedenini görebiliyor musunuz? Yanıtınızı aklınızda tutun.
Bu durum uzun süredir halk arasında yaygın bir inanış olagelmiştir. Büyük Rus yazar Lev Tolstoy bu konudaki düşüncelerini 1869 yılında yazmış ve bundan yaklaşık bir yüzyıl önce de Benjamin Franklin bu yaygın inanışı politik bir strateji olarak kullandığını itiraf etmiştir. Franklin, Pennsylvania eyalet meclisi üyesiyken diğer bir parlamenterin muhalefetinden ve husumetinden bir hayli mustaripti. Bunun üzerine onun kalbini kazanmaya karar verdi.
"Amacım ona yaltaklanarak gözüne girmek değildi, ancak bir süre sonra başka bir yöntem geldi aklıma. Kütüphanesinde eşine az rastlanan, değerli bir kitap olduğunu duymuştum; ben de ona bir pusula göndererek kitabı bana birkaç günlüğüne ödünç vermesinin çok makbule geçeceğini söyledim. Kitabı hemen gönderdi, bir hafta sonra kitabı bu iyiliğine duyduğum büyük minneti belirten bir notla birlikte iade ettim. Mecliste bir sonraki karşılaşmamızda benimle konuşmaya başladı (ki bunu daha önce hiç yapmamıştı) ve ses tonu da gayet medeniydi, üstelik bana her konuda yardımcı olmaya hazır olduğunu da sözlerine ekledi, böylece yakın iki dost olduk ve bu dostluk onun ölümüne dek sürdü. İşte bu durum, duyduğum eski bir deyişi doğruluyordu: 'Senin zorlaman olmadan sana iyilik yapan birisi, bir başka iyilik için her zaman hazır ve de nazır olacaktır.' "
(Franklin, 1868/1900, s. 216-217)
Sayfa 335Kitabı okudu
·
1 artı 1'leme
·30 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.