Bugün 28 Ocak, büyük yazarın ölüm yıldönümü… “Eylemlerimin ahlâkî olup olmadıklarını, onların hitap ettiği kitle belirler.”#dostoevsky Birçok otoritenin tüm zamanların en iyi yazarı diye bahsettiği #dostoevsky kendisi ve zamanının bazı yazarları için Gogol’a ithafen “hepimiz onun paltosundan çıktık” der. Kendisi, kendinden önce gelen veya aynı zamanı paylaştığı Puşkin, Hegel, Balzac gibi büyük ustalardan etkilendiği gibi kendinden sonra gelen Kafka, Sartre, Camus, Bukowski, Oğuz ATAY ve Nietzche gibi büyük birçok isimi de Dostoyevski etkilemiştir. Bahsi geçen yazarları okuyanlar, kitaplarında bu etkiyi çok net görürler. Suç ve Ceza da baş kahraman Raskolnikov bir kabusundan bahseder; taşıyamayacağı kadar yükün altında ezilen ve sahibi tarafından eziyet edilerek öldürülen at Nietzsche’nin sokakta kırbaçlanan atın boynuna sarılarak ağlamasını hatırlattı bana mesela. Ya da Nietzsche’nin ilk onun düşü olduğunu bildiğimiz “üstün insan” tanımına yine Suç ve Ceza’da rastlıyoruz kitabın ilk satırından son satırına kadar Goethe’nin şu cümlesi geçip durdu aklımdan; “dünya hassas kalpler için bir cehennemdir” ilk gençlik yıllarımda okumuştum “Öteki” ve “Yer Altından Notlar” kitaplarını.Yüreğine ve düşünce biçimine ilk o kitaplarda hayran olmuş ve işte demiştim benim en sevdiğim yazar Suç ve Ceza’da bu hayranlık ölçülemez bir boyuta erişti. Adalet üzerine anlatılmış tüm hikayeleri unutun, merhamet üzerine söylenmiş tüm sözleri de…Suç ve Ceza’yı okuyup şapkalarımızı önümüze koymalı ve hayatı en baştan sorgulamaya başlamalı. Sabahattin Ali’nin “İnsan dünyaya sadece yemek, içmek, koynuna birini alıp yatmak için gelmiş olamazdı. Daha büyük ve insanca bir sebep lazımdı” cümlesi de Raskolnikov’un anlam ve adalet ve de merhamet arayışına denk düşüyor. Okan Bayülgen bir film repliğinde”neden okullarda Dostoyevski okutulmaz, çünkü kimsenin uykudan uyanması istenmez” diyor…yeniden diriliş için okunması gerekenlerin en başına eklenmeli Suç ve Ceza… arada bir ruhumuzu silkelemek hatta okuduklarımızla canımızı sıkmak gerek. Rahatsız olmak lazım yani, yoksa üstadın dediği gibi “aşağılık insanoğlunun alışamayacağı hiçbir şey yoktur” tespiti orada öylece, değişmeden, evrilmeden durup duracak...

Suç ve CezaFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2022160.2k okunma

·

74 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

martı deniz