Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.31
Gönderi
349 syf.
10/10 puan verdi
Bu inceleme ve bu kitaptan yaptığım alıntıları medium hesabımdan okumak için tıklayınız:
sametonurr.medium.com/316b00b8c316
Rıfat Okçabol'un "Türkiye Eğitim Sistemi" kitabı 2002 yılında Ütopya Yayınevi'nden çıktı. Kitabın alt başlığı: "Tarihsel Gelişim, Sistemin Betimlenmesi, Çözümlenmesi ve Yeniden Yapılanması".
Kitabın incelemesine geçmeden önce yazarın biyografisini aktarmanın faydalı olacağını düşünüyorum.
Okçabol'un akademik hayatı şu şekilde:
Prof. Dr. Rıfat Okçabol: 1941 yılında Beykoz'da doğmuş, Ahmet Mithat Efendi İlkokulu (1953) ve Beykoz Ortaokulu'ndan (1956) sonra Kabataş Erkek Lisesi'nden (1959) mezun olmuştur. Lisans öğrenimini İstanbul Üniversitesi'nde (1963) Matematik alanında tamamlamış, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bursuyla iki kez yurt dışına giderek ABD'de Michigan State Üniversitesi'nde eğitimde yüksek lisans (1972) ve doktora (1980), sistem bilimlerinde de yüksek lisans (1976) dereceleri almıştır.
1964-66 yıllarında, yedek subay olarak Astsubay Sınıf Hazırlama Okulu'nda ve 196669 yıllarında da Alanya Lisesi'nde öğretmenlik yapmıştır. Daha sonra MEB merkez örgütünde Planlama ve Araştırma Dairesi'nde, uzman yardımcılığı (1969-70) ve Bilgi İşlem Müdürlüğü (1972-74), Yaygın Eğitim Enstitüsü Müdür Yardımcılığı (1981-1982), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nda müşavirlik (1981) görevlerinde bulunmuştur. Bu arada Atatürk İlk Öğretmen Okulu'nda, Çankaya Lisesi'nde ve Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu'nda yarı zamanlı öğretmen olarak (1969-70, 1972-1974); ODTÜ'de de yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak çalışmıştır (1981). 1982 yılından 2008 yılına kadar kadrolu ve 2008'den günümüze kadar da ücretli olarak Boğaziçi Üniversitesi'nde çalışmaktadır.
Hayat hikayesinden de anlaşılacağı üzere yazar, gerek lise ve üniversite olmak üzere eğitim sisteminin öğretim kısmı üzerinde gerekse de Milli Eğitim'de idari görevlerde bulunması sebebiyle sistemin idari ve yönetim kısmında tecrübeleri olan birisidir. Bu özellikleri dolayısıyla yazarın eğitim sistemi hakkında gerek teorik gerek pratik anlamda oldukça yetkin bir konumda olduğunu rahatlıkla kabul edebiliriz.
"Türkiye Eğitim Sistemi" kitabı, Osmanlı'nın son dönemlerinden Cumhuriyet'in 2002 yılına kadar uygulanan eğitim sistemini tasvir ve tahlil etmekte ve yeniden yapılanmasına dair önemli önerilerde bulunmaktadır.
Eğitim sistemi, Cumhuriyetin kuruluşu sonrası yeniden düzenlenmiş ve yıllar içinde birçok ekleme ve çıkarma yapılmıştır. Bu süreç, oldukça kapsamlı bir şekilde veriler, istatistikler, tablolar, alıntılar ve yorumlarla okuyucuya aktarma amacı güdülüyor. Sistemin kendi içinde çözümlemesi yapılıyor. Sistemin değiştirilmesi gereken yönleri sebepleriyle açıklanıyor. En sonunda ise değiştirilmesi gereken sistemin aksayan yönüne dair önemli alternatif öneriler veriliyor.
Kitap 6 bölümden oluşuyor.
1. Bölüm - Tarihsel Süreçte Eğitim (s. 9-36)
Bu bölümde eski uygarlıklardan Osmanlı'nın sonuna kadar olan süreçte eğitimin tarihsel serüvenine dair oldukça kısa bir şekilde açıklamalarda bulunuluyor.
2. Bölüm - Cumhuriyet Dönemindeki Gelişmeler (s. 37-105)
Bu bölümde yazar, eğitimin Cumhuriyetin kuruluşundan 2002'ye kadar olan tarihsel sürecini belli dönemlere ayırarak inceliyor. Bunu yaparken eğitim sisteminde yaşanan gelişmeleri, değişimleri belli başlıklar altında bolca istatistik ve veri kullanarak ortaya koyuyor. Bu bölümün okuyucuda eğitimin Türkiye’deki tarihsel serüveni hakkında ciddi bir altyapı oluşturacağını düşünüyorum.
Okçabol, eğitim sistemindeki gelişmeleri incelerken tarihi belli dönemlere ayırıyor. Bunlar şöyle:
Cumhuriyetin Kuruluş Yılları
- Atatürk Dönemi (1919-1938)
- İnönü Dönemi (1938-1950)
Çok Partili Dönemler
- Demokrat Parti Dönemi (1950-1960)
- 27 Mayıs 1960 Sonrası (1960-1971)
- 12 Mart 1971 Sonrası (1971-1980)
- 12 Eylül 1980 Dönemi (1980-1983)
- ANAP Dönemi (1983-1991)
- Koalisyon Hükümetleri (1991-2002)
Her bir dönem kendi içinde eğitim odaklı bir okumayla şu başlıklar altında inceleniyor:
- Mesleki Teknik Eğitim
- Yükseköğretim
- Öğretmen Yetiştirme
- Halk Eğitimi
- Milli Eğitim Şuraları (İnönü Döneminden İtibaren),
- Dönemin Değerlendirilmesi
Başlıklardan da görüleceği üzere ele alınan her bir dönem için eğitimin farklı boyutlarında incelemeler yapılmaktadır. Bu yöntem ile herhangi bir eksikliğe mahal vermeden sistemi anlamak ve gelişimini takip etmek kolaylaşmaktadır.
3. Bölüm - Eğitim (Öğrenme-Öğretme) Gereksinimi (s. 107-126)
Bu bölümde eğitim ihtiyacının bireysel, toplumsal, hukuksal ve evrensel gereksinimleri üzerinde duruluyor.
4. Bölüm - Eğitim Sisteminin Betimlenmesi (s. 127-168)
Bu bölüm Türkiye Eğitim Sistemi'nin devasa yapısının ortaya konması adına önemli alt başlıklar eşliğinde sistemin resmini ortaya koymaya çalışıyor.
İlk olarak "Sistemin Amaçları" alt başlığıyla eğitim sisteminde yer alan okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim ve yaygın eğitim kurumlarının amaçları ilgili kanundan alıntı ile ortaya konuyor.
Daha sonra "Sistemin Girdileri" üç küme halinde ele alınıyor.
Yapısal Girdiler (Sistem Parametreleri)
a) Sistemin Temel İlkeleri
b) Sistemin (Yasalarda Yer Alan) Diğer Yapısal Özellikleri
c) Kanun Hükmünde Kararnameler
d) Tüzük ve Yönetmelikler
e) Yönerge ve Genelgeler
Denetimli Girdiler
a) Öğrenciler/Kursiyerle
b) İnsan Kaynakları
c) Parasal Kaynaklar
d) Ders Araç-Gereçleri
e) Fiziksel Kaynaklar
f) Resmi Yazılar
g) Enerji Kaynakları
h) Bilgi Kaynakları
i) Ulaşım Kaynakları
Çevresel Girdiler
a) Siyasal Tercihe Bağlı Çevresel Girdiler
b) Denetlenemeyen Çevresel Girdiler
Devamında "Eğitim Kurumları ve Sayısal Durum" alt başlığıyla okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yurtdışı eğitim, yükseköğretim ve yaygın eğitim kurumlarının çeşitleri ve yıllar içinde bu kurumlardaki öğretmen ve öğrenci sayıları resmi verilere dayanarak tablo halinde açıklamalı bir şekilde ortaya konuyor.
"Eğitim-Öğretimi Destekleyici Çalışmalar" alt başlığıyla öğrenci kampları, hizmetiçi eğitim, Mili Eğitim Şuraları, Öğretmenler Günü kutlamaları hakkında kısa açıklamalar yapılıyor.
"Sistem Çıktıları" kısmında istendik ve istenmedik çıktılar üzerinde kısaca duruluyor.
"Sistem Yönetimi" kısmında ise eğitim sisteminde karar verme, yürütme ve denetimin nasıl olduğuna dair açıklama yapılıyor.
5. Bölüm - Eğitim Sisteminin Çözümlenmesi (s. 169-301)
Kitabın en değerli bölümü burası. Önceki bölümde betimlemesi yapılan eğitim sisteminin otopsisi niteliğindeki bu bölümde eğitim sisteminin her bir parçasının durumu hakkında önemli tespitler yapılıyor. Bu bölümde tek tek sistemin amacına ulaşma durumu, sistem girdilerinin analizi, eğitim-öğretim süresinin irdelenmesi, sistem çıktısının durumu ve sistem yönetiminin işlerliği hakkında oldukça kapsamlı ve detaylı bir cerrahlık işlemi yapılıyor.
Bölümün sonunda ise çözümlemenin özeti yapılarak bazı önemli sonuçlara varılıyor.
6. Bölüm - Eğitim Sisteminin Yeniden Yapılanması (s. 303-349)
Son bölümde ise detaylı bir şekilde çözümlemesi yapılan eğitim sisteminin tespit edilen sorunları hakkında çözüm önerileri getiriliyor.
Okçabol, öncelikle eğitim sisteminin felsefesinin yeniden ortaya konulmasının elzem olduğunu sebepleriyle açıklıyor. Daha sonra bakanlığın yapısının yeniden düzenlenmesi gerektiğini ve bunların nasıl olması gerektiğinden bahsediyor. Devamında eğitim kurumlarının yeniden yapılanması ve amaçlarının yeniden belirlenmesi gerektiği üzerinde duruyor. En sonunda ise eğitim sürecinin kendisinin yeniden yapılanmasına dair belli başlıklarda önemli öneriler getiriyor.
Sonuç olarak "Türkiye Eğitim Sistemi", Cumhuriyetin ilk yıllarından 2002 yılına kadar eğitim sisteminin tarihsel evreleri, gelişim süreci, işleyişi, işleyişinin değerli bir eğitimci tarafından değerlendirilmesi ve yenilenmesi tekliflerini içeren oldukça önemli bir kitap.
2002 sonrası eğitim sisteminin nasıl şekillendiğini merak edenler için aynı yazarın bu kitabın devamı niteliğindeki oldukça kapsamlı ve çarpıcı olan "Kapkara Tahta" kitabını öneririm.
47 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.